QĐND - Chợ Thọ Trương thuộc xã Lam Sơn (Thanh Miện, Hải Dương) cách bốt Quận khoảng 70m và cách bốt Thông, bốt Neo từ 1 đến 2 cây số. Chợ Thọ Trương họp hằng sáng, người đông. Khu vực chợ có nhiều hàng quán, nên binh lính địch chọn làm điểm dừng chân, tụ tập ăn nhậu sau khi đi tuần tiễu từ bốt Neo lên, bốt Thông xuống. Đây cũng là khu vực địch thường xuyên tổ chức càn quét, lùng sục. Được sự hỗ trợ của bọn việt gian, chánh tổng, hương, lý phản động... chỉ điểm, chúng đã bắt nhiều cán bộ, du kích của ta. Địch còn đàn áp, càn quét, cướp bóc của cải, trêu ghẹo, hãm hiếp phụ nữ, khiến lòng căm thù giặc của người dân ngày càng sâu sắc.

Được sự chỉ đạo của Tỉnh ủy và Tỉnh đội Hải Dương, Huyện ủy và Huyện đội Thanh Miện quyết định tổ chức trận đánh địch ở chợ Thọ Trương, đánh giữa ban ngày. Lực lượng tham gia đánh địch là các nữ du kích thuộc Đội “Nữ du kích Thành Đông” của các xã: Lam Sơn, Phạm Kha, Đoàn Tùng, Lê Hồng và Hồng Quang. Trong quá trình chuẩn bị và tổ chức chiến đấu, đội nữ du kích được sự hỗ trợ về hỏa lực của Đại đội Lý Thường Kiệt của huyện. Kế hoạch tác chiến vạch ra là các nữ du kích chia làm 4 tổ, giả làm người đi chợ, trà trộn vào chợ Thọ Trương chiếm lĩnh các vị trí đã xác định, hiệp đồng đánh địch chặt chẽ. Yêu cầu chiến đấu là tiêu diệt địch, thu vũ khí, song không làm sát thương dân thường. Để trận đánh thắng lợi, đội nữ du kích tiến hành chuẩn bị chu đáo, trinh sát, theo dõi, nắm chắc quy luật hoạt động của địch; phối hợp với các lực lượng, xây dựng cơ sở, làm tốt công tác vận động nhân dân.

Đúng ngày N xác định là 1-3-1953, tất cả 3 tổ của đội nữ du kích cải trang đã vào các vị trí chiến đấu quy định, riêng tổ thứ tư khi đang đi vào trong chợ, bất ngờ có một tên lính đòi xét hỏi một du kích cải trang của ta. Bị lộ, chỉ huy đội quyết định nổ súng, phát lệnh chiến đấu tiêu diệt địch. Tất cả 4 tổ đều nhất loạt hô xung phong, đánh địch bằng vũ khí mang theo. Đã được hiệp đồng, các cơ sở của ta và người dân trong chợ hô to: “Có Việt Minh! Việt Minh về đông lắm”. Bị tiến công bất ngờ ngay trong chợ, giữa ban ngày, địch tưởng bộ đội ta đóng giả dân thường tổ chức đánh lớn vào đồn, nên các đồn xung quanh vội vã đóng cửa đồn nhằm cố thủ. Sau đó phát hiện chỉ có lực lượng du kích, nên chúng dùng đại liên và moóc-chi-ê bắn về phía cánh đồng Thọ Trương, nghi là đường rút lui của du kích ta. 

Trận đánh diễn ra chỉ trong khoảng 10 phút, ta tiêu diệt 6 tên địch, thu nhiều vũ khí. Sau trận đánh, địch đã bớt hung hăng, không tổ chức nhiều cuộc càn quét, cướp bóc, lùng sục bắt cán bộ, du kích. Trận đánh đã củng cố lòng tin của nhân dân, cổ vũ phong trào du kích chiến đấu ở địa phương.

HƯƠNG NGÂN