Theo đánh giá của giới chuyên gia quân sự Nga, động cơ “Sản phẩm 177” không chỉ giúp nâng cao khả năng chiến đấu của máy bay Su-57, mà còn mở ra hướng nâng cấp quan trọng đối với gia đình máy bay chiến đấu Su-27/30.

Tại sao động cơ phản lực trên máy bay lại quan trọng?

Việc phát triển động cơ phản lực là một bước quan trọng trong quá trình phát triển bất kỳ loại máy bay nào, kể cả quân sự và dân sự. Các đặc tính của động cơ quyết định tầm bay, hiệu suất nhiên liệu, tải trọng và nhiều yếu tố khác rất quan trọng đối với hiệu quả hoạt động của máy bay với tư cách là phương tiện chiến đấu.

Động cơ phản lực “Sản phẩm 177”  trang bị trên máy bay Su-57 Felon. Ảnh: Rostec

Trong nhiều thập kỷ kể từ giữa thế kỷ 20, Liên Xô đã học hỏi từ các nhà sản xuất phương Tây cách chế tạo động cơ máy bay thực sự hiệu quả, và đến những năm 1980, các nhà phát triển Liên Xô cơ bản đã bắt kịp Mỹ và phương Tây trong lĩnh vực đặc biệt phức tạp này. Động cơ phản lực trên máy bay không chỉ phức tạp với số lượng linh kiện khổng lồ, mà còn đòi hỏi những bí quyết trong luyện kim và thiết kế khí động học. Chính vì thế, thiết kế và các bí quyết chế tạo động cơ phản lực luôn được xếp vào hàng tối mật.

Hiện tại, số lượng các quốc gia có khả năng chế tạo động cơ phản lực dành cho máy bay còn ít hơn số lượng quốc gia có thể phóng tên lửa lên vũ trụ. Nga, với vai trò là quốc gia kế thừa của Liên Xô cùng các tổ hợp thiết kế động cơ danh tiếng, cũng nằm trong danh sách số ít này.

Thực tế, số lượng quốc gia có thể phóng tên lửa vào vũ trụ còn nhiều hơn số quốc gia có thể phát triển động cơ phản lực turbo hiện đại cho máy bay. Và Nga nằm trong số đó, bằng chứng cụ thể là máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm Su-57, và trên hết, đó là động cơ của nó.

“Sản phẩm 177” là gì?

Tập đoàn quốc doanh Rostec của Nga mới đây đã thông báo bắt đầu thử nghiệm bay động cơ "Sản phẩm 177" trên máy bay chiến đấu Su-57 thế hệ thứ 5. Các thông tin công khai xác nhận, động cơ phản lực mới với công suất lực đẩy tăng cường giúp tăng hiệu suất bay của phương tiện và là nền tảng cho các bước phát triển tiếp theo của máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 này.

Ở giai đoạn phát triển đầu tiên, các nguyên mẫu của máy bay Su-57 sử dụng một loại động cơ khác là “Sản phẩm 117” hay còn có tên gọi kỹ thuật là động cơ AL-41F1. Nó là phiên bản cải tiến các mẫu động cơ AL-31F, AL-31FP và AL-31F-1S vốn được trang bị rộng rãi trên các mẫu máy bay chiến đấu thuộc “gia đình Su-27/30”. Ở giai đoạn hoàn thiện, Su-57 dự kiến được trang bị động cơ phản lực tiên tiến có tên "Sản phẩm 30".

Máy bay Su-57 bay thử với động cơ phản lực mới. Ảnh: Rostec 

Tuy nhiên, Nga bất ngờ công bố thông tin thử nghiệm máy bay Su-57 với động cơ “Sản phẩm 177” mới. Đây là mẫu động cơ phản lực hoàn toàn mới chỉ được biết tới thông qua nguyên mẫu được trưng bày tại triển lãm hàng không Airshow China hồi tháng 11-2024 với biến thể “Sản phẩm 177S”. Rostec không tiết lộ chữ "S" viết tắt cho từ gì, nhưng dựa trên những thông tin trên, có thể là viết tắt cho phiên bản "đặc biệt", "giảm" hoặc "hạ cấp" (về hiệu suất). Tuy nhiên, chúng vẫn mạnh hơn đáng kể so với các mẫu động cơ tiêu chuẩn AL-31 hay AL-41 dành cho dòng máy bay Su-27/30 và Su-35.

“Sản phẩm 177” có thông số khá ấn tượng. Đại diện Tập đoàn Động cơ Thống nhất của Nga (UEC) cho biết, động cơ có công suất đạt 16.000kgf (Kilogram-force) và tuổi thọ đạt tới 6.000 giờ bay. Đây là những con số tốt nhất trên thế giới. Lực đẩy động cơ tăng lên giúp nâng cao khả năng của máy bay chiến đấu trong không chiến, đặc biệt là khả năng leo cao và bay hành trình. Cùng với đó, việc giảm mức tiêu thụ nhiên liệu ở tất cả các chế độ cho phép máy bay chiến đấu tăng phạm vi tác chiến và thời gian bay.

Nhiều khả năng, động cơ "Sản phẩm 177" là một biến thể trung gian giữa "Sản phẩm 117" và "Sản phẩm 30" trong chu trình phát triển máy bay chiến đấu Su-57. Nó đang được thử nghiệm không chỉ trang bị cho máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 của Nga, mà còn đáp ứng nhiều mục tiêu khác.

Mở ra cơ hội nâng cấp cho “gia đình Su-27/30”

Động cơ "Sản phẩm 177" và biến thể rút gọn có trọng lượng, kích thước và các điểm lắp đặt hoàn toàn giống với động cơ AL-31F. Điều này giúp nó tích hợp dễ dàng lên các dòng máy bay như Su-27/30, Su-35 hiện có để nâng cấp tính năng chiến đấu tổng thể.

Ngoài ra, việc “Sản phẩm 177S” được giới thiệu tại triển lãm quân sự quốc tế chính là “lời đề nghị” của Nga dành cho các quốc gia đang sử dụng máy bay Su-27/30 nâng cấp thành phần quan trọng nhất của máy bay, mà không cần thay đổi khung máy bay hoặc hệ thống điều khiển. Nga cũng đặc biệt chú ý tới Ấn Độ khi quốc gia Nam Á này đang có kế hoạch nâng cấp các phi đội Su-30MKI lên chuẩn Super Sukhoi với những nâng cấp đáng kể về trang bị và vũ khí.

Động cơ “Sản phẩm 177S” mở ra cơ hội nâng cấp các dòng máy bay Su-27/30 và Su-35 với nhiều tính năng mạnh mẽ. Ảnh: Topwar

UEC nhấn mạnh việc “Sản phẩm 177S” có thiết kế đơn giản hơn. Dòng động cơ phản lực mới sử dụng hệ thống điều khiển cơ thay vì cụm điều khiển số hóa trên mẫu “Sản phẩm 177”. Phiên bản "S" có lực đẩy giảm 1.500kgf giúp chúng dễ dàng được sử dụng trên máy bay thuộc dòng Su-27 mà không cần thay thế hệ thống điều khiển hoặc gia cố khung máy bay. Theo Tạp chí quân sự Topwar, sự khác biệt giữa hai phiên bản của động cơ “Sản phẩm 177” nhằm tạo sự khác biệt giữa phiên bản động cơ xuất khẩu và bản được Quân đội Nga sử dụng trên máy bay chiến đấu nội địa. Phiên bản nội địa thường có tính năng ưu việt hơn so với phiên bản xuất khẩu như động cơ “Sản phẩm 177S”.

Việc thống nhất các mẫu động cơ sử dụng trên các máy bay Su-27/30 và Su-35 bằng “Sản phẩm 177S” sẽ giúp đơn giản hóa quá trình hậu cần và là sự lựa chọn phù hợp cho các quốc gia đang có nhu cầu nâng cấp các đơn vị máy bay chiến đấu Sukhoi hiện có.