Hiện đại hóa trang bị rà phá bom mìn

QĐND - Công tác khắc phục, xử lý bom mìn, vật nổ sót lại sau chiến tranh là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân đạo sâu sắc. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, công tác rà phá bom mìn (RPBM) được Chính phủ, Bộ Quốc phòng quan tâm, đầu tư về nhiều mặt. Đặc biệt, từ sau khi Thủ tướng Chính phủ quyết định triển khai “Chương trình hành động quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh giai đoạn 2010-2025” thì công tác này càng được triển khai tích cực, hiệu quả. Một tin vui đến với các đơn vị chuyên trách làm nhiệm vụ RPBM, trong dịp kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống bom mìn năm nay, Bộ tư lệnh Công binh đã và đang nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao, đưa vào nhiều trang thiết bị mới, hiện đại phục vụ công tác RPBM, như: Bộ thiết bị dò tìm bom mìn dưới biển Sonar 3000; máy dò bom Foerster Ferex 4031 API, Vallon El 1303 A1,… Máy dò bom Foerster Ferex 4031 API xác định bom và vật nổ bằng máy đo từ tính, dò tìm cả trên cạn, dưới nước, nơi địa hình phức tạp, khả năng dò dưới nước sâu tới 6m. Máy dò bom Vallon El 1303A1, Vet 2 dò tìm ở độ sâu đến 15m…

Hiện đại hóa trang bị RPBM là một nội dung quan trọng nhằm “nối dài” khả năng hoạt động của lực lượng chuyên trách, tăng cường hiệu quả trong công tác RPBM. Những năm gần đây, các đơn vị làm nhiệm vụ RPBM được đầu tư mua sắm, bổ sung nhiều loại trang bị, phương tiện, khí tài hiện đại, có loại đạt trình độ cao so với các nước tiên tiến. Trang bị RPBM tập trung ở các nhóm: Phát hiện, xử lý thu gom, tiêu hủy và vận chuyển, bảo hộ... Nhiều đơn vị, địa phương hiện tại đã được trang bị các máy dò hiện đại có khả năng dò nông, dò sâu, dò bom, dò mìn, trên cạn, dưới nước, một số phương tiện thu gom, tiêu hủy, vận chuyển… Tuy nhiên, do số lượng chưa đáp ứng đủ theo nhu cầu của các đơn vị, địa phương, việc phân cấp thực hiện theo lộ trình cụ thể, ưu tiên cho những địa bàn, khu vực trọng điểm…

Trang bị hiện đại giúp công việc RPBM của lực lượng chức năng tiến hành hiệu quả.

Để khai thác hiệu quả trang bị RPBM, cùng với các viện, trung tâm nghiên cứu của quân đội, Trung tâm CNXL bom mìn đã tích cực nghiên cứu cải tiến, đa năng hóa, bảo đảm phù hợp với điều kiện hoạt động của các trang bị, khí tài hiện đại. Trung tâm đã biên dịch, biên soạn tài liệu hướng dẫn sử dụng, xây dựng quy trình công nghệ bảo dưỡng, sửa chữa, tổ chức nghiên cứu cải tiến một số chi tiết để sử dụng phù hợp với điều kiện nước ta, nâng cao độ chính xác khi tác nghiệp. Đồng thời, tổ chức nhiều lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ làm chủ và khai thác hiệu quả các trang bị RPBM của lực lượng chuyên trách. Cùng với cải tiến các trang bị kỹ thuật nước ngoài sản xuất như máy cắt đạn Meba 335-500, máy cắt bom Meba 650-700, máy cắt bom, đạn bằng tia nước trộn hạt mài Glance… Trung tâm đã nghiên cứu thành công và chế tạo mẫu lượng nổ lõm để phá rách vỏ bom, đạn; hệ thống thiết bị thu hồi thuốc nổ từ bom đạn cấp 5; nghiên cứu thiết kế, xây dựng, lắp đặt hệ thống công nghệ hoàn chỉnh, đưa vào áp dụng mô hình tổ chức trạm xử lý bom mìn, đạn dược, vật nổ tập trung, giảm việc hủy nổ, hủy đốt, tăng năng suất, bảo đảm an toàn, bảo vệ môi trường. Theo Đại tá Vũ Ngọc Điểm, Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học, Trung tâm CNXL bom mìn: Năm 2013, Trung tâm tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu một số đề tài: Xây dựng, thiết kế, chế thử và đồng bộ dụng cụ cầm tay phục vụ RPBM; Xây dựng cơ sở dữ liệu bom mìn, vật nổ thường gặp trong RPBM để giúp lực lượng chức năng tra cứu, xử lý bom mìn nhanh chóng, an toàn; Nghiên cứu thiết kế thùng xe chuyên dùng phát hiện, xử lý bom mìn trong những tình huống khẩn cấp; nghiên cứu mô hình tổ chức, trang thiết bị trong đội xử lý bom mìn cơ động… là những đề tài thiết thực đáp ứng yêu cầu từ thực tiễn RPBM ở các đơn vị, địa phương”.

Trước yêu cầu, nhiệm vụ RPBM thời gian tới, xu hướng hiện đại hóa trang bị RPBM cần thiết phải đẩy mạnh tiếp cận những trang bị kỹ thuật mới, tiên tiến của thế giới; nghiên cứu ứng dụng, tiếp thu, chuyển giao thành tựu khoa học kỹ thuật của nước ngoài. Khó khăn trong hiện đại hóa trang bị RPBM là cần nguồn kinh phí lớn, bởi nhiều trang thiết bị công nghệ cao, có giá hàng chục tỷ đồng. Cùng với sự quan tâm, đầu tư của Nhà nước, Bộ Quốc phòng, tự đầu tư, mua sắm của các đơn vị, doanh nghiệp, công tác RPBM cần tiếp tục nhận được sự chung tay, góp sức hỗ trợ, giúp đỡ về kinh phí, kỹ thuật, trang bị… của các chính phủ và các tổ chức trong và ngoài nước.

Bom mìn, vật nổ sót lại sau chiến tranh ở nước ta, có ở 64 tỉnh, thành phố, với mức độ ô nhiễm khác nhau, đã qua thời gian dài, nằm ở độ sâu, địa hình phức tạp… Các thiết bị RPBM thông thường hiện mới chỉ dò được tín hiệu là kim loại nhiễm từ, không phân biệt được bom đạn với sắt thép, khi đào lên mới xác định chính xác nên tốn nhiều công sức, hiệu quả RPBM không cao. Các cán bộ khoa học kỹ thuật Trung tâm CNXL bom mìn đang triển khai nghiên cứu, đề xuất các biện pháp kỹ thuật phù hợp điều kiện địa hình phức tạp, núi cao, rừng rậm, sông nước ở nước ta. Nhu cầu cần những trang bị có khả năng phát hiện, đào, xử lý bom đạn ở độ sâu lớn, giảm công sức đào tìm, bảo đảm an toàn…

Bài và ảnh: VŨ XUÂN DÂN