Máy bay trực thăng cánh quạt đồng trục

Máy bay Ka-27. Ảnh: internet

Máy bay trực thăng (MBTT) thông thường sử dụng một động cơ chính ở đầu máy bay cung cấp lực nâng cho máy bay cất cánh và di chuyển trên không. Để máy bay hoạt động bình thường, các MBTT thông thường cần có thêm cánh quạt ở phía đuôi để triệt tiêu mô-men xoay của thân máy bay khi "đĩa" cánh quay chính hoạt động. Yếu tố này làm MBTT trở thành một cỗ máy hoạt động phức tạp và chứa đựng không ít rủi ro. Tuy nhiên, có một phương pháp giúp loại bỏ những yếu tố phức tạp đó trên máy bay trực thăng thông thường là sử dụng cánh quạt đồng trục.

MBTT sử dụng cánh quạt đồng trục có hai hệ cánh quạt quay ngược chiều nhau được gắn cùng trục chính trên nóc máy bay. Việc hai cánh quạt chuyển động ngược chiều giúp triệt tiêu hoàn toàn mô-men xoay trên thân máy bay, giúp máy bay có tính năng bay rất ổn định.

Một số MBTT sử dụng cánh quạt đồng trục có thể kết hợp với động cơ phản lực để tăng tốc độ bay lên tới 400km/giờ và cao hơn. Hai cánh quạt khi hoạt động cũng đem lại cho máy bay lực đẩy tối ưu so với một cánh quạt hoạt động đơn ở các MBTT thông thường.

Khi sử dụng cánh quạt đồng trục, máy bay trực thăng loại bỏ hoàn toàn cánh lái đuôi, giúp máy bay nhỏ gọn hơn, rất thuận lợi khi sử dụng trên tàu chiến. Hiện tại, các MBTT chống ngầm, trinh sát trên các tàu chiến của Nga đều sử dụng các trực thăng dạng này, điển hình như các loại máy bay Ka-27, Ka-31.

MBTT với kết cấu cánh quạt đồng trục có khả năng di chuyển rất nhanh theo các hướng với tốc độ như khi bay thẳng; khả năng xoay chuyển nhanh ngay cả khi máy bay đứng yên giúp máy bay rất phù hợp khi tác chiến tại đô thị. Điển hình cho mẫu này là các MBTT Ka-50 và Ka-52 của Nga với khả năng bay độc đáo và mang được một khối lượng lớn vũ khí trang bị. Cơ chế thoát hiểm cho kíp bay trên MBTT cánh quạt đồng trục nâng cao đáng kể khả năng sống sót của phi công vì khi máy bay gặp nạn, kết cấu cánh quạt đồng trục sẽ được kích nổ, giúp phi công dễ dàng thoát khỏi máy bay hơn.

Tuy nhiên, MBTT với kết cấu cánh quạt đồng trục cũng có những nhược điểm như việc điều khiển cùng một lúc chuyển động của hai cánh quạt quay trên một trục là rất phức tạp. Các máy bay dạng này khi chuyển hướng đột ngột ở tốc độ cao rất dễ va cánh quạt vào nhau bởi nguyên lý sử dụng sự không đồng tốc của hai cánh quạt để đổi hướng cho máy bay.

Hiện tại, đi đầu thế giới về công nghệ chế tạo MBTT sử dụng cánh quạt đồng trục là Hãng chế tạo hàng không Kamov của Nga. Các sản phẩm của hãng không chỉ chinh phục thị thường máy bay quân sự, mà cả máy bay dân sự nhờ các tính năng bay độc đáo của máy bay sử dụng cánh quạt đồng trục.

Với những đặc tính “độc đáo”, MBTT sử dụng cánh quạt đồng trục đang tiếp tục được nghiên cứu và phát triển, nhất là các MBTT tốc độ cao.