Hiện nay, các loại xe tăng T-54B, T-54M, T-55 có trong trang bị của quân đội ta sử dụng khí tài nhìn đêm có cấu tạo theo nguyên lí chủ động, sử dụng bộ EOP kiểu B3M. Khi quan sát, ngắm bắn phải sử dụng đèn pha hồng ngoại, đây là một hạn chế về mặt chiến thuật, dễ bị đối phương phát hiện, đặc biệt trong chiến tranh sử dụng vũ khí công nghệ cao. Mặt khác, qua thời gian khai thác sử dụng đã lâu, các khí tài nhìn đêm trên xe bị xuống cấp và xuất hiện nhiều hư hỏng; một tỉ lệ đáng kể các khí tài không hoạt động được là do hỏng bộ EOP; việc thay mới bộ EOP cho khí tài gặp rất nhiều khó khăn. Để giải quyết các vấn đề kĩ thuật phức tạp trên, Tổng cục Kỹ thuật giao Cục Kỹ thuật Binh chủng chủ trì phối hợp với Phân viện Vật lý kỹ thuật (Viện Khoa học và Công nghệ quân sự) tiến hành nghiên cứu cải tiến, nâng cấp thụ động hóa khí tài nhìn đêm trên xe tăng.

Các cán bộ nghiên cứu kĩ thuật đã tiến hành khảo sát kết cấu, xác định các tham số kĩ thuật hệ quang-điện tử của kính nhìn đêm trưởng xe TKN-1C và kính ngắm đêm pháo thủ TPN1-22-11 đang được trang bị trên xe tăng T54B. Trên cơ sở nghiên cứu các loại kính nhìn đêm hiện đại của các nước trên thế giới, tính năng các bộ EOP thế hệ 2+, các nhà khoa học đã lựa chọn giải pháp thích hợp để cải tiến, nâng cấp kính TKN-1C và TPN1-22-11. Kính ngắm sau khi cải tiến vẫn giữ nguyên thân vỏ, lăng kính dưới, hệ kính vật và gương đầu kính; sử dụng bộ EOP thế hệ 2+ kiểu EPM-104G-02-1A và EPM-104G-02-11S có đảo ảnh của Nga để thay thế cho bộ EOP kiểu B3M; tính toán thiết kế, chế tạo lại hệ kính mắt có tiêu cự dài hơn, nhưng cự li đặt mắt không thay đổi để phù hợp với hệ quang điện tử mới. Kính khắc vạch trong hệ kính mắt được tính toán thiết kế, chế tạo mới trên cơ sở khắc vạch của bộ EOP kiểu B3M và thiết kế, lắp ráp lại bộ nguồn nuôi một chiều 26V cho bộ EOP mới.

Các nhà khoa học đã xây dựng quy trình công nghệ chế tạo kính TKN-1C và TPN1-22-11 cải tiến; phối hợp với Xí nghiệp 23 (Tổng cục Công nghiệp quốc phòng) gia công chế tạo hệ kính mắt; Nhà máy Z133 (Tổng cục Kỹ thuật) chế tạo cơ cấu gá lắp bộ EOP mới. Sau khi lắp ráp hoàn chỉnh kính nhìn đêm của trưởng xe TKN-1C và kính ngắm đêm của pháo thủ TPN1-22-11, các sản phẩm đã được thử nghiệm tĩnh và tổng hợp bằng bắn đạn thật có đối chứng với kính nhìn đêm chưa cải tiến. Kết quả thử nghiệm đạt các yêu cầu chỉ tiêu kỹ thuật quy định, quan sát rõ mục tiêu, độ cứng vững, độ tin cậy, chính xác của phát bắn cao; khả năng hiệu chỉnh tốt, thuận tiện khi thao tác. Sản phẩm cải tiến đã được Hội đồng Khoa học và Công nghệ Tổng cục Kỹ thuật nghiệm thu, đánh giá đạt kết quả tốt.

LỮ THÁI