Hệ thống tích hợp điều khiển trên chiến hạm

Tàu chiến được trang bị hệ thống Aegis của Mỹ. Ảnh: Davidgrossman

Hệ thống tích hợp điều khiển Aegis được trang bị trên các chiến hạm, nhằm nâng cao khả năng đối phó với các nguy cơ đến từ trên không, đối hạm và tấn công mặt đất trong mọi điều kiện thời tiết. Hệ thống này có thể coi là hạt nhân của các chiến hạm hiện đại theo tiêu chuẩn của chương trình phát triển các chiến hạm mang  tên lửa tiên tiến của Mỹ.

Hệ thống Aegis bắt đầu được nghiên cứu phát triển từ năm 1977 theo yêu cầu của Hải quân Mỹ và được giao cho Bộ tư lệnh Hải quân Mỹ quản lý với tên gọi PSM-400. Đến đầu thập niên 1980, kết cấu của các tàu chiến Aegis đã hình thành. Các chiến hạm được trang bị các loại vũ khí mới trong các ống phóng thẳng đứng, thân tàu được thiết kế giảm phản xạ ra-đa và phát tán hồng ngoại, hệ thống khí tích hợp đa nhiệm, hệ thống giáp và quan trọng nhất là hệ thống máy tính trung tâm cùng các phần mềm điều khiển vũ khí, khí tài tích hợp.

Đến nay, sau nhiều lần cải tiến, hệ thống Aegis được biết tới với kết cấu bao gồm: Hệ thống ra-đa chính đa nhiệm AN/SPY-1, hệ thống máy tính chỉ huy CDS được bố trí ngay dưới thân tàu, hệ thống vũ khí tấn công và phòng thủ sử dụng chung các ống phóng thẳng đứng Mk-41. Hình dáng của các tàu chiến trang bị Aegis được bố trí bảo đảm tính “tàng hình” trước ra-đa của đối phương và hệ thống giáp của các chiến hạm dạng này được gia cường bằng hai lớp thép và sợi kep-la.

Sau khi hoàn thành các thử nghiệm trên chiến hạm USS Norton Sound vào năm 1973, các hệ thống Aegis được coi là trang bị chính của các khu trục hạm lớp DDG Arleigh Burke và các tuần dương hạm lớp CG Ticonderoga.

Vũ khí chính của các chiến hạm mang hệ thống Aegis bao gồm các tổ hợp phòng không SM-1, SM-2 có tầm bắn lên tới 200km, các tên lửa đối hạm Ha-prun, tên lửa hành trình Tô-ma-hốc và hệ thống phòng thủ tầm cực ngắn Pha-lan-xơ. Các hệ thống vũ khí này đều được tích hợp và điều khiển bởi hệ thống Aegis, nên có khả năng phối hợp tác chiến rất cao. Ngoài ra, hệ thống Aegis là hệ thống mở, có thể chia sẻ thông tin chiến trường, nâng cao khả năng tác chiến hiệp đồng.

Mỹ cũng đã chuyển giao công nghệ Aegis cho các đồng minh thân cận theo chương trình hệ thống phòng thủ chiến trường hải quân và một phần hệ thống phòng thủ chiến trường hải quân. Nhưng việc chuyển giao này cũng rất chọn lọc vì chi phí chế tạo và vận hành hệ thống Aegis rất tốn kém. Mỹ cũng đã đặt tiêu chuẩn chế tạo các chiến hạm mang Aegis của các nước được chuyển giao. Hiện tại, chỉ có 5 nước trên thế giới có các chiến hạm mang hệ thống Aegis, gồm Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Na Uy và Tây Ban Nha.