QĐND - Để làm nên con đường huyền thoại - Đường Hồ Chí Minh trên biển, bên cạnh yếu tố chủ chốt là tầm nhìn chiến lược và sự lãnh đạo tài tình của Đảng và quân đội ta, phẩm chất anh hùng, kiên cường, sáng tạo của những thủy thủ và chỉ huy Đoàn tàu không số, không thể không nhắc tới sự trợ giúp to lớn của bạn bè quốc tế.

“Không chỉ Đường Hồ Chí Minh trên biển, mà trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng dân tộc chúng ta đã nhận được sự giúp đỡ to lớn và hiệu quả của bạn bè quốc tế, với vai trò nổi bật của Liên Xô, Trung Quốc và các nước trong phe XHCN. Liên Xô và Trung Quốc đã giúp Việt Nam từ tàu, thuyền cho tới hàng hóa để chúng ta tổ chức vận chuyển vào chiến trường miền Nam. Giữa thập kỷ 60 của thế kỷ 20, Trung Quốc đã giúp đỡ chúng ta đóng mới, cải dạng và sửa chữa một số tàu thuyền tương đối hiện đại. Ngoài ra, Trung Quốc còn giúp chúng ta tổ chức một số bến bãi trung chuyển; trợ giúp Việt Nam trong đào tạo một số cán bộ thuyền viên. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng là một trong những nước trực tiếp viện trợ cho chúng ta nhiều loại vũ khí, trang thiết bị, lương thực, thực phẩm”. Thiếu tướng, Phó giáo sư-Tiến sĩ Vũ Quang Đạo, Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam nói với phóng viên Báo Quân đội nhân dân bên lề cuộc Hội thảo khoa học “Đường Hồ Chí Minh trên biển - Con đường của ý chí và sức sáng tạo Việt Nam”, vừa tổ chức tại Hải Phòng.

Phó đô đốc Trần Thanh Huyền trao đổi với các phóng viên bên lề Hội thảo khoa học “Đường Hồ Chí Minh trên biển - Con đường của ý chí và sức sáng tạo Việt Nam”.

 

Khẳng định vai trò của Trung Quốc trong việc giúp Việt Nam duy trì Đường Hồ Chí Minh trên biển cho tới ngày thắng lợi, Phó đô đốc Trần Thanh Huyền, Chính ủy Quân chủng Hải quân cho biết: “Đó là sự giúp đỡ hết sức quý báu. Nhân dân ta, Quân đội ta không bao giờ quên sự giúp đỡ đó. Về tầm quan trọng của cảng Hậu Thủy, cá nhân tôi cho rằng, cảng Hậu Thủy của Trung Quốc có vai trò quan trọng đối với việc duy trì Đường Hồ Chí Minh trên biển. Vào thời kỳ giặc Mỹ đánh phá ác liệt nhiều khu vực ở miền Bắc, việc di chuyển các con tàu tới một nơi an toàn, bảo toàn được tàu, người trong điều kiện địch tấn công ác liệt như vậy là hết sức quan trọng. Trung Quốc giúp ta tổ chức một cảng tại Trung Quốc. Đây là sự giúp đỡ hết sức cụ thể, góp phần làm cho con đường vận hành hiệu quả hơn”.

Phó đô đốc Trần Thanh Huyền nhấn mạnh: “Chúng ta phải cảm ơn các nước XHCN trước đây như Liên Xô, Trung Quốc, cũng như các nước nơi tàu của Đoàn tàu không số đi qua. Tàu của chúng ta đã đi qua nhiều vùng biển quốc tế, chúng ta đã nhận được sự trợ giúp hiệu quả của các lực lượng quốc tế tiến bộ để đưa hàng đến đích an toàn, tránh được sự truy lùng gắt gao của địch”.

Khái quát những nét chính về sự giúp đỡ của Trung Quốc, ông Lưu Lanh, một Cựu chiến binh Đoàn tàu không số, người đã từng có gần 10 năm sống tại Hậu Thủy (Trung Quốc) cho biết: "Cảng Hậu Thủy là một căn cứ hoàn chỉnh của Hải quân Trung Quốc nằm ở Tây Bắc đảo Hải Nam. Việt Nam được hoàn toàn sử dụng từ năm 1964 đến năm 1975. Tại đây có đài quan sát, thông tin liên lạc hải quân, cầu cảng bê tông cốt thép, một xưởng sửa chữa nhỏ (cấp trung tu). Trong khu vực còn có trạm xá dã chiến, tổ thông tin cơ yếu, kỹ thuật, tổ phiên dịch, bộ phận kho, quản lý, nuôi quân…Ngoài ra, những thủy thủ Việt Nam khi có bệnh nặng được chuyển tới Bệnh viện Hải quân ở Hải Khẩu. Bệnh viện có riêng hai phòng lớn dành cho thủy thủ Việt Nam.

Ngoài cảng Hậu Thủy, phía Trung Quốc còn giao cho ta sử dụng (không quản lý) khu vực tránh bão ở Lưu Sa, cách Hậu Thủy 4-5 giờ chạy tàu. Ngoài hai cảng này, tàu thuyền Việt Nam khi có công việc còn trú đậu tại cảng Hải Khẩu, một số đảo nhỏ ở phía Đông Nam Hải Nam. Khi tàu thuyền của Việt Nam có yêu cầu sửa chữa lớn, Trung Quốc đưa tàu của ta tới sửa chữa tại xưởng sửa chữa Trạm Giang, một trong những trạm sửa chữa hiện đại nhất của Trung Quốc thời kỳ đó.

Bài và ảnh: NGUYỄN HÒA