Quản lý, bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, an ninh, an toàn vùng biển, đảo của Tổ quốc là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, trong đó, xây dựng lực lượng Cảnh sát biển (CSB) vững mạnh, đóng vai trò nòng cốt, trực tiếp là yêu cầu tất yếu. Trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, chức năng, nhiệm vụ của lực lượng CSB trở nên nặng nề, đa dạng hơn, đòi hỏi toàn lực lượng phải nỗ lực, phát triển vững chắc, toàn diện hơn theo hướng: Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại và có tính chuyên nghiệp cao.
Sau 22 năm xây dựng và trưởng thành (28-8-1998 / 28-8-2020), hiện nay, về cơ bản, tổ chức, biên chế, trang bị phương tiện của lực lượng CSB đã và đang được đầu tư đúng hướng, bảo đảm được sự lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo trực tiếp của Quân ủy Trung ương (QUTƯ) và Bộ Quốc phòng (BQP); bảo đảm sự chỉ huy tập trung, thống nhất từ Bộ tư lệnh đến các đơn vị trong toàn lực lượng, bảo đảm bao quát được các nhiệm vụ và triển khai thuận lợi các biện pháp công tác. Tuy vậy, lực lượng cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, bất cập do địa bàn hoạt động rộng, lực lượng trải dài trên cả nước, điều kiện công tác, vật chất bảo đảm ở nhiều khu vực, đặc biệt là vùng hải đảo chưa đáp ứng. Cùng với đó, cơ sở hạ tầng, doanh trại, cầu cảng, trang thiết bị, tàu thuyền còn thiếu, khả năng hoạt động trong điều kiện thời tiết phức tạp còn hạn chế, trong khi chức năng, nhiệm vụ của lực lượng CSB rất nặng nề, yêu cầu cao; thực hiện nhiệm vụ trong môi trường vùng biển nhạy cảm, luôn tiềm ẩn những nguy cơ khó lường. Cùng với đó, hoạt động của cướp biển, tội phạm, buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa trên biển có chiều hướng gia tăng, có tính chất xuyên quốc gia; an ninh hàng hải, ô nhiễm môi trường biển, khí hậu, thời tiết trên biển diễn biến ngày càng phức tạp.
Trước thực tế trên, việc xây dựng CSB xứng tầm là lực lượng chuyên trách, nòng cốt của Nhà nước trong quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biển, đảo, thực sự vững mạnh về mọi mặt là yêu cầu tất yếu khách quan, là một trong những nội dung, giải pháp quan trọng trong thực hiện Chiến lược biển Việt Nam và Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Để xây dựng lực lượng CSB vững mạnh toàn diện, cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại và có tính chuyên nghiệp cao, Đảng ủy, Bộ tư lệnh CSB đã quán triệt và thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của Đảng, Nhà nước, QUTƯ, BQP về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và nhiệm vụ CSB. Tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dự báo chiến lược, trên cơ sở nâng cao năng lực tư duy, năng lực phân tích, tổng hợp, đánh giá tình hình, từ đó có quyết sách đúng, trúng trong xử lý các tình huống, không để bị động, bất ngờ. Thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả các giải pháp, nhằm nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), nhanh chóng xử lý tốt các tình huống trên biển. Tham mưu đề xuất với QUTƯ, BQP về chủ trương, đối sách trên biển và xây dựng cơ quan, đơn vị; trong bảo vệ chủ quyền, đấu tranh chống tội phạm, xử lý vi phạm và cứu hộ cứu nạn, bảo vệ ngư dân; trong xây dựng thế trận quốc phòng, an ninh trên biển và hợp tác quốc tế.
Chủ động, tích cực nghiên cứu, đề nghị cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn, thi hành Luật CSB. Phối hợp với cơ quan, tổ chức có liên quan tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện pháp luật về CSB Việt Nam, tạo nên sức mạnh tổng hợp của toàn dân, toàn quân hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia, an ninh, lợi ích quốc gia, dân tộc. Làm tốt công tác bảo vệ tài nguyên, môi trường biển; bảo vệ tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trên biển. Bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trong vùng biển Việt Nam.
Toàn lực lượng đã có bước đột phá trong đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện theo phương châm “thiết thực, cơ bản, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, tổ chức tốt các hội thi, hội thao, diễn tập theo mệnh lệnh, kế hoạch của BQP và Bộ tư lệnh CSB. Lấy nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, thực thi pháp luật và xây dựng CSB hiện đại làm mục tiêu huấn luyện. Tập trung lãnh đạo, nâng cao chất lượng xây dựng chính quy, quản lý, rèn luyện kỷ luật trong toàn lực lượng, thực hiện mục tiêu không có vụ việc vi phạm nghiêm trọng, giảm đến mức thấp nhất vi phạm thông thường. Không để mất an toàn trong thực hiện nhiệm vụ, huấn luyện và tham gia giao thông. Trong quá trình huấn luyện, đã làm tốt công tác chuẩn bị, công tác bảo đảm vật chất cho nhiệm vụ huấn luyện. Tăng cường huấn luyện cho đội ngũ cán bộ, nhân viên trực tiếp quản lý, khai thác sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật nắm chắc ý nghĩa, tầm quan trọng, tính năng kỹ, chiến thuật của từng trang thiết bị.
Đảng ủy, Bộ tư lệnh CSB cũng chú trọng làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ, giúp mọi cán bộ, chiến sĩ đều am tường nhiệm vụ, đối tác, đối tượng, âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Xây dựng bản lĩnh, niềm tin, ý chí quyết tâm, khắc phục khó khăn, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi tình huống. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đã kết hợp chặt chẽ giáo dục truyền thống với các phong trào thi đua, đồng thời thường xuyên nắm, quản lý, định hướng và giải quyết kịp thời tư tưởng bộ đội, làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức sâu sắc tình hình nhiệm vụ, giữ vững phẩm chất, đạo đức, lối sống, đề cao trách nhiệm, quyết tâm SSCĐ cao, không sa ngã trước mọi cám dỗ; giữ vững hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ-Người chiến sĩ CSB”. Chủ động đổi mới nội dung, linh hoạt về hình thức, phương pháp thông tin, tuyên truyền về kết quả thực hiện nhiệm vụ CSB. Thông tin chính xác, kịp thời kết quả của lực lượng trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền, phòng, chống tội phạm, vi phạm, chống cướp biển, cướp có vũ trang, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, đồng thời nâng cao nhận thức pháp luật, ý thức bảo vệ chủ quyền và hạn chế ngư dân Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài; góp phần củng cố thế trận an ninh nhân dân trên biển.
Trong thời gian tới, Đảng ủy, Bộ tư lệnh CSB tiếp tục tập trung lãnh đạo nâng cao chất lượng tổng hợp của toàn lực lượng, chủ động khắc phục khó khăn, tích cực đổi mới, sáng tạo, thực hiện tốt chủ trương xây dựng CSB "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại". Thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn biển, đảo của Tổ quốc, trong đó sẽ tập trung thực hiện tốt một số chỉ tiêu chủ yếu trong giai đoạn tới mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lực lượng lần thứ V, nhiệm kỳ 2020-2025 đã đề ra là:
Triển khai nghiêm túc, có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, QUTƯ, BQP; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng nắm chắc tình hình, phân tích, đánh giá và tham mưu kịp thời về chủ trương, đối sách; chỉ đạo lực lượng xử lý đúng đắn, linh hoạt, hiệu quả các tình huống, không để bị động, bất ngờ. Triển khai toàn diện, có hiệu quả nhiệm vụ đấu tranh bảo vệ chủ quyền; thực thi pháp luật; chống cướp biển, cướp có vũ trang, các loại tội phạm, vi phạm, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn và bảo vệ môi trường biển. Tăng cường hoạt động đối ngoại CSB, nâng cao khả năng giải quyết các vấn đề an ninh, môi trường biển. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức, lực lượng chức năng thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý về an ninh, trật tự, an toàn; góp phần xây dựng thế trận quốc phòng, an ninh trên biển vững chắc.
Tập trung xây dựng lực lượng CSB vững mạnh về chính trị làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng SSCĐ. Tiếp tục triển khai hiệu quả Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, Phong trào “Bốn tốt, bốn không, bốn chống”; giữ vững và tăng cường mối quan hệ đoàn kết, gắn bó máu thịt với nhân dân. Phấn đấu 100% cán bộ, chiến sĩ sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ; kiểm tra nhận thức chính trị, quân sự, pháp luật, chuyên ngành CSB hằng năm có 100% đạt yêu cầu (75% trở lên khá, giỏi, trên 15% giỏi); 100% cán bộ huấn luyện được theo phân cấp; 100% đơn vị đạt an toàn tuyệt đối về chính trị, trên 80% đạt đơn vị có môi trường văn hóa tốt. Đẩy mạnh thực hiện Đề án xây dựng lực lượng CSB Việt Nam giai đoạn 2021-2025; chú trọng đào tạo nguồn nhân lực, đóng mới tàu, xuồng, bảo đảm phương tiện, xây dựng kết cấu hạ tầng doanh trại, cầu cảng, mua sắm phương tiện, trang bị.
Tiếp tục hoàn chỉnh tổ chức, biên chế các cơ quan, đơn vị trong toàn lực lượng. Tăng cường xây dựng chính quy, nền nếp công tác, rèn luyện kỷ luật, chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội, phấn đấu không có vi phạm nghiêm trọng, giảm đến mức thấp nhất các vi phạm thông thường (tỷ lệ dưới 0,3%). Lãnh đạo thực hiện tốt công tác hậu cần, kỹ thuật, tài chính, kế hoạch và đầu tư; phấn đấu quân số khỏe trên 98,5%, trên 85% đơn vị đạt bếp nuôi quân giỏi, quản lý quân nhu tốt, 100% các đơn vị đạt chỉ tiêu tăng gia; duy trì nền nếp công tác tài chính và quản lý tài sản. Bảo đảm hệ số kỹ thuật đạt trên 95%; thực hiện tốt Cuộc vận động 50 và hai khâu đột phá của ngành kỹ thuật; Phong trào thi đua “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”.
Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4, khóa XI, XII về xây dựng Đảng, gắn với thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 87 của Thường vụ QUTƯ; xây dựng các cấp ủy, tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, phát huy tốt vai trò lãnh đạo, hằng năm có trên 80% cấp ủy và tổ chức đảng hoàn thành tốt nhiệm vụ, không có tổ chức đảng không hoàn thành nhiệm vụ; trên 80% đảng viên hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ, không có đảng viên vi phạm kỷ luật nghiêm trọng. Thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát của Đảng và thanh tra, kiểm tra chuyên ngành theo kế hoạch hằng năm của người chỉ huy.
Phát huy truyền thống “Kiên quyết dũng cảm, khắc phục khó khăn, đoàn kết hiệp đồng, giữ nghiêm pháp luật”, với tinh thần chủ động, sáng tạo, quyết tâm, CSB Việt Nam sẽ không ngừng phấn đấu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, xứng tầm là lực lượng nòng cốt trong duy trì thực thi pháp luật trên biển, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với niềm tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Trung tướng NGUYỄN VĂN SƠN, Tư lệnh Cảnh sát biển