QĐND - Để những chuyến tàu vận chuyển cán bộ và vũ khí, trang bị kỹ thuật chi viện cho chiến trường miền Nam đến đích, ngoài sự mưu trí, dũng cảm của thủy thủ vượt qua muôn vàn khó khăn, nguy hiểm thì công tác bảo đảm kỹ thuật có vai trò hết sức quan trọng. Việc tổ chức bảo đảm kỹ thuật cho những con tàu không số bao gồm bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa trang bị, máy móc cho tàu trước khi rời bến ở miền Bắc, trong quá trình hành trình trên biển và khi tàu cập bến trả hàng ở miền Nam. Công tác bảo đảm kỹ thuật cho tàu không số được thực hiện thống nhất theo phương châm: “Chuẩn bị kỹ trước khi xuất phát; tự lực tự cường khi trên biển”. Thực hiện phương châm này, các thủy thủ trên tàu đều là những người có kinh nghiệm và được huấn luyện thành thạo về kỹ thuật để ai cũng có thể tự sửa chữa, bảo dưỡng khi cần.

Trước khi xuất phát, các tàu được các xưởng sửa chữa của Nhà nước, các địa phương, Xưởng X46 Hải quân và trạm sửa chữa của Đoàn 125 tổ chức bảo dưỡng bảo đảm hoạt động tin cậy. Thời điểm đế quốc Mỹ tăng cường đánh phá miền Bắc, tàu và các cơ sở kỹ thuật phải sơ tán ở nhiều nơi, để bảo đảm kỹ thuật kịp thời, lực lượng kỹ thuật phải chia thành các tổ cơ động đến tận tàu để sửa chữa. Với một số tàu phải sơ tán sang Trung Quốc, bạn cho ta đặt trạm sửa chữa tại căn cứ A2 (Hậu Thủy), A3 (Hải Khẩu) ở đảo Hải Nam, đồng thời giúp ta sửa chữa, bảo dưỡng kịp thời hàng chục lần chiếc tàu… Sau một thời gian chủ yếu phải dựa vào lực lượng kỹ thuật của bạn, đến năm 1970, về cơ bản ta đã tự sửa chữa được hầu hết các hạng mục kỹ thuật và chủ động tổ chức sửa chữa, bảo đảm cho các tàu luôn trong trạng thái kỹ thuật tốt, sẵn sàng nhận nhiệm vụ.

Nhân viên kỹ thuật Xưởng X46 bảo dưỡng, sửa chữa máy móc phục vụ Đoàn tàu không số. Ảnh tư liệu.

Các tàu trước khi rời bến vào Nam đều được cán bộ, nhân viên kỹ thuật kiểm tra kỹ đến từng chi tiết, siết từng chiếc bu-lông, ốc cam... Ngành vật tư cung cấp đầy đủ các loại vật tư cần thiết cùng các loại phụ tùng, dụng cụ… để thủy thủ trên tàu có thể xử lý các tình huống kỹ thuật phát sinh. Nhờ công tác chuẩn bị chu đáo, nên thực tế các tàu ít bị hư hỏng trong quá trình hành trình trên biển.

Khi hành trình trên biển, công tác bảo đảm kỹ thuật đều do thủy thủ trên tàu thực hiện. Do đó, thủy thủ, nhất là máy trưởng và thợ máy được lựa chọn đều là các đồng chí có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, được đào tạo cơ bản. Vì thế, hầu hết những tình huống kỹ thuật phát sinh đều được xử lý kịp thời. Điển hình như trong chuyến vận chuyển vũ khí vào Nam lần đầu tiên của tàu “Phương Đông 1” đêm 15-10-1962, nước lẫn vào dầu làm kẹt bơm cao áp gây chết máy, tàu trôi dạt trên biển. Máy trưởng Huỳnh Văn Sao cùng thợ máy đã khắc phục kịp thời sự cố, đưa tàu vào bến Cà Mau an toàn.

Ở các bến miền Nam, cùng với việc khẩn trương bốc dỡ hàng hóa, máy trưởng và thợ máy trên tàu luôn chủ động sửa chữa, bảo dưỡng máy móc, đồng thời huy động lực lượng kỹ thuật tại bến tham gia bảo đảm kỹ thuật cho tàu. Với tàu không có hư hỏng lớn thì thợ máy chỉ cần thau rửa các bộ lọc dầu, nhớt, thay gioăng đệm... Nhưng với các tàu bị hư hỏng nặng, như hỏng máy, hỏng chân vịt, bánh lái... thì lực lượng kỹ thuật trên tàu phối hợp với lực lượng tại bến nhanh chóng sửa chữa, thay thế bảo đảm cho tàu có thể ra Bắc nhanh chóng, an toàn.

Đáp ứng yêu cầu bảo đảm kỹ thuật, công tác huấn luyện kỹ thuật luôn được các cấp chú trọng. Khi mới thành lập, lãnh đạo, chỉ huy Đoàn 759 lựa chọn số cán bộ được đào tạo cơ bản từ các trường chuyên ngành của Bộ Giao thông vận tải, Bộ Thủy sản và số cán bộ từ miền Nam ra có trình độ, kinh nghiệm sửa chữa để vừa bố trí làm máy trưởng, thợ máy các tàu, vừa tổ chức các lớp huấn luyện đào tạo thợ đáp ứng yêu cầu xây dựng phát triển đội ngũ nhân viên kỹ thuật. Các trường Huấn luyện K35-Đồ Sơn, trường C45… hằng năm đào tạo được nhiều cán bộ, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp có chuyên môn tốt để bố trí làm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, sử dụng, vận hành và sửa chữa máy móc, vũ khí trang bị trên các tàu. Đoàn còn tuyển chọn cán bộ gửi đi đào tạo tại các trường chuyên ngành trong và ngoài nước. Quân khu 9 cũng mở lớp huấn luyện cơ điện-hàng hải đào tạo nhân viên kỹ thuật cho Đoàn 962 để vừa bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa phương tiện của đoàn và tham gia sửa chữa, bảo đảm kỹ thuật cho các tàu của Đoàn 125 về miền Bắc an toàn.

Sau sự kiện Vũng Rô, các tàu làm nhiệm vụ vận tải chi viện cho chiến trường miền Nam phải đi trên đường hàng hải quốc tế rất xa bờ, dài ngày, trong điều kiện hết sức khó khăn. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, Bộ tư lệnh Hải quân giao Trường Sĩ quan Hải quân tổ chức đào tạo tại chức, huấn luyện cán bộ, nhân viên kỹ thuật những nội dung cần thiết như cách xác định vị trí tàu bằng thiên văn; kỹ thuật sử dụng, sửa chữa máy móc trang bị… Đoàn 125 tổ chức các lớp huấn luyện chuyên ngành kỹ thuật với mục tiêu “giỏi một ngành, biết nhiều ngành”. Ngoài chuyên môn kỹ thuật, thủy thủ còn được huấn luyện bơi lội, kỹ năng thả hàng trên biển và vớt hàng chuyển vào đất liền... Nhờ đó, cán bộ, chiến sĩ đã làm chủ máy móc trang bị, vận hành thành thạo tàu thuyền, sửa chữa, giải quyết tốt những sự cố kỹ thuật phát sinh, góp phần rất lớn đưa tàu vào bến an toàn.

Trung Kiên