Song trước đòn tiến công mạnh mẽ và thế trận bao vây chặt chẽ từ bốn phía của ta, quân Pháp đã rơi vào thế bị cô lập, phải đối mặt với tình trạng vô cùng khó khăn. Con đường tiếp tế duy nhất còn lại cho Điện Biên Phủ là đường hàng không cũng bị ta cắt đứt khiến cho địch bị cô lập hoàn toàn, trước khi bị tiêu diệt.
Bộ đội pháo cao xạ chiến đấu trong Chiến dịch Điện Biên Phủ. Ảnh tư liệu
Để tiêu diệt hoàn toàn tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, Bộ Chỉ huy Chiến dịch đã chỉ đạo các lực lượng, nòng cốt là lực lượng phòng không, hiệp đồng với quân và dân trên các mặt trận, kiên quyết tiến công, khống chế đường không, cắt đứt cầu hàng không, chặn đường tiếp viện của địch bằng nhiều biện pháp. Trước hết, ta sử dụng lực lượng đặc công tập kích các sân bay-điểm đầu cầu hàng không của địch (nổi tiếng là trận tập kích Sân bay Cát Bi, Hải Phòng ngày 7-3-1954). Các trận tập kích của bộ đội ta vào các sân bay đã gây tổn thất lớn cho địch (hơn 80 máy bay, nhiều kho xăng dầu, kho bom của địch bị phá hủy), làm giảm sút nghiêm trọng khả năng chi viện từ các đầu cầu hàng không, gây cho địch tâm lý hoang mang, lo sợ.
Việc sử dụng lực lượng pháo binh pháo kích khống chế các sân bay, không cho máy bay hạ cánh, buộc chúng phải thả dù tiếp tế trên không được thực hiện ngay từ khi chiến dịch mở màn. Các đợt tiếp theo, pháo binh ta tiếp tục bắn khống chế sân bay làm cho phi công địch không dám mạo hiểm hạ cánh xuống mà phải thả dù tiếp viện. Do máy bay không hạ cánh xuống sân bay, nên chúng cũng không thể đưa binh sĩ bị thương vong ra khỏi cứ điểm.
Biện pháp sử dụng lực lượng bộ binh, công binh thắt chặt hệ thống chiến hào, bao vây thu hẹp phạm vi hoạt động của địch bằng cách đánh “vây, lấn” độc đáo, sáng tạo. Các lực lượng của ta đã từng bước loại bỏ và làm chủ được các cứ điểm vòng ngoài, buộc địch phải co cụm vào phân khu trung tâm. Vòng vây chiến hào của ta ngày càng thắt chặt lại, khu vực chiếm đóng của địch ngày càng bị thu hẹp. Các đơn vị bộ binh, pháo binh đã tích cực đánh địch, chế áp địch, chi viện hỏa lực cho bộ đội cao xạ trong quá trình cơ động chiến đấu, triển khai trận địa để tạo vùng hỏa lực phòng không bao vây không phận của địch. Khi không gian tác chiến của địch ngày càng bị thu hẹp thì địch càng gặp nhiều khó khăn hơn trong việc thả dù tiếp viện, phần lớn hàng tiếp tế của địch rơi vào trận địa của ta, hiệu quả thả dù tiếp tế của địch ngày càng thấp.
Đặc biệt, việc sử dụng lực lượng phòng không khống chế, bao vây trên không, ngăn chặn, cắt đứt cầu hàng không đã được thực hiện hiệu quả. Các đơn vị phòng không của ta đã nhanh chóng cơ động bám sát bộ binh và triển khai trận địa ngay trên cánh đồng Mường Thanh, thiết lập được vùng hỏa lực phòng không khống chế toàn bộ không phận của đối phương. Bên cạnh nhiệm vụ đánh máy bay ném bom và máy bay cường kích của địch để bảo vệ đội hình chiến đấu, các đơn vị phòng không đã tập trung hỏa lực đánh tiêu diệt các máy bay vận tải thả hàng tiếp viện. Ngày 19-4-1954, chiếc máy bay vận tải C-119 được mệnh danh là “Cọp bay” do phi công Mỹ lái trên vùng trời Điện Biên Phủ thả hàng tiếp tế cho quân Pháp đã bị hỏa lực phòng không của ta bắn rơi tại chỗ. Ngày 27-4, đàn “Cọp bay” do phi công Mỹ lái thực hiện thả dù hàng đã dạt sang trận địa của ta 65 tấn hàng, còn đoàn máy bay vận tải Đa-cô-ta do phi công Pháp lái, thả dù dạt sang ta 20 tấn hàng. Những ngày cuối của chiến dịch, trước lưới lửa phòng không dày đặc của ta, các máy bay vận tải do phi công của Pháp và Mỹ lái đã không dám bay vào vùng trời Điện Biên Phủ. Không còn vũ khí, đạn dược, lương thực, thực phẩm tiếp viện, quân số bị thương vong ngày càng nhiều không được đưa đi cấp cứu kịp thời đã làm cho tinh thần của binh lính địch rối loạn, không còn đủ ý chí để kháng cự. Trong 56 ngày đêm chiến đấu, Trung đoàn pháo cao xạ 367 đã bắn rơi 52 trong tổng số 62 máy bay các loại của địch tại địa bàn chiến dịch, hoàn thành tốt các nhiệm vụ bảo vệ giao thông vận tải, bảo vệ đội hình chiến đấu, cùng các lực lượng khống chế đường không, cắt đứt sự tiếp viện của địch từ trên không, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của chiến dịch(1).
Khống chế đường không, cắt đứt nguồn tiếp tế duy nhất bằng cầu hàng không của địch ở Điện Biên Phủ là cách đánh hiểm, đánh thẳng vào “dạ dày” của địch. Các hoạt động tác chiến khống chế đường không, bao vây trên không, cắt đứt cầu hàng không, chặn đường tiếp vận của địch cho tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ là sự hiệp đồng tác chiến chặt chẽ, nhịp nhàng của nhiều lực lượng, thực hiện đánh địch cả ở dưới mặt đất và trên không... Đó là những biện pháp, cách thức độc đáo, sáng tạo của cha ông, cần được nghiên cứu, vận dụng trong tác chiến bảo vệ Tổ quốc ngày nay...
---------------
(1) Chiến thắng Điện Biên Phủ, sức mạnh Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh - NXB Quân đội nhân dân 2014
HƯNG BÌNH