Cách đây 45 năm, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chiến đấu trên chiến trường miền Nam và bảo vệ tuyến hành lang chiến lược khu vực Trung Trung Bộ, đồng thời làm nhiệm vụ quốc tế trên nước bạn Lào, Trung đoàn Bộ binh 19 được thành lập tại bản Tông-la-vi, tỉnh Sa-la-van, Lào, với biên chế 3 tiểu đoàn và 8 đại đội trực thuộc. Ngay từ đó, cán bộ, chiến sĩ trung đoàn đã xác định nhiệm vụ trước mắt là trực tiếp chiến đấu và cơ động chiến đấu trong đội hình Sư đoàn 968, đồng thời sẵn sàng làm nhiệm vụ chiến đấu theo yêu cầu của bạn.
Không sao quên được những ngày đầu đầy gian khó, hiểm nguy của cán bộ, chiến sĩ đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ, Trung tá Thái Đình Duyệt, nguyên Chủ nhiệm Chính trị trung đoàn, sang làm nhiệm vụ quốc tế tại Lào từng năm 1961, người có thâm niên công tác, chiến đấu tại trung đoàn từ những ngày đầu thành lập đến khi kết thúc Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử tháng 4-1975 kể lại: Ngay khi mới thành lập, đơn vị nhận nhiệm vụ khó là đương đầu với địch khi chúng tập trung trên trục đường 23 về Pắc-Soòng, khu vực thị trấn Xê-đôn, Tha-teng và thị xã Sa-la-van, với 4GM - đơn vị lính Hoàng gia Lào là 41.42,32,33 và gần 20 tiểu đoàn độc lập. Chúng chiếm lại Sa-la-van với bộ binh áp đảo và sự chi viện của pháo binh và không quân mạnh. Trung đoàn 19 được giao nhiệm vụ là đánh địch ở Đông Bắc Pắc-Soòng, kiềm chế GM33 và lữ đoàn 88 của địch tại Huội-sài và Huội-Soòng”.
Chỉ một thời gian ngắn, lực lượng của Đại đội 4 và Đại đội 2 của trung đoàn đã dùng hỏa lực tấn công cấp tập và tiêu diệt toàn bộ GM33. Đến mùa hè năm 1973, Trung đoàn 19 đã đánh gần 100 trận lớn nhỏ, diệt và làm bị thương trên 1000 tên địch, đánh thiệt hại nặng 5 tiểu đoàn và 2GM.... Trung đoàn được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng 3; hàng trăm lượt tập thể, cá nhân của đơn vị được tặng các hình thức khen thưởng.
Khi về nước ngày 23-12-1972, trung đoàn bước ngay vào những trận đánh lớn. Trong đó có trận mở đầu chiến dịch Tây Nam Plêi-cu và nổi bật hoàn thành nhiệm vụ đánh nghi binh trong chiến dịch Tây Nguyên tháng 3-1975; tham gia cuộc Tổng tiến công năm 1975 và được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân...
Tiết mục văn nghệ bằng 2 ngôn ngữ Việt-Lào do các CCB tự biên, tự diễn.
Các CCB Trung đoàn 19 từ khắp mọi miền đất nước vui mừng trò chuyện trong ngày hội ngộ.
Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, trở về với cuộc sống đời thường, cán bộ, chiến sĩ trung đoàn lại cùng nhau sinh hoạt dưới mái nhà chung là Ban liên lạc truyền thống, để cùng gặp gỡ chia sẻ, động viên nhau tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ kháng chiến, giỏi kiến quốc.
Tại buổi gặp mặt lần này, thay mặt Ban liên lạc Đại tá Lê Quang Huân, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 19 đã thông báo các kết quả hoạt động của Ban liên lạc trong thời gian qua, phương hướng những năm tiếp theo. Với điểm đáng chú ý là kế hoạch tổ chức đại hội thành lập hội truyền thống, theo chủ trương chung của Hội Truyền thống Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh Việt Nam, nâng tầm hoạt động của ban liên lạc lên chiều sâu hơn.
Tin, ảnh: SONG THANH