Chúng tôi trở lại huyện đảo Phú Quý sau hơn một tháng cơn bão số 9 (bão Durian) đi qua. Không còn cảnh cây đổ ngổn ngang, không còn những gương mặt tái đi vì sợ hãi, đau đớn vì mất mát, nhưng Phú Quý vẫn còn chất chồng những xác tàu bên bờ biển. Hàng trăm ngư dân vẫn đội nắng đi trên bờ biển. Họ đã không được ra khơi nhiều ngày nay và đang đợi chờ chính sách ưu đãi của Nhà nước trong việc dãn nợ, cho vay thêm vốn để sửa chữa tàu, thuyền.

Tất cả vì đảo xa

Ngay sau khi cơn bão Durian tàn phá Phú Quý, với sức gió giật cấp 14 vào đêm ngày 4-12-2006, lãnh đạo Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Quân khu 7 và tỉnh Bình Thuận đã ra đảo, thăm hỏi, động viên và có những biện pháp tích cực để giúp người dân sớm vượt qua những thiệt hại, mất mát. Chúng tôi cũng có mặt trong những chuyến đi ấy, hy vọng mang đến cho Phú Quý nhiều tình cảm của đất liền và sẻ chia nỗi mất mát về vật chất mà người dân nơi đây chưa từng gặp trong hơn 100 năm nay. Cùng ý nguyện như chúng tôi, 4 chiếc tàu của vùng D-Hải quân đã cưỡi sóng, vượt biển ra giúp ngư dân Phú Quý trục vớt những chiếc tàu bị đắm. Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Thuận đã huy động tối đa các tàu chở hàng, khẩn trương vận chuyển lương thực, vật liệu xây dựng ra đảo. Đó là nguồn động lực mạnh mẽ, làm cho đảo xa hồi sinh sau cơn đại cuồng phong.

Anh Huỳnh Văn Hưng, Chủ tịch UBND huyện đảo Phú Quý, mắt trũng sâu, làn da co lại. Chỉ trong vòng hơn một tháng, bước chân của anh đã đi mòn lối những xóm ngư dân ở 3 xã Ngũ Phụng, Tam Thanh và Long Hải. Anh nói với tôi bằng giọng sâu lắng: “Từ ngày 6-12-2006 đến nay, đảo đã tiếp nhận gần 50.000 tấm lợp để sửa chữa công sở, trường học, cơ sở y tế và nhà dân. Bên cạnh đó, các loại vật liệu xây dựng như xi-măng, gạch ngói, gỗ, sắt thép cũng được tỉnh và các cơ quan chức năng đưa ra đảo hằng tuần”.

Điều đáng quý ở đây là có nhiều cơ sở, doanh nghiệp đã vận chuyển vật liệu ra đảo, nhưng bán cho bà con với giá khá rẻ, không tính công vận chuyển. Tấm lòng bao la của đất liền, đã giúp vực dậy Phú Quý: 1.834/3.090 căn nhà được sửa chữa vì bị hư hỏng nặng trong bão, 104/104 phòng học bị tốc mái, sập tường được lợp lại mái, xây lại tường, ổn định học tập cho học sinh các khối lớp trên đảo. Hàng trăm hộ gia đình thiếu lương thực, đã nhận được 10 kg gạo/người/tháng từ những chuyến tàu tình nghĩa chở ra từ Phan Thiết. Thời gian qua, công tác cứu trợ của tỉnh Bình Thuận và các Ban, ngành của Trung ương, của chính quyền, nhân dân các địa phương trong cả nước đã dành cho Phú Quý 86,629 tấn lương thực, cứu đói được 10.694 nhân khẩu.

Ra đảo, tôi vẫn bắt gặp hình ảnh cán bộ, chiến sĩ của Ban CHQS huyện Phú Quý đang sửa nhà, kéo thuyền giúp dân. Nắng gió sau bão, như những ngọn lửa rát, nhuộm mái tóc người chiến sĩ thành màu nâu. Duy chỉ có ánh mắt và nụ cười của họ, vẫn rạng ngời mang theo niềm tự hào “Vì nhân dân phục vụ”. Suốt những ngày tháng qua, bộ đội Bình Thuận đã dành 1.100 ngày công, giúp dân kéo được 335 chiếc ghe-tàu bị chìm lên bờ, tham gia bốc 30 tấn gạo, 2.000 tấm tôn, 30 khối đá kè biển. Mặc dù doanh trại cũng bị hư hỏng rất nặng do bão Durian, 4 tấn gạo bị ướt hoàn toàn, nhưng anh em vẫn dành nhiều thời gian đến sửa chữa 231 căn nhà cho nhân dân. Khẩu hiệu của đơn vị: Giúp dân là nhiệm vụ hàng đầu. Vì vậy, bộ đội huyện đảo đã dốc hết sức để dân không bị đói, có nhà ở. Ở khu nuôi cá mú lồng thuộc xã Long Hải, các chiến sĩ biên phòng, hải quân đang ngâm mình dưới biển, giúp dân sửa lại lồng cá, kè lại bờ nước đến giữa trưa vẫn không nghỉ tay.

Đi dọc bờ biển của xã Tam Thanh, từ cảng cá đến thôn Mỹ Khuê, tôi không còn thấy những chiếc tàu-thuyền phải chìm sâu dưới nước nữa. Công tác trục vớt tàu, thuyền cũng được tiến hành khẩn trương với sự góp sức của Công ty Trục vớt cứu hộ Việt Nam, cùng với 4 chiếc tàu của hải quân. Tàu hải quân và đơn vị quân đội làm việc đến 21 giờ, giúp dân trục vớt toàn bộ 739 chiếc tàu, thuyền bị chìm trong bão. Đến ngày 16-1-2007, 100% số tàu bị hư hỏng phần vỏ dưới 30% đã được sửa chữa xong và đưa vào hoạt động khai thác cá trên biển. Trong điều kiện ở xa đất liền 56 hải lý, tương đương với 110km, khí hậu lại không thuận lợi, Phú Quý đã nhận được sự chi viện rất kịp thời, hiệu quả của Chính phủ, nhân dân cả nước và tỉnh Bình Thuận. Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận đã nói: “Toàn tỉnh đã hướng về Phú Quý với tất cả sự nhiệt tình và trách nhiệm. Ai cũng muốn Phú Quý sớm qua khỏi những ngày bi cực bởi sự tàn phá của thiên tai”.

Khó khăn còn chất chồng

Thượng tá Phan Minh Hảo, Chỉ huy trưởng Ban CHQS, Phó trưởng ban phòng, chống thiên tai của huyện Phú Quý có vẻ gầy đi nhiều. Suốt một tháng qua, anh chưa ngày nào được ngủ ngon. Doanh trại của đơn vị vẫn ngổn ngang gạch, cát. Tường rào sở chỉ huy, mái nhà kho lương thực và hàng loạt hư hỏng khác vẫn chưa khắc phục xong, nhưng cán bộ, chiến sĩ Ban CHQS huyện vẫn sát cánh cùng dân sửa chữa nhà cửa. Anh cho chúng tôi biết: “Hiện nay, các hộ dân bị mất tàu, thuyền, hoặc tàu, thuyền bị hư hỏng nặng chưa khắc phục được, vẫn cần phải cứu đói trong vòng 3 tháng nữa”. Với những cố gắng của quân và dân Phú Quý, việc khắc phục, sửa chữa nhà ở, tàu thuyền, trường học đã đạt được nhiều kết quả tốt. Song những thiệt hại nặng, đặc biệt là việc khôi phục lại nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy sản như trước đây, phải mất nhiều năm nữa.

Toàn huyện hiện còn 1.256 căn nhà chưa sửa chữa xong, đang cần khoảng 18.118 tấm lợp, 9.000 bao xi-măng, hàng chục tấn sắt thép và hàng chục triệu viên gạch. Đã thế, những cơn gió mùa Đông-Bắc cuồn cuộn đổ về, thổi rất mạnh với sức gió cấp 6, cấp 7 gây sóng lớn, làm các con tàu rất khó khăn trong việc chở hàng ra đảo. Bà Nguyễn Thị Nốt, mẹ liệt sĩ ở thôn Quý Hải, xã Long Hải cứ đi tới, đi lui trong căn nhà mới được sửa mái. Gần một tháng nay, bà phải ngủ trong cảnh lo âu, thấp thỏm. Bà nói:

- Nhà tui đã được chính quyền lợp cho mái nhà, nhưng còn 15m tường đổ vẫn chưa làm xong vì thiếu gạch và xi măng. Những nhà bên cạnh bị nặng hơn, cũng đang phải trông chờ vật liệu đưa từ Phan Thiết ra. Nếu sóng to quá, thuyền ra ít thì một số nhà dân sẽ không sửa xong nhà trước Tết Nguyên đán.

Hệ thống điện, thông tin liên lạc đã được các lực lượng chức năng trên đảo khắc phục xong, nhưng các trụ điện và đường dây hạ thế đi trong các đường hẻm để vào nhà dân, vẫn còn nghiêng ngả, đứt quãng, chưa khắc phục được, do người dân đang gặp rất nhiều khó khăn về kinh phí, vật tư.

Tàu, thuyền là tư liệu sản xuất duy nhất của người dân đảo Phú Quý. Không có chúng, người dân không ra khơi để đánh bắt cá tôm được. Và khi không có cá tôm, họ không thể có tiền mua gạo và lo toan cho mọi mặt của cuộc sống gia đình. Tết Nguyên đán Đinh Hợi đang đến rất gần. Chị Nguyễn Thị Ca, ở thôn Quý Thạnh, xã Ngũ Phụng giọng buồn thiu: “Có lẽ Tết này là cái Tết nghèo nhất của đời tui. Sẽ không còn cảnh gói bánh chưng, mổ heo gói giò ngày Xuân”. Hiện nay, những gia đình bị thiệt hại nặng trong cơn bão số 9, rất cần sự quan tâm, giúp đỡ của Trung ương, của tỉnh Bình Thuận và các nhà hảo tâm trên khắp đất nước. Nếu như không có cơn bão Durian, những ngày cuối năm này, Phú Quý sẽ tưng bừng các lễ hội văn hóa ở các đình, chùa để mừng một năm làm ăn bội thu.

Vừa qua, để giúp bà con sớm có phương tiện ra khơi, Sở Thủy sản tỉnh Bình Thuận đã đưa 20 thợ sửa chữa tàu-thuyền lành nghề ra đảo. Bà con ở đây cũng liên hệ được thêm 40 thợ nữa ra đảo để khôi phục số tàu, thuyền bị hỏng. Đến nay, số tàu, thuyền bị hỏng vỏ trên 30% vẫn còn nằm la liệt, số bị hỏng từ 50 đến 70% thì nằm im, có lẽ phải đến giữa năm 2008 chúng mới được khắc phục xong và trở lại với đại dương. Điều trăn trở, là số gỗ để sửa chữa vỏ tàu cho Phú Quý đang thiếu trầm trọng. Phần vì do sóng to, nên việc vận chuyển từ đất liền ra chậm, phần là vì dân đã hết tiền, chưa được vay vốn mới, nên không thể mua đủ gỗ để sửa chữa tàu, thuyền. Chúng tôi gặp chị Nguyễn Thị Hoa, ở thôn 4, xã Tam Thanh. Con tàu của gia đình chị bị chìm đã được bộ đội trục vớt lên, nhưng đến nay chưa có đủ tiền để khôi phục. Chị nói: “Tôi nhớ biển lắm, gần một tháng trên bờ người tù túng lắm. Tàu của tôi phải nửa năm nữa mới sửa xong. Tiền chẳng có, đành phải chờ Nhà nước giúp đỡ vậy”.

Hãy chung tay vì Phú Quý

Phú Quý đang phải trải qua những ngày tháng khó khăn, vất vả nhất. Anh Đặng Châu Thanh, ở thôn 4, xã Tam Thanh có một chiếc tàu bị chìm trong cơn bão Durian giãi bày cùng tôi: “Tết chỉ còn hơn một tháng nữa, gia đình tôi chưa biết đón Tết thế nào?”. Không riêng gì gia đình anh Thanh, mà hàng chục hộ gia đình nữa đang phải đối mặt với cái đói. Chúng tôi được biết, lãnh đạo tỉnh Bình Thuận đã có kế hoạch chở hàng Tết ra đảo gồm gạo nếp, lá dong, heo sống, kẹo bánh…, đặc biệt là vận chuyển nốt 75 tấn gạo để cứu trợ các gia đình bị thiệt hại nặng. Tuy nhiên, sự cố gắng của UBND tỉnh Bình Thuận cũng không thể đáp ứng nổi nhu cầu của nhân dân. Rất cần các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm quyên góp thêm tiền bạc, vật chất, để bà con có điều kiện vui Tết, đón Xuân Đinh Hợi. Một việc rất cần thiết trong lúc này là cần huy động thêm nhiều tàu, thuyền, vận chuyển vật liệu xây dựng ra đảo, để giúp bà con kịp sửa chữa xong nhà cửa đón xuân.

Hiện đơn vị quân đội trên đảo, đang cố gắng quyên góp gạo, tiền và một số phần quà, để đến thăm hỏi và chia sẻ cùng các gia đình chính sách, gia đình ngư dân bị thiệt hại nặng nhất trong bão số 9 nhân dịp Xuân Đinh Hợi. Các đơn vị bộ đội địa phương, bộ đội Biên phòng, Phòng không-Không quân, Hải quân, cũng đã lập kế hoạch để cử bộ đội về ăn Tết với bà con trong ba ngày Xuân.

Rời hòn đảo giữa bốn bề sóng gió, tôi như mang nặng tâm tư, ước vọng của người dân về đất liền. Sóng vẫn tung bờ trong tháng gió bấc. Những chiếc tàu neo bến mỏi mòn trông ngóng khơi xa. Biết bao giờ bà con ngư dân lại được đưa thuyền ra khơi đánh bắt hải sản? Việc này rất cần sự trợ giúp kịp thời của Nhà nước, Chính phủ cũng như chính quyền và các Ban, ngành của tỉnh Bình Thuận, nhất là chính sách ưu đãi trong dãn nợ, vay vốn mới, đưa thêm số thợ lành nghề ra đảo sửa chữa tàu, thuyền. Đó cũng là những biện pháp cấp bách, là động lực để Phú Quý thực hiện chương trình “xóa đói, giảm nghèo” trước mắt và lâu dài.

LÊ PHI HÙNG