Chiến sĩ Sư đoàn 9 (Quân đoàn 4) cùng đoàn viên, thanh niên đơn vị kết nghĩa giúp dân ở xã An Nhơn Tây (Củ Chi, TP Hồ Chí Minh) làm đường giao thông. Ảnh: THẾ ANH

Trước khi tiến hành khảo sát, tìm hiểu việc thực hiện hình thức HQDN làm CTDV ở cơ sở, chúng tôi được Thiếu tướng Ngô Thanh Hải, Cục trưởng Cục Dân vận, Tổng cục Chính trị (TCCT) giải thích khái lược về hình thức dân vận này. Theo đó, trước năm 2007, trong chỉ lệnh huấn luyện hằng năm của Bộ Tổng Tham mưu (BTTM) có quy định và bố trí thời gian cho các đơn vị HQDN làm CTDV (với bộ đội chủ lực là một tháng, bộ đội địa phương là hai tháng). Tuy nhiên, đến năm 2007, khi Luật Nghĩa vụ quân sự sửa đổi (năm 2005) có hiệu lực, quy định thời gian phục vụ tại ngũ của binh sĩ rút xuống còn 18 tháng, để bảo đảm chất lượng các nội dung huấn luyện nên Bộ Quốc phòng không bố trí thời gian HQDN làm CTDV. Bấy giờ, các đơn vị thực hiện kết hợp huấn luyện dã ngoại, diễn tập chiến thuật với làm CTDV.

Đến năm 2016, Luật Nghĩa vụ quân sự mới quy định thời gian phục vụ tại ngũ của binh sĩ là 24 tháng, Cục Dân vận phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng khảo sát, xin ý kiến của cấp ủy, chỉ huy, cán bộ, chiến sĩ toàn quân và tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, TCCT khôi phục lại hình thức HQDN làm CTDV, nhằm giúp dân giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế-xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, tăng cường mối quan hệ quân dân trong tình hình mới. Từ sự tham mưu đó, TCCT có Hướng dẫn số 303/HD-CT ngày 28-2-2018 về HQDN làm CTDV trong Quân đội nhân dân Việt Nam và dân quân tự vệ; BTTM đưa nhiệm vụ HQDN làm CTDV vào chỉ lệnh công tác quân sự, quốc phòng.

Công nhân Đội sản xuất 14, Công ty 74, Binh đoàn 15 cùng người dân xã Ia Chia, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai chăm sóc cây cà phê. Ảnh: THU HẰNG

Qua khảo sát, tìm hiểu tại Quân khu 3, chúng tôi thấy, công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ HQDN làm CTDV được tiến hành chặt chẽ, nghiêm túc. Đảng ủy quân khu đã ra nghị quyết, Cục Chính trị xây dựng kế hoạch và hướng dẫn thực hiện HQDN làm CTDV đối với LLVT quân khu. Bộ tư lệnh Quân đoàn 2 và Cục Chính trị Quân khu 4 ra quyết định phân công địa bàn HQDN làm CTDV cho các cơ quan, đơn vị. Học viện Quân y, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Quân y 175 có kế hoạch và mệnh lệnh HQDN làm CTDV... Thực hiện HQDN làm CTDV, các đơn vị quân đội đã giúp địa phương củng cố nhiều tổ chức chính trị-xã hội, phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững thế trận quốc phòng toàn dân, để lại ấn tượng sâu sắc đối với cấp ủy, chính quyền và nhân dân.

Theo lãnh đạo các đơn vị, sau một năm thực hiện hình thức HQDN làm CTDV, bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn có đơn vị cơ sở chưa thật sự quan tâm tới công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hình thức dân vận này. Một số cơ quan quân sự địa phương cấp huyện chưa phát huy tốt vai trò trách nhiệm trong tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương phân công địa điểm làm CTDV đối với các đơn vị quân đội đứng chân trên địa bàn. Nhiều đơn vị đề cập đến những khó khăn về kinh phí để thực hiện các hoạt động trong đợt HQDN làm CTDV. Một số đơn vị chưa cân đối được nguồn xăng dầu bảo đảm cho việc HQDN tiến hành CTDV như cơ động khảo sát địa điểm, vận chuyển vật chất... đến địa bàn xa nơi đóng quân.

Để hình thức HQDN làm CTDV được triển khai ngày càng hiệu quả, chúng tôi cho rằng, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị tiếp tục quán triệt sâu sắc hướng dẫn của TCCT về HQDN làm CTDV trong Quân đội nhân dân Việt Nam và dân quân tự vệ. Cục chính trị các quân khu chỉ đạo bộ CHQS các tỉnh, thành phố trên địa bàn và phối hợp với các cơ quan chức năng của địa phương có kế hoạch cụ thể phân công địa bàn làm CTDV cho LLVT (kể các các đơn vị của Bộ Quốc phòng đứng chân trên địa bàn) tạo sự thống nhất trong chỉ đạo điều hành, tránh sự chồng chéo trong hoạt động; phát huy sức mạnh tổng hợp của các thành phần, các lực lượng làm CTDV.

Các đơn vị căn cứ vào chỉ lệnh công tác quân sự, quốc phòng của BTTM, chỉ thị CTĐ, CTCT của Chủ nhiệm TCCT, coi trọng việc xác định cụ thể địa điểm, thời gian, công việc trong đợt HQDN làm CTDV phù hợp với điều kiện thời tiết của các vùng, miền, tình hình thực tiễn của địa phương và khả năng của đơn vị. Cán bộ, chiến sĩ chấp hành nghiêm kỷ luật quân đội, kỷ luật dân vận, quy định đóng quân canh phòng ngoài doanh trại, thực hiện tốt “cùng ăn, cùng ở, cùng làm” với nhân dân. Bên cạnh đó, các đơn vị cần làm tốt việc xây dựng kế hoạch dự toán xăng dầu bảo đảm cho HQDN theo quy định; đồng thời nghiên cứu vận dụng nguồn kinh phí CTĐ, CTCT hằng năm, nguồn kinh phí Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, Quỹ “Vì người nghèo” được đơn vị giữ lại theo quy định để hỗ trợ các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, tri ân người có công trong quá trình HQDN làm CTDV... 

QUANG THẮNG