QĐND - Mở đường và duy trì, tổ chức vận tải trên tuyến Đường Hồ Chí Minh trên biển là một trong những nét độc đáo, đặc sắc về nghệ thuật quân sự của Đảng và Quân đội ta. Đại tá Đỗ Văn Thành, Chủ nhiệm Hậu cần Quân chủng Hải quân đã khẳng định như vậy trong cuộc trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân. Bảo đảm vận tải là một thành phần của công tác hậu cần, mở đường và vận chuyển trên tuyến Đường Hồ Chí Minh là một nội dung công tác hậu cần của Quân chủng Hải quân trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, nhưng có ý nghĩa chiến lược lịch sử, bởi nó phục vụ chi viện cho chiến trường miền Nam, góp phần thống nhất đất nước.
Trước hết về mở Đường Hồ Chí Minh trên biển, ta đã xác định đường đi, hướng đi thể hiện tính tích cực, chủ động và rất sáng tạo. Để có con đường, ta đã tổ chức nhiều chuyến đi trinh sát từ Nam ra Bắc và từ Bắc vào Nam. Khi bị địch phát hiện, tuyến đường vận tải ven biển bị lộ, địch tổ chức phong tỏa, tuần tra, đánh phá, ta tổ chức trinh sát mở tuyến vận tải xa bờ, vòng qua hải phận quốc tế và lãnh hải các nước bạn để bảo đảm vận tải. Trong mở tuyến, ta thực hiện từ thấp đến cao, từ cung vận chuyển ngắn, các tuyến ven bờ đến các cung dài, đi xa qua lãnh hải của bạn, vùng biển quốc tế… Kết hợp giữa mở tuyến và mở bến có sự hiệp đồng chặt chẽ giữa Đoàn 759-Đoàn 125, các đơn vị, lực lượng chức năng miền Bắc với các đơn vị, lực lượng vũ trang địa phương miền Nam. Việc phối hợp hiệp đồng giữa Đoàn tàu không số và các địa phương nhịp nhàng, nên khi tàu cập bến, địa phương đã chuẩn bị khu bãi đỗ, bốc xếp, bảo quản, vận chuyển VKTBKT, hàng hóa nhanh chóng, an toàn. Từ tháng 4-1962 đến tháng 6-1975, ngành Hậu cần Hải quân đã bảo đảm cho lực lượng vận tải trên biển- Đoàn tàu không số vận chuyển vào 19 bến của 9 tỉnh, thành phố miền Nam với các phương thức vận chuyển rất linh hoạt.
Để bảo đảm vận chuyển trên biển thắng lợi, ngành Hậu cần Hải quân, Đoàn 759-Đoàn 125 và các cơ quan chức năng đã chuẩn bị, bảo đảm tốt phương tiện vận tải. Về chủng loại phương tiện vận tải đa dạng, ban đầu là thuyền buồm, rồi tàu gỗ đến tàu sắt có trọng tải lớn; huy động tàu từ nhiều nguồn, của quân đội, của các ngành trong nước và viện trợ của nước bạn. Các loại tàu vận tải được sử dụng linh hoạt, tính toán hợp lý trên từng cung chặng để bảo đảm xăng dầu, nước ngọt, vật chất hậu cần nuôi dưỡng, bảo đảm sức khỏe cho bộ đội trên tàu. Ngành Hậu cần Hải quân tổ chức hiệp đồng chu đáo với các ngành Kỹ thuật, Hàng hải làm tốt công tác bảo đảm kỹ thuật cho tàu thuyền, khí tài. Vì vậy, các tàu vận tải làm nhiệm vụ dài ngày trên biển, trong điều kiện sóng to, gió lớn cơ bản hoạt động tốt, VKTBKT, hàng hóa mang trên tàu bảo đảm chất lượng, không bị hư hỏng, bàn giao cho các địa phương an toàn.
Công tác chuẩn bị bến bãi, hàng hóa, tạo chân hàng phục vụ cho nhiệm vụ vận tải của Đoàn 759-Đoàn 125 rất chu đáo, phối hợp hiệp đồng chặt chẽ, phát huy sức mạnh tổng hợp của các ngành, các lực lượng. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, căn cứ, kho trạm hậu cần Hải quân thường bố trí ven biển, chiều sâu hạn chế, ngụy trang nghi binh khó khăn, là mục tiêu trọng điểm đánh phá của địch. Do đó, mỗi chuyến đi biển thực sự là một thử thách cam go mới. Toàn ngành vừa phải củng cố tổ chức, bố trí lực lượng theo thời chiến, xây dựng phát triển lực lượng hậu cần, điều chỉnh bố trí ở đơn vị, cơ sở bảo đảm để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ trong thời chiến của từng giai đoạn. Song, kế thừa và phát triển nghệ thuật thủy chiến của ông cha trong lịch sử kháng chiến chống giặc ngoại xâm, kinh nghiệm vận tải trong cuộc kháng chiến chống Pháp và mở Đường Hồ Chí Minh trên biển, ngành Hậu cần Hải quân đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Thành công trong tổ chức vận tải, bảo đảm hậu cần của ngành Hậu cần Hải quân còn do việc xây dựng thế trận hậu cần nhân dân trong cả nước, dựa vào dân để bảo đảm hậu cần, nhất là các địa phương ở phía Nam.
Ngành Hậu cần Hải quân tổ chức huấn luyện bộ đội thuần thục chuyên môn vận tải; các biện pháp phòng, chống, xử lý những yếu tố bất lợi xảy ra trên biển. Ngành tuyển chọn người làm nhiệm vụ vận tải biển có lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân, có sức khỏe và kinh nghiệm đi biển. Bộ đội thường xuyên được rèn luyện thể lực, thích ứng sóng gió, trước mỗi chuyến đi biển dài ngày đều được nuôi dưỡng, chăm sóc chu đáo. Mỗi con tàu đi làm nhiệm vụ được nghiên cứu trang bị gọn nhẹ; bộ đội mang mặc hợp lý, phù hợp theo mùa và điều kiện hoạt động trong vùng biển địch kiểm soát; cấp đủ cơ số thuốc, trang thiết bị y tế để tự cấp cứu, điều trị. Ngoài lượng dự trữ thực phẩm khô hộp, ngành hậu cần còn khai thác thực phẩm tươi sống cấp cho các tàu, cấp một phần kinh phí để các tàu tự khai thác khi có điều kiện.
Công tác bảo đảm hậu cần linh hoạt, sáng tạo trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đặc biệt là trên tuyến Đường Hồ Chí Minh trên biển đã góp phần to lớn và hiệu quả vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Từ những kinh nghiệm thành công và chưa thành công được tổng kết và rút ra từ thực tế kháng chiến chống Mỹ tiếp tục được ngành Hậu cần Quân chủng Hải quân vận dụng và phát triển có hiệu quả trong công cuộc xây dựng thế trận quốc phòng-an ninh, bảo vệ vững chắc vùng biển và hải đảo, thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế của Tổ quốc hiện nay.
Nguyễn Đình Xuân