QĐND - Khâu Luông là một cụm đồi cỏ tranh, có 4 mỏm quây tròn gần sát và cao gần bằng nhau, khống chế một đoạn dài Đường số 4. Từ Khâu Luông có thể nhìn rõ Đông Khê ở phía bắc và Chốc Ngà, Keo Ái ở phía nam. Ở đây, địch bố trí hai tiểu đoàn phòng ngự.

Chiều 2-10-1950, được lệnh xuất kích đánh Khâu Luông khi bộ đội chưa kịp ăn cơm chiều, nhưng với khí thế xung trận, các chiến sĩ Trung đoàn 36 (Đại đoàn 308) đã khẩn trương bước vào chiến đấu. Vượt qua những sườn đồi dốc đứng đầy cỏ tranh, 22 giờ đêm 2-10, quân ta đã tiếp cận địch và bắt đầu nổ súng. Các mũi nhiều lần xung phong, dùng lựu đạn, lưỡi lê giáp chiến với địch, nhưng do địa hình rất dốc, địch có hỏa lực mạnh, ta lại chưa nắm chắc cách bố phòng của chúng nên chỉ chiếm được một số trận địa đầu cầu rồi lại bị bật ra.

Cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 36 sau Chiến dịch Biên Giới năm 1950. Ảnh tư liệu


8 giờ sáng 3-10, Trung đoàn tiếp tục mở cuộc tiến công mới. Bộ đội tiếp cận trong khi pháo binh bắn phá vào các trận địa của địch. Chúng dùng pháo cối từ các điểm cao Khâu Luông, Nà Pá bắn chặn dữ dội. Bộ đội ta xung phong mãnh liệt, nhưng hiệp đồng giữa pháo binh và bộ binh chưa có kinh nghiệm, thiếu chính xác nên không ngăn chặn được hỏa lực cản phá của chúng.

Rút kinh nghiệm sau hai lần tiến công chưa đạt kết quả, Chỉ huy Trung đoàn 36 lệnh cho các đơn vị lùi xuống sườn đồi củng cố lực lượng, quyết tâm tiêu diệt Khâu Luông. Địch bắn phá điên cuồng vào các sườn đồi nơi đơn vị tạm dừng. Vừa đánh trả máy bay địch, bộ đội ta khẩn trương làm công tác chuẩn bị, bổ sung thêm đạn, tổ chức lại các mũi xung kích, bổ sung kế hoạch hiệp đồng giữa pháo binh và bộ binh. 12 giờ trưa 13-10, cuộc tiến công lần thứ ba của Trung đoàn 36 bắt đầu. Do được củng cố chặt chẽ cả về tinh thần và lực lượng, bộ đội chiến đấu rất dũng cảm. Khi pháo chuyển làn, các mũi xung kích đã bám sát trận địa, đồng loạt xung phong đánh chiếm các ụ súng của địch, giành từng đoạn hào.

Sau 30 phút chiến đấu, Tiểu đoàn 80 và Tiểu đoàn 84 đã đánh bật địch khỏi mỏm số 3 và hầu hết mỏm số 4, tiêu diệt gần 2 đại đội lính dù và lính Ta-bo - niềm tự hào "chưa hề biết đến thất bại" của quân Pháp. Trước tình hình nguy cấp vì mất 3 mỏm đồi cao và thấy rõ khả năng không thể giữ nổi Khâu Luông, địch phải vứt bỏ lừa, ngựa, 4 khẩu pháo 105mm ngay trong đêm 14-10, tháo chạy khỏi Khâu Luông...


VŨ HOÀNG ÂN (Theo Lịch sử Trung đoàn 36 anh hùng)