QĐND - Chiến thắng Đường 9-Nam Lào 1971 là thắng lợi rực rỡ của đường lối kháng chiến chống Mỹ xâm lược, của đường lối quân sự và nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh của Đảng ta trong giai đoạn địch triển khai chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”. Đó cũng là thắng lợi của quân và dân ba nước Việt Nam - Lào - Cam-pu-chia trong cuộc chiến đấu chống kẻ thù chung trên bán đảo Đông Dương. Thắng lợi của Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào là thắng lợi rất to lớn, toàn diện, có ý nghĩa chiến lược; để lại cho ta nhiều bài học kinh nghiệm quý báu về chỉ đạo chiến lược, nghệ thuật chiến dịch và chiến thuật, làm phong phú thêm kho tàng lý luận quân sự Việt Nam.

Ngay từ giữa năm 1970, cơ quan tham mưu chiến lược của ta đã sớm nhận định: Sau khi kết thúc cuộc tiến công sang Cam -pu-chia, Mỹ và quân đội Sài Gòn sẽ mở một số cuộc hành quân lớn đánh phá hành lang vận chuyển chiến lược Bắc - Nam, trọng điểm là hướng Đường 9 - Nam Lào, nhằm triệt phá “đầu nguồn” và “bóp nghẹt từ cuống họng” tuyến chi viện chiến lược của ta. Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương và Quân ủy Trung ương đã thống nhất nhận định, đây là hành động phiêu lưu quân sự cực kỳ nghiêm trọng, nhưng cũng là một sai lầm về chiến lược của địch. 

Hội nghị bàn và quyết định phương án tác chiến trong Chiến dịch phản công Đường 9 – Nam Lào. Ảnh tư liệu

Phân tích kỹ tình hình địch, Bộ Tổng tư lệnh và Bộ Tổng tham mưu (BTTM) xác định nếu địch đánh ra Đường 9 - Nam Lào sẽ là thời cơ để ta tập trung lực lượng mở chiến dịch phản công bằng sức mạnh tác chiến binh chủng hợp thành quy mô lớn, kiên quyết tiêu diệt nhiều sinh lực và phương tiện chiến tranh của chúng, kiên quyết bảo vệ căn cứ, kho tàng, giữ vững tuyến vận tải chiến lược chi viện chiến trường, sẵn sàng đánh địch tiến công ra Nam Khu 4; phối hợp chặt chẽ với các chiến trường trên toàn miền Nam và chiến trường hai nước bạn, làm thất bại chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” và âm mưu “dùng người Đông Dương đánh người Đông Dương” của đế quốc Mỹ; đồng thời, là cơ hội để ta rèn luyện bộ đội chủ lực tác chiến hiệp đồng binh chủng ở chiến trường rừng núi. Như vậy, mục đích chiến dịch gắn liền với yêu cầu về chiến lược. Do đó, trong suốt quá trình tổ chức chuẩn bị và điều hành chiến dịch, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương luôn yêu cầu “nhất thiết phải đánh thắng trận này”, vì đây là một trong những trận có ý nghĩa quyết định về chiến lược.

Đối với BTTM, đây là lần đầu tiên được Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương giao trực tiếp tổ chức, chỉ huy chiến dịch phản công bằng tác chiến hiệp đồng binh chủng hợp thành quy mô lớn trên chiến trường miền Nam. Quán triệt sâu sắc ý nghĩa chiến dịch, Đảng ủy và Thủ trưởng BTTM tập trung lãnh đạo công tác chỉ đạo chiến trường, trong đó chỉ đạo tác chiến Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. 

Để từng bước xây dựng một cơ quan chỉ huy đủ tầm tổ chức và điều hành chiến dịch quy mô lớn, tháng 10-1970, Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng tư lệnh đã chấp thuận đề xuất của BTTM cho thành lập Bộ Tư lệnh 70 (B70) có quyền hạn tương đương Bộ Tư lệnh quân khu (với lực lượng bao gồm các sư đoàn bộ binh 304, 308, 320, Trung đoàn 45 pháo binh, Trung đoàn cao xạ 241, Trung đoàn công binh 219, một số đơn vị binh chủng khác). Việc thành lập B70 không chỉ đơn thuần đáp ứng cho yêu cầu nhiệm vụ chiến dịch trước mắt mà còn là bước thử nghiệm cho sự ra đời của Bộ tư lệnh các quân đoàn chủ lực ra đời sau đó mấy năm. BTTM cùng B70 khẩn trương hoàn chỉnh kế hoạch chiến dịch, trọng tâm là kế hoạch tác chiến báo cáo Quân ủy Trung ương thông qua lần cuối vào tháng 12-1970. 

Đầu tháng 2-1971, Bộ tư lệnh Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào (gọi tắt Bộ tư lệnh 702) chính thức được thành lập, do Thiếu tướng Lê Trọng Tấn - Tổng tham mưu phó phụ trách tác chiến làm Tư lệnh; Thiếu tướng Lê Quang Đạo - Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị làm Chính ủy, Bí thư Đảng ủy chiến dịch. Giúp việc trực tiếp cho Tư lệnh trong cơ quan tham mưu chiến dịch có các đồng chí Tư lệnh Binh chủng Pháo binh, Tư lệnh Binh chủng Tăng -Thiết giáp, Tư lệnh Binh chủng Đặc công, đại diện Quân chủng Phòng không -Không quân, đại diện các binh chủng: Không quân, Thông tin liên lạc, Công binh, cùng nhiều cán bộ chỉ huy - tham mưu tác chiến dày dạn kinh nghiệm trận mạc. Bộ tư lệnh 702 là một cơ quan chỉ huy được kế thừa và nâng cao từ B70 theo yêu cầu nhiệm vụ của chiến dịch. Đảng ủy và Bộ tư lệnh 702 thực sự là một tổ chức mạnh, có đủ quyền hạn, khả năng lãnh đạo và chỉ huy tất cả các lực lượng ta và bạn ở khu vực Đường 9 và Nam Lào. Đồng chí Tổng Tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng được Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương cử làm đại diện Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng tư lệnh vào chiến trường (23-2-1971) trực tiếp theo dõi và chỉ đạo chiến dịch. Bộ tư lệnh 702 được xem như là cơ quan tiền phương của Bộ, có thể quyết định những vấn đề quan trọng, kịp thời, nhất là về chỉ đạo tác chiến chiến dịch để giành thắng lợi trong mọi tình huống. Như vậy, về tổ chức cơ quan chỉ huy trong chiến dịch thể hiện rõ sự sáng tạo, được bổ sung hoàn thiện liên tục từ thấp đến cao, góp phần quyết định thành công trong chỉ đạo tác chiến của chiến dịch.

Trong công tác tham mưu, nội dung quan trọng nhất của giai đoạn chuẩn bị chiến dịch là làm các kế hoạch, trong đó kế hoạch tác chiến đóng vai trò trung tâm. Theo đó, các mặt công tác và kế hoạch khác đều lấy bảo đảm phục vụ cho kế hoạch tác chiến mà tổ chức thực hiện. Để đương đầu với khối binh lực lớn của địch với công thức “quân chủ lực ngụy cộng hỏa lực Mỹ”, ta đã huy động lực lượng chủ lực tương đương một quân đoàn tăng cường, được trang bị và chi viện của nhiều loại pháo binh cỡ lớn, xe tăng -thiết giáp cùng lực lượng phòng không, công binh tương đối mạnh tham gia chiến dịch. Do đó, các kế hoạch - nhất là kế hoạch tác chiến phải là những kế hoạch của đội hình chiến đấu hiệp đồng gồm nhiều binh chủng, nhiều lực lượng trong chiến trường rừng núi rộng lớn trên cả đất bạn và ta. Các kế hoạch đều phải được xây dựng thành nhiều phương án có thể xảy ra, trên cơ sở dự kiến các tình huống về địch, với yêu cầu chung bảo đảm đánh thắng trong mọi tình huống. Đó là những đặc điểm ảnh hưởng lớn đến công tác chuẩn bị kế hoạch, huấn luyện bộ đội và chỉ đạo tác chiến.

Đồng thời với chuẩn bị các mặt ở chiến trường, ngay từ giữa năm 1970, BTTM đã chỉ đạo các cục: Tác chiến, Quân huấn, Quân lực và Viện Khoa học quân sự nghiên cứu biên soạn tài liệu huấn luyện về cách đánh tập trung hiệp đồng binh chủng. Các nội dung huấn luyện chuyên đề lần lượt hoàn thành và nhanh chóng được tập huấn cho hơn 300 cán bộ toàn quân từ cấp trung đoàn trở lên trong tháng 9-1970.

Các đồng chí Tổng tham mưu phó Vương Thừa Vũ - phụ trách công tác huấn luyện và Lê Trọng Tấn - phụ trách tác chiến trực tiếp tham gia ban chỉ đạo lớp tập huấn. Qua học tập, cán bộ trung - cao cấp nhận thức sâu sắc thêm nhiều vấn đề mới cả về lý luận và thực tiễn; thấy rõ vị trí chức năng, nhiệm vụ của bộ đội chủ lực trong giai đoạn cách mạng mới và sự cần thiết phải đánh tập trung, đánh hiệp đồng binh chủng, đánh tiêu diệt gọn từng đơn vị lớn của địch; xây dựng được niềm tin thắng lợi vào cách đánh mới phù hợp với điều kiện VKTB hiện có, đồng thời xác định trách nhiệm nâng cao trình độ tổ chức chỉ huy trong tác chiến tập trung hiệp đồng binh chủng, quyết tâm đánh tiêu diệt lớn quân địch. Sau hơn một tháng nghiên cứu, cán bộ tập huấn tỏa về các đơn vị mang theo cách đánh mới vận dụng ngay vào huấn luyện với quyết tâm sớm được thử thách trên chiến trường. Một số đơn vị tham gia chiến đấu tại Mặt trận Đường 9 - Nam Lào đã kịp thời tranh thủ tổ chức cho bộ đội tập luyện đánh địch theo cách đánh mới tại thực địa với nhiều phương án dự kiến trước.

Bộ đội ta truy kích địch trong Chiến dịch phản công Đường 9 – Nam Lào. Ảnh tư liệu

Chỉ đạo chiến trường đối phó với âm mưu đánh ra hành lang vận chuyển chiến lược của ta trong Đông -Xuân 1970-1971, BTTM yêu cầu các đơn vị ở Mặt trận Đường 9 và Trị -Thiên cần xây dựng cả hai phương án: Ta chủ động tiến công địch và ta phản công khi địch mở cuộc hành quân. Cả hai phương án đều phải quán triệt và nắm vững tư tưởng tiến công. Trong hoạt động tác chiến thường xuyên, phải coi trọng phát triển thật nhiều các tổ săn máy bay, tổ săn cơ giới; tích cực đánh bại các thủ đoạn biệt kích, phục kích, đẩy mạnh đánh giao thông và căn cứ địch trên các trục đường 9, 13, 16 để tiêu hao sinh lực địch; tăng cường xây dựng cơ sở vùng địch hậu, phát động chiến tranh du kích, phối hợp chặt chẽ ba mũi giáp công, ba vùng chiến lược, phá bình định của địch, bảo vệ hành lang tiếp tế và phát triển thế làm chủ chiến trường.

Nhằm tiêu diệt thật nhiều sinh lực và phương tiện chiến tranh của địch, bảo vệ bằng được tuyến vận chuyển chiến lược, tư tưởng chỉ đạo và phương châm tác chiến của chiến dịch được xác định rõ là: Đánh địch ngay từ khi chúng đang triển khai đội hình, đánh địch vận động, đồng thời tích cực đánh địch co cụm; tích cực nắm thời cơ và tạo thời cơ, buộc địch đánh theo ý đồ và trận địa có lợi do ta chuẩn bị sẵn; đánh hiệp đồng binh chủng từ tiểu đoàn, trung đoàn trở lên, đồng thời phát huy sức mạnh của các lực lượng nhỏ mà tinh, đánh những trận có hiệu suất cao, đánh tiêu diệt gọn, làm chủ chiến trường, thu vũ khí và bắt tù binh; kiên quyết chia cắt địch ra từng bộ phận, chặn tiếp tế đường bộ, đường không, tổ chức đánh cơ giới và trực thăng địch một cách rộng khắp, hạn chế mức cao nhất sức cơ động của địch, tạo điều kiện để tiêu diệt gọn chiến đoàn, trung đoàn địch.

Thực hiện phương châm chỉ đạo tác chiến trên, trong những ngày địch nghi binh và tập kết lực lượng chuẩn bị tiến công trên Đường 9 (từ 30-1 đến 7-2-1971), các lực lượng thuộc B4, B5, Đoàn 559 và lực lượng địa phương tại chỗ đã tiến hành nhiều trận phục kích giao thông, đánh vận động tiêu hao, bắn máy bay trực thăng chở quân, tập kích hỏa lực pháo binh nhằm tiêu hao và ngăn chặn quân địch triển khai đội hình tiến công

 Bước vào giai đoạn cao điểm đánh địch tiến công, các bức điện chỉ đạo của Quân ủy Trung ương luôn nhắc chỉ huy các cấp trong chỉ đạo tác chiến phải liên tục phát huy sức mạnh tiến công để tạo nên uy lực sức mạnh của bộ đội binh chủng hợp thành; nắm vững phương châm tác chiến kết hợp đánh nhỏ, đánh vừa và đánh lớn, biết đánh nhỏ, đánh vừa, đồng thời phải tạo điều kiện để đánh những trận tiêu diệt lớn, tiêu hao rộng rãi và liên tục quân địch; kịp thời nắm thời cơ và tạo thời cơ phát triển chiến đấu, kết hợp chặt chẽ tác chiến với vận động binh lính địch đầu hàng, bắt tù binh, thu vũ khí; quyết tâm đánh thắng địch trong mọi tình huống, nhưng không vì thế mà ham đánh những trận tiêu hao lớn; nhanh chóng rút kinh nghiệm để kịp thời kiện toàn tổ chức chỉ huy các cấp, kiện toàn biên chế, tránh xé lẻ đơn vị; chú trọng bổ sung hỏa lực các loại và các cỡ, kịp thời phát triển cách đánh về kỹ thuật và chiến thuật; chú trọng xây dựng lực lượng dự bị các cấp, bảo đảm bộ đội tác chiến được lâu dài, càng đánh càng thắng, càng đánh càng mạnh.

Cụ thể hóa một bước tư tưởng chỉ đạo và phương châm tác chiến, BTTM chỉ thị cho các đơn vị tham gia chiến dịch hết sức tranh thủ thời gian, tích cực, chủ động, linh hoạt, bí mật, bất ngờ, kết hợp chặt chẽ ba thứ quân, giữa các lực lượng, liên tục, bền bỉ tiến công địch mọi lúc, mọi nơi. Thời gian đầu khi địch mới đánh ra, ta sử dụng lực lượng nhỏ phân tán, chốt trước các điểm cao dự kiến địch có thể đổ quân đánh chiếm, tích cực diệt cơ giới địch một cách rộng khắp, đánh phủ đầu tiêu hao địch, tích cực phòng hóa và bắn máy bay địch, nhất là trực thăng chở quân, tạo điều kiện cho các đơn vị chủ lực cơ động đánh tiêu diệt. Khi địch đổ quân lớn, ta kết hợp các loại hỏa lực đánh từ xa tới gần, kiên quyết bám địch đánh tiêu hao rộng rãi, làm chậm bước tiến quân của chúng, không cho địch củng cố phòng ngự nơi chiếm đóng, tạo điều kiện để tổ chức tác chiến tập trung tiêu diệt từng bộ phận, tiến tới đánh bại hoàn toàn cuộc tiến công của địch.

Đối với lực lượng cơ động của ta, bố trí ở nơi tiện cơ động, chuẩn bị thật chu đáo mọi mặt, cài thế và tạo thế tiến đánh những trận tiêu diệt lớn bằng sức mạnh binh chủng hợp thành, bằng mọi hình thức và thủ đoạn tác chiến, nhằm bẻ gãy từng cánh quân của địch trong quá trình hành quân cũng như khi rút lui. Tổ chức bao vây, đánh lấn đi đến tiêu diệt nếu địch cụm lại. Kết hợp đánh địch ở phía trước với tổ chức các lực lượng tinh nhuệ và hỏa lực thường xuyên đánh địch ở phía sau. Các lực lượng bảo vệ kho tàng thực hiện đánh nhỏ nhưng đánh thật mạnh với tinh thần kiên quyết ở khu vực kho, nếu phải đánh lớn thì phải lừa dụ địch ra xa khu vực kho để đánh, kết hợp với phân tán, cất dấu, ngụy trang giữ bí mật kho tàng.

 Thực tế diễn biến chiến trường suốt giai đoạn đầu địch tiến công, ta phản công (từ 8-2 đến 11-3-1971) và giai đoạn địch rút lui, ta chuyển từ phản công sang tiến công (từ 13 đến 23-3-1971), bộ đội ta luôn thực hiện rất tốt tư tưởng chỉ đạo và phương châm tác chiến, từng bước ngăn chặn và đánh bại hình thức tác chiến “trực thăng vận” và đột phá bằng xe tăng -thiết giáp của địch, không cho chúng thực hiện âm mưu đánh nhanh, chặn đứng không cho địch tiến đến Sê Pôn, thực hiện vây lấn “đánh mõm” quân địch ở khu vực Bản Đông, buộc địch phải bỏ dở cuộc hành quân để ta truy kích đánh địch rút chạy. Với ý chí quyết tâm cao, tinh thần chiến đấu dũng cảm, bộ đội ta đã sáng tạo nhiều cách đánh, nhiều thủ đoạn chiến đấu mưu trí, linh hoạt ở cả quy mô tác chiến chiến dịch và chiến thuật, trong chiến đấu chốt chặn - phòng ngự và phản công - tiến công, trong chiến đấu hiệp đồng và đánh độc lập, ban ngày và ban đêm, với nhiều trận phục kích, chia cắt, vây lấn, tập kích, đột phá… làm cho địch bị hết bất ngờ này đến bất ngờ khác, mất dần thế chủ động, bị dồn vào thế bị động đối phó và buộc phải tháo chạy.

Một số trận đánh bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng như trận chốt giữ điểm cao 351 của Trung đoàn 24 (Sư đoàn 324) trên Đường 9; trận Trung đoàn 102 (Sư đoàn 308) vây lấn tập kích tiêu diệt Tiểu đoàn 39 biệt động quân trên điểm cao 500; trận Trung đoàn 64 (Sư đoàn 320) đánh chiếm điểm cao 543 tiêu diệt Sở chỉ huy Lữ đoàn 3 dù của địch; trận đánh của Sư đoàn 2 (Quân khu 5) ở khu vực điểm cao 723…đạt kết quả cao, tỷ lệ thương vong thấp là những bằng chứng hết sức sinh động trong việc vận dụng linh hoạt cách đánh mới mà cán bộ ta vừa được tập huấn trước đó không lâu. Qua chiến đấu, ta đã giải quyết được vấn đề đánh cơ giới địch vận động, bước đầu sử dụng xe tăng đánh ban ngày, sử dụng đặc công và pháo binh tiến công, pháo kích căn cứ hậu cần địch có hiệu quả; trình độ tổ chức, tác phong chỉ huy của cán bộ và hiệu suất chiến đấu của bộ đội có tiến bộ rõ rệt. Điều đó khiến địch từ chỗ chủ quan đánh giá thấp khả năng chiến đấu của bộ đội ta nay càng thêm bất ngờ, kinh ngạc trước những đòn đánh bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng rất hiệu quả của chủ lực ta. Tuy nhiên, từ thực tế chiến dịch cũng chỉ ra những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển trong xây dựng bộ đội chủ lực về tổ chức, biên chế, trang bị, huấn luyện, chuẩn bị chiến trường như thế nào để chủ lực ta có thể tác chiến lớn bằng sức mạnh binh chủng hợp thành đánh bại quân chủ lực Sài Gòn trong những năm tiếp theo.

Xét riêng về mặt tác chiến trong Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, ta đã đánh bại các chiến thuật cơ động quân quy mô lớn bằng máy bay lên thẳng, dùng thiết giáp làm lực lượng xung kích tiến công và hình thức đóng chốt trên điểm cao bằng lực lượng tiểu đoàn hoặc trung đoàn của địch; tiêu diệt nhiều đơn vị tinh nhuệ, dự bị chiến lược và phương tiện chiến tranh, đánh bại cuộc hành quân của địch; giữ vững hệ thống kho tàng, bảo đảm tuyến vận chuyển chiến lược không bị gián đoạn; làm tròn nhiệm vụ mặt trận chính trong Xuân -Hè 1971, tạo điều kiện cho các chiến trường khác phối hợp hoạt động để phân tán địch về chiến lược.

Đánh giá về sự chỉ đạo tác chiến, báo cáo của Quân ủy Trung ương tại Hội nghị tổng kết chiến dịch (28-6-1971) nêu rõ: Xét về mặt chỉ đạo vận dụng nghệ thuật chiến dịch và chiến thuật, thắng lợi của Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào có ý nghĩa điển hình là một chiến dịch tiêu diệt lớn nhằm đập tan về mặt quân sự của chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của Mỹ. Nó mang kiểu cách Việt Nam và phát triển tính độc lập sáng tạo trong cách đánh ở Việt Nam. 

Trong sự thành công trên, BTTM vừa làm tròn trọng trách của cơ quan tham mưu chiến lược để tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra đôn đốc, hướng dẫn đơn vị; vừa có lúc trực tiếp thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan tham mưu chiến dịch - nhất là giai đoạn chưa thành lập Bộ tư lệnh chiến dịch. Trong suốt thời gian diễn ra chiến dịch, Cục Tác chiến BTTM luôn bám sát diễn biến chiến trường, kịp thời có điện chỉ đạo Bộ tư lệnh chiến dịch về sử dụng lực lượng và cách đánh, nhất là đối với những trận có ý nghĩa then chốt quyết định. Đi đôi với chỉ đạo từ xa, nhiều cán bộ được tăng cường cho cơ quan tham mưu và chỉ huy tác chiến chiến dịch tại mặt trận, trong đó không chỉ có cán bộ là trợ lý mà còn có cả cán bộ cấp phòng, cấp cục phó. Đặc biệt, khi chiến dịch bước vào giai đoạn quyết liệt nhất, cả đồng chí Cục trưởng Cục Tác chiến Vũ Lăng, Tổng tham mưu phó Lê Trọng Tấn và đồng chí Tổng Tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng đều có mặt trực tiếp theo dõi, chỉ đạo chiến dịch tại mặt trận. Đây cũng là một bài học kinh nghiệm về xây dựng cơ quan và tổ chức hoạt động của BTTM trong giai đoạn hiện nay nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nếu có tình huống chiến tranh xảy ra.

Nhìn lại toàn bộ diễn biến và kết quả chiến dịch, chúng ta thấy rằng, đây là lần đầu tổ chức chiến dịch phản công tác chiến binh chủng hợp thành quy mô lớn trên chiến trường miền Nam, chiến dịch được tiến hành thuận lợi, ta giữ vững quyền chủ động tác chiến từ lúc mở đầu đến lúc kết thúc, giành thắng lợi toàn diện và gọn (chiến dịch không bị kéo dài). Điều đó chứng minh rõ rằng, cơ quan chủ nhiệm các binh chủng đã làm tốt chức năng tham mưu, chỉ đạo về sử dụng lực lượng và cách đánh của binh chủng mình, góp phần quan trọng làm cho sự chỉ đạo, chỉ huy tác chiến chiến dịch ăn khớp nhịp nhàng, đạt hiệu suất chiến đấu cao; đồng thời, khẳng định chiến thắng Đường 9 - Nam Lào 1971 đánh dấu bước phát triển cao về nghệ thuật chiến dịch phản công bằng tác chiến binh chủng hợp thành của quân đội ta.

Chiến thắng Đường 9 - Nam Lào 1971 đã chấm dứt quá trình tiến công - phản kích đánh ra vùng ngoài của liên quân Mỹ - quân đội Sài Gòn, tạo ra bước ngoặt rất quan trọng trong so sánh tương quan lực lượng và thế chiến lược có lợi cho cuộc kháng chiến chống Mỹ xâm lược không chỉ của nhân dân Việt Nam mà cả ba nước Đông Dương. Với ta, thắng lợi của Chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào mở ra thời kỳ phát triển hết sức phong phú, đa dạng nhiều cách đánh của các lực lượng trong đội hình tác chiến binh chủng hợp thành. Vì vậy, ý nghĩa và sức lan tỏa của thắng lợi Đường 9 - Nam Lào 1971 vượt qua giới hạn thông thường cả về không gian và thời gian của nó. 

Trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay, nếu xảy ra chiến tranh, chiến dịch phản công sẽ là loại hình chiến dịch phổ biến. Vì vậy, đi đôi với nghiên cứu một số hạn chế, thiếu sót không sao tránh khỏi của một chiến dịch trong điều kiện cụ thể của chiến tranh, việc làm rõ thành công điển hình của Chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào 1971 sẽ góp phần rất quan trọng vào việc bổ sung, phát triển kho tàng lý luận nghệ thuật chiến dịch nói chung và nghệ thuật chiến dịch phản công nói riêng trong nền nghệ thuật quân sự của chiến tranh nhân dân Việt Nam.

Trung tướng Đỗ Bá Tỵ - Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng.