QĐND - Công tác bảo đảm kỹ thuật cho Đoàn tàu không số trên tuyến đường vận tải chiến lược - Đường Hồ Chí Minh trên biển giai đoạn từ năm 1961 đến năm 1975 là một trong những thành công nổi bật, được ngành kỹ thuật hải quân vận dụng và phát huy sáng tạo. Đó là khẳng định của Đại tá Nguyễn Xuân Định, Chính ủy Cục Kỹ thuật Quân chủng Hải quân khi trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân.

Việc bảo đảm kỹ thuật cho Đoàn tàu không số và tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển gồm: Bảo đảm kỹ thuật tại bến xuất phát, khi cơ động trên biển và ở bến đến thuộc các địa phương miền Nam; bảo đảm vũ khí trang bị kỹ thuật (VKTBKT) ở các kho, nhà máy, trạm xưởng phục vụ cho Đoàn 759 (sau là Đoàn 125) đạt tính đồng bộ, chất lượng cao. Trong giai đoạn đầu, công tác bảo đảm kỹ thuật tập trung chuẩn bị phương tiện, huy động nhiều nguồn lực từ các bộ, ngành, địa phương ở miền Bắc và lực lượng từ miền Nam ra. Cùng với việc điều động bổ sung cán bộ, nhân viên kỹ thuật cho Đoàn 759, các bộ, ngành, cơ quan Nhà nước, các đơn vị quân đội tập trung cung cấp trang thiết bị để xây dựng cầu cảng, kho trạm, trường huấn luyện và các loại vật tư kỹ thuật đáp ứng nhiệm vụ vận tải.

Thợ kỹ thuật Xưởng X46 bảo đảm kỹ thuật cho tàu thuyền của Đoàn tàu không số tại bến. Ảnh tư liệu.

Về phương tiện tàu thuyền, lực lượng kỹ thuật hải quân chủ động đề xuất và phối hợp cùng nghiên cứu, thiết kế các loại tàu thuyền có hình dạng gần giống tàu thuyền của ngư dân Nam Bộ. Khi có mẫu các tàu ở miền Nam ra miền Bắc nhận vũ khí, Bộ Quốc phòng, Quân chủng Hải quân đặt Xưởng đóng tàu I Hải Phòng (thuộc Bộ Giao thông vận tải) đóng được 4 chiếc tàu vỏ gỗ, trọng tải 35 tấn. Để nâng cao năng suất vận tải VKTBKT cho các chiến trường, được sự giúp đỡ của Bộ Giao thông vận tải, cán bộ nghiên cứu, thiết kế của Quân chủng Hải quân nhanh chóng hoàn thành thiết kế loại tàu vỏ sắt trọng tải từ 50 tấn đến 100 tấn và đặt Xưởng đóng tàu III - Hải Phòng đóng 5 chiếc cho Đoàn 125. Các phương tiện tàu thuyền do ta thiết kế, chế tạo có chất lượng tốt, phục vụ hiệu quả vận chuyển VKTBKT chi viện cho miền Nam.

Công tác bảo đảm kỹ thuật ở bến, ngoài Quân chủng Hải quân làm nòng cốt, còn có các lực lượng của Bộ Quốc phòng và địa phương. Đại tá Nguyễn Hữu Tuấn, nguyên cán bộ Ban Tác huấn Đoàn 125 cho biết: Bộ tư lệnh Hải quân giao việc cải tiến, đóng tàu, bảo đảm kỹ thuật và sản xuất vật tư đồng bộ tàu cho các Xưởng X46, X48; cử một đơn vị phối thuộc với Đoàn 125 chuyên trách sửa chữa, bảo đảm kỹ thuật tàu thuyền. Khi tàu cần máy tốt chạy đường dài, chỉ huy đơn vị đề nghị Bộ Quốc phòng đặt mua; đồng thời phối hợp với Cảng vụ Hải Phòng bảo đảm hải đồ, la bàn... Khi tuyến đường bị lộ, công tác bảo đảm kỹ thuật khó khăn hơn. Được các nước bạn, nhất là Trung Quốc giúp đỡ, Quân chủng Hải quân cử các đội thành lập trạm xưởng sửa chữa, bảo đảm kỹ thuật ngay trên đất bạn và tại căn cứ ở đảo Hải Nam (Trung Quốc).

Bảo đảm kỹ thuật cơ động theo tàu được triển khai tích cực, hiệu quả. Lực lượng kỹ thuật cơ động theo tàu được huấn luyện chu đáo, có tay nghề cao, bảo đảm phương châm “giỏi một ngành, biết nhiều ngành”. Nhờ coi trọng huấn luyện kỹ thuật, nên Đoàn tàu không số có đội ngũ sĩ quan hoa tiêu giỏi, đi biển bằng thiên văn trong đêm, giữa biển khơi vẫn đưa được tàu vào bến; đội ngũ cơ điện, thợ máy giỏi thao tác, vận hành, sửa chữa máy móc, xử lý tốt các tình huống, sự cố kỹ thuật trên tàu, bảo đảm cho tàu hành trình an toàn.

Tại các bến bãi ở miền Nam nằm trong vùng kiểm soát của địch, ta không có cơ sở đóng tàu và sửa chữa tàu thuyền cho Đoàn tàu không số và các đơn vị vận tải VKTBKT. Lực lượng kỹ thuật hải quân tự lực, tự cường, đồng thời huy động sự hỗ trợ của LLVT các địa phương. Ngành kỹ thuật hải quân, Đoàn 759-Đoàn 125 phối hợp với địa phương cử cán bộ bí mật liên hệ với các cơ sở đóng và sửa chữa tàu ở Biên Hòa, Vũng Tàu, Sài Gòn… thuê đóng mới, sửa chữa, hoặc mua tàu để có phương tiện thực hiện nhiệm vụ. Nhờ hiệp đồng bảo đảm kỹ thuật tàu thuyền chặt chẽ, nên các tàu sau khi cập bến, bốc dỡ hàng xong có thể trở ra miền Bắc trong thời gian sớm nhất.

Kinh nghiệm bảo đảm kỹ thuật cho Đoàn tàu không số và trong vận tải quân sự đường biển chi viện chiến trường miền Nam những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước được ngành kỹ thuật hải quân vận dụng, phát huy trong điều kiện mới, đặc biệt là việc bảo đảm kỹ thuật cơ động, xử trí tình huống kỹ thuật trên biển. Công tác quy hoạch, sắp xếp, bố trí nhà kho, trạm, xưởng, bến bãi hợp lý, đồng bộ, tạo sự chủ động cao trong bảo đảm kỹ thuật cần được nghiên cứu phù hợp; đề cao ý thức tự lực, tự cường, phát huy tinh thần chủ động sáng tạo, tìm mọi biện pháp kéo dài tuổi thọ của VKTBKT; nhanh chóng tiếp thu, làm chủ công nghệ, khai thác hiệu quả các loại VKTBKT mới, hiện đại, góp phần bảo đảm cho Quân chủng Hải quân hoàn thành tốt vai trò nòng cốt thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc.

Hương Hồng Thu