Đường nét chính quy cũng thể hiện rõ ở cái ao này. Bờ ao được kè bằng đá, trên 2/3 mặt ao là giàn mướp và bầu, bí. Những cọc bê tông cắm trên bờ, dưới ao, dây thép 4 ly đan dọc ngang, tạo thành những ô bàn cờ vuông vức, nhìn hệ thống giàn thật bắt mắt.

Tuy nhiên, đã vào chính vụ mà mướp, bầu, bí mới bò được một khoảnh hẹp trên giàn. “Bộ đội chăm lắm nhưng bầu, bí chỉ ra được rất ít nụ hoa và chẳng đậu được quả nào...”-nghe cán bộ đại đội than vãn, tôi hài hước: “Bầu, bí của các bạn nó sợ chính quy đấy! Đây nhé, để “chính quy hóa”, các giàn cây leo được các bạn giăng mắc bằng dây thép. Mà dây thép thì hấp thụ nhiệt nhanh và rất nóng dưới nắng hè, vì vậy mướp, bầu, bí “sợ”, bởi leo tới là bị sun ngọn, teo tay ngay!".

Giàn mướp trên sân thượng được căng bằng dây cáp, dây mạng viễn thông thải loại. 

Điều này tôi quan sát và phát hiện được từ nhỏ. Hồi đó, để phòng tránh máy bay Mỹ ném bom, Đài Truyền thanh huyện Nam Trực (Nam Định) sơ tán từ thị trấn huyện về làng tôi. Trên các hướng đường dây của đài từ làng tôi đi các xã có cả dây trần và dây bọc nhựa. Vào mùa hè, tôi thấy chỗ nào dây bọc nhựa thì cây leo chằng chịt, còn dây trần thì cây “kiềng hẳn”, vì nóng.

Từ kinh nghiệm nhỏ của mình, tôi “mách” chỉ huy đại đội rằng, muốn cho mướp, bầu, bí bò giàn nhanh và đậu quả thì phải thay dây thép bằng những vật liệu khác, như dây điện bọc nhựa, hoặc là chọn mua những cây tre, cây luồng già, chẻ thành thanh nhỏ mà kết giàn, trông vẫn đẹp và bảo đảm sự chính quy.

Chuyện đó cách đây đã 16 năm, nhưng cũng từ kinh nghiệm làm giàn cho mướp, bầu, bí, mà bây giờ tôi “tìm được” thứ vật liệu mới để làm giàn. Đó chính là những đoạn cáp, dây truyền tín hiệu đã hỏng, cũ mà các nhà mạng, các hãng viễn thông bỏ đi. Có thể nói “kiếp sau” của các loại dây này như chỉ dành cho mướp, bầu, bí... vì nó hoàn toàn được bọc nhựa, không gây nóng cho cây; kích cỡ cũng vừa “tay vịn” của cây leo; khi làm giàn kéo căng hết cỡ mà không bị đứt (vừa đẹp, vừa bền, đạt luôn cả yêu cầu... chính quy).

Chắc có người sẽ hỏi, dây đó kiếm ở đâu, ai bán? Xin thưa, không có ai bán, cũng chẳng phải mua, mà chỉ xin là được. Bây giờ các mạng viễn thông đã phủ kín khắp mọi miền đất nước.

Các nhà mạng cũng luôn sửa chữa, nâng cấp đường truyền và cáp, dây cũ thì họ bỏ đi. Đơn vị nào có nhu cầu làm giàn, cứ liên hệ với nhà mạng, khi nào họ sửa chữa, nâng cấp đường truyền ở đâu, cứ đến đó mà thu gom, lợi đủ đường. Người làm giàn không mất tiền mua dây; nhà mạng, rồi bên vệ sinh môi trường không mất công giải quyết hậu quả môi trường. Người viết bài này đã bao lần nhìn thấy những đống dây cáp, dây đôi bỏ đi trên hè phố, đường quê, có chỗ đến vài tạ, có lần chỉ nhặt độ mươi cân về làm giàn cây leo nhà mình, vừa đẹp, vừa bền, thật là “cũ người, tốt ta”!

 Bài và ảnh: THÀNH PHƯƠNG