Đại tướng Hoàng Văn Thái và tầm nhìn chiến lược về xây dựng nền quốc phòng toàn dân

QĐND - Đại tướng Hoàng Văn Thái, là một trong những nhà quân sự tài giỏi; cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí hết sức sinh động và phong phú, trải qua nhiều cương vị khác nhau, đặc biệt với cương vị Tổng Tham mưu trưởng, Tham mưu trưởng nhiều chiến dịch, người tham mưu, chỉ đạo và chỉ huy chiến đấu… với tư duy chiến lược nhạy bén, sắc sảo, tài năng xuất chúng đã giúp Đại tướng Hoàng Văn Thái có những quan điểm đúng đắn và tầm nhìn chiến lược về xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD) ở Việt Nam.

Đồng chí Hoàng Văn Thái thăm bộ đội pháo cao xạ năm 1958. Ảnh tư liệu.

Là một trong những học trò ưu tú của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Hoàng Văn Thái đã vận dụng và phát triển sáng tạo những quan điểm, tư tưởng của Người về mục tiêu, nhiệm vụ của nền QPTD. Đó là nhằm bảo vệ độc lập, chủ quyền quốc gia, bảo vệ chế độ và bảo vệ nhân dân, làm cho “…dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Là nền quốc phòng mang tính “toàn dân, toàn diện”, do toàn dân xây dựng, toàn dân thực hiện; dựa trên nền tảng phát huy vai trò, sức mạnh của tất cả các mặt, các lĩnh vực (chính trị, văn hóa, kinh tế, khoa học, quân sự,…). Đồng chí nhấn mạnh nội dung xây dựng nền QPTD bao gồm “xây dựng nền QPTD về chính trị và tư tưởng”; “cần phải có một nền kinh tế phát triển mạnh mẽ”; “về mặt quân sự, nội dung xây dựng nền QPTD… trên cơ sở quán triệt đường lối quân sự của Đảng, tiến hành chiến tranh toàn dân, toàn diện”.

Theo đồng chí, vấn đề chủ chốt xây dựng nền QPTD về chính trị, tinh thần là quá trình xây dựng, giáo dục tinh thần yêu nước, nâng cao lập trường, bản lĩnh chính trị cho mọi tầng lớp trong xã hội. Đại tướng Hoàng Văn Thái khẳng định, đó là một cuộc vận động chính trị sâu sắc và lâu dài trong quần chúng nhằm bồi dưỡng ý chí chiến đấu, nâng cao lập trường và quan điểm của giai cấp vô sản, thực hiện một sự chuyển biến mạnh mẽ về chính trị, tư tưởng, tổ chức. Là cơ sở quan trọng để xây dựng, phát huy sức mạnh tổng hợp của nền QPTD cả về thế trận và lực lượng trên các hướng, địa bàn chiến lược, vùng biên giới, biển, đảo; là nền tảng vững chắc trong xây dựng, phát triển phong trào toàn dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đề cập về vai trò lãnh đạo của Đảng, đồng chí nhấn mạnh, nền QPTD phải đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đó là nhân tố quyết định làm cho nền quốc phòng có đủ sức thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đại tướng Hoàng Văn Thái đã khẳng định: “Thực hiện nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối trong mọi hoạt động xây dựng và chiến đấu của các lực lượng vũ trang, coi trọng công tác chính trị là mạch sống của quân đội, thực hiện đoàn kết cán bộ với chiến sĩ, quân đội với nhân dân”.

Đại tướng Hoàng Văn Thái cho rằng, cội nguồn sức mạnh của nền QPTD là ở nhân dân, chủ thể, cội nguồn, động lực cho sự phát triển của đất nước; nền QPTD phải được xây dựng trên cơ sở, trước hết phải “dựa vào sức mình là chính”, đồng thời tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của anh em, bầu bạn quốc tế, của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Đồng chí nhận thấy “quan điểm quốc phòng nhân dân của Đảng ta thể hiện sự nhất trí cao độ giữa lập trường dân tộc và lập trường vô sản, giữa lòng yêu Tổ quốc và lòng yêu chế độ xã hội chủ nghĩa, giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính và chủ nghĩa quốc tế vô sản”.

Đồng chí Hoàng Văn Thái đã nghiên cứu, đúc kết và khái quát, quá trình xây dựng lực lượng nền QPTD ở Việt Nam là quá trình toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nắm vững, quán triệt và triển khai thắng lợi đường lối, chủ trương, quan điểm đúng đắn của Đảng về xây dựng LLVT nhân dân cách mạng ngay từ những ngày trước Cách mạng Tháng Tám; được phát triển thành một hệ thống lý luận phong phú trong 9 năm của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược và thực tế làm cho LLVT nhân dân của ta trở thành một đội quân bách chiến, bách thắng; được bổ sung hoàn thiện ngày càng cao hơn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đại tướng Hoàng Văn Thái đã có nhiều quan điểm mới về quá trình xây dựng lực lượng của nền QPTD, xây dựng LLVT nhân dân, xây dựng quân đội nhân dân. Đặc biệt đồng chí đã chỉ rõ: “Trong chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, lực lượng nòng cốt của toàn dân đánh giặc vẫn là cả ba thứ quân: Bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân tự vệ… Đây là đặc trưng trong tổ chức LLVT của ta, nó được phát triển cao trong chiến tranh giải phóng dân tộc… Vì thế, chuẩn bị về tổ chức LLVT là phải chuẩn bị cả ba thứ quân. Có như vậy mới phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả quân đội thường trực chính quy… và LLVT quần chúng rộng khắp, tại chỗ, mọi nơi, mọi lúc”.

Đồng chí thường xuyên nhấn mạnh phải xây dựng tổ chức và con người trong LLVT nhân dân vững mạnh về chính trị, tư tưởng; luôn giữ vững về lập trường và phẩm chất cách mạng, coi đó là nền tảng để xây dựng nền QPTD vững mạnh. Tuy nhiên, để phát huy sức mạnh tổng hợp của LLVT phải chú trọng xây dựng các nhân tố, các yếu tố khác nữa, đề cập về vấn đề này, đồng chí nhấn mạnh: “Trên cơ sở xây dựng LLVT nhân dân về mặt chính trị và tư tưởng, phải coi trọng việc xây dựng về mặt cơ sở vật chất và kỹ thuật, tổ chức biên chế phù hợp, tăng cường huấn luyện chiến đấu, bảo đảm cho các LLVT nhân dân ta có thể chiến đấu trong bất kỳ điều kiện nào và chiến thắng bất cứ kẻ địch nào”.

Về xây dựng thế trận nền QPTD, Đại tướng Hoàng Văn Thái coi đó là một vấn đề rất lớn, mang tính khoa học, thể hiện nét độc đáo trong nghệ thuật quân sự Việt Nam, là yếu tố tạo nên sức mạnh của nền QPTD, nhân tố tạo nên thắng lợi của chiến tranh nhân dân Việt Nam, nó bao gồm rất nhiều vấn đề cần phải tập trung, quan tâm xây dựng. Đại tướng Hoàng Văn Thái chỉ rõ, phải xây dựng chính trị và tư tưởng vững mạnh, làm cơ sở để xây dựng các nhân tố khác; xây dựng "thế trận lòng dân", đó là nội dung cơ bản, là vấn đề mấu chốt của việc xây dựng thế trận QPTD của Đảng...

Nghiên cứu, quán triệt một số quan điểm cơ bản của Đại tướng Hoàng Văn Thái về xây dựng nền QPTD, giúp chúng ta thêm kinh nghiệm trong thực hiện chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng về xây dựng nền QPTD hiện nay ở nước ta.

Đại tá, TS NGUYỄN VĂN LƯỢNG

Viện Lịch sử quân sự Việt Nam