Dựng lên sự kiện “Vịnh Bắc Bộ” đế quốc Mỹ đã sử dụng lực lượng không quân hải quân đánh phá miền Bắc nước ta với kế hoạch “Mũi tên xuyên”. Mục tiêu của kế hoạch “Mũi tên xuyên” là tiêu diệt lực lượng hải quân non trẻ của quân đội ta và các cơ sở hậu cần-kỹ thuật, kinh tế ven biển Bắc Bộ; mở đầu cho cuộc chiến tranh phá hoại toàn diện bằng không quân quy mô lớn ra miền Bắc; đồng thời hòng cứu vãn tình thế, sự thất bại của cuộc “Chiến tranh đặc biệt” mà Mỹ và chính quyền ngụy đang tiến hành ở miền Nam nước ta.

Bộ đội pháo Phòng không Trung đoàn 280 bắn máy bay Mỹ ngày 5-8-1964. Ảnh tư liệu.

Trong ngày 5-8-1964, không quân, hải quân Mỹ đã triển khai kế hoạch “Mũi tên xuyên” bằng ba đợt tiến công vào các căn cứ hải quân, các trận địa phòng không và cơ sở hậu cần kỹ thuật của nước ta. Đợt một, chúng đánh phá các căn cứ hải quân, trận địa ven biển và cơ sở kho tàng ở khu vực từ Quảng Bình đến Nghệ An thời gian từ khoảng 12 giờ trưa đến 13 giờ. Đợt hai, máy bay của địch đánh phá vào các khu vực vùng biển từ Thanh Hóa đến Quảng Ninh, từ 14 giờ đến 15 giờ. Đợt này, địch tiến công nhiều lần, trong đó có ba lần không kích vào các cơ sở hải quân, trận địa phòng không và một số mục tiêu ở Quảng Ninh, gồm thị xã Hồng Gai, Bãi Cháy, Hà Tu... Đợt thứ ba, không quân của hải quân địch chia làm hai tốp nhỏ, tiến công vào các khu vực Vinh-Bến Thủy của tỉnh Nghệ An.

Do có sự chủ động chuẩn bị nên khi máy bay địch bắt đầu xuất kích từ các căn cứ tàu sân bay ngoài khơi đều được bộ đội ra-đa và các lực lượng trinh sát của ta phát hiện. Các trận địa pháo phòng không và hỏa lực phòng không trên các tàu hải quân đánh trả địch mãnh liệt, bắn cháy máy bay địch, nhiều chiếc rơi tại chỗ và bắt được giặc lái. Qua từng đợt chiến đấu, bộ đội Phòng không kịp thời rút kinh nghiệm tại chỗ và sáng tạo các phương pháp đánh địch hiệu quả nhất. Bộ đội Hải quân đã vận dụng nhiều biện pháp chiến thuật cơ động tránh địch, tổ chức đánh địch với ý chí quyết tâm cao, bảo vệ tàu, đã bắn rơi máy bay Mỹ.

Bằng sự dũng cảm, mưu trí, vận dụng nhiều phương pháp bắn tiêu diệt máy bay địch, quân và dân ta mà chủ yếu là bộ đội Hải quân và Phòng không đã bẻ gãy các đợt tiến công bằng không quân hải quân của Mỹ. Trong kế hoạch “Mũi tên xuyên”, Mỹ đã sử dụng 64 máy bay tiêm kích-bom các loại, song chúng đã bị quân và dân miền Bắc bắn rơi 8 chiếc, nhiều chiếc khác bị hư hỏng, bắt sống được một tên giặc lái.

Cử Loan