QĐND - Lợi dụng kẽ hở luật pháp, vài năm gần đây liên tục rộ lên nạn lừa vay những khoản tiền lớn rồi "quỵt" bằng cách tẩu tán tài sản cho người khác đứng tên. Có nghiêm trị được nạn lừa đảo này hay không tùy thuộc phần lớn vào cách áp dụng luật của các cơ quan tư pháp. Dưới đây là một trong những vụ xù nợ điển hình xảy ra trên địa bàn tỉnh Đắc Lắc. 

Bà Hồng trước khách sạn Đồng Khánh
Dựa vào mối quan hệ thân tình với vợ chồng bà Vũ Thị Thúy Thu Hồng và ông Huỳnh Lấn, chủ dịch vụ cầm đồ Hồng Tài ở số nhà 36 Nguyễn Tất Thành, thành phố Buôn Ma Thuột, ông Huỳnh Văn Đồng - Giám đốc công ty TNHH Xây dựng và Công nghiệp Đồng Khánh - đã hỏi vay tiền bà Hồng để kinh doanh và xây dựng khách sạn. Từ ngày 8-9-2007 đến 26-9-2007, ông Đồng viết bốn giấy vay tổng cộng 4.359.000.000đ, cam đoan trả đúng hẹn cho bà Hồng trong thời hạn 3 tháng. Nhưng đến hẹn, rồi quá hạn, lấy lý do làm ăn thua lỗ, ông Đồng khất mãi không trả.

Đầu năm 2008, ông Đồng hứa nếu bà Hồng mua giúp căn nhà ông đang đứng tên ở lô C14 đường Ngô Gia Tự để ông khỏi bị Ngân hàng Đông Á phát mãi tài sản thế chấp, ông sẽ xem xét bán bớt một trong những khối tài sản ông đang sở hữu như khách sạn Đồng Khánh, đất khu công nghiệp Đồng Khánh hoặc quán cà phê Hương Phúc để trả nợ cho bà Hồng. Mong thu hồi được số tiền lỡ cho mượn, bà Hồng lại tất bật xoay xở kiếm tiền mua nhà giúp ông Đồng.

Bán nhà xong, ông Đồng vẫn tiếp tục hẹn... Hết hy vọng, ngày 1-7-2008, bà Hồng đành làm đơn khởi kiện ông Đồng ra TAND thành phố Buôn Ma Thuột. Trong suốt quá trình thụ lý và giải quyết vụ án, ông Đồng vắng mặt, ủy quyền cho người khác giải quyết mọi vấn đề liên quan.

Bản án dân sự sơ thẩm số 84 ngày 3-9-2008 của TAND thành phố Buôn Ma Thuột tuyên: Buộc ông Huỳnh Văn Đồng phải trả nợ cho bà Vũ Thị Thúy Thu Hồng, cả nợ gốc và lãi là “năm tỷ không trăm lẻ một triệu bốn trăm mười ngàn năm trăm đồng”. Ông Đồng kháng cáo. TAND tỉnh Đắc Lắc xử phúc thẩm, ra Bản án số 135/2008/DSPT ngày 19-11-2008, tuyên y án sơ thẩm.

Khi bản án có hiệu lực pháp luật, nhà chức trách tiến hành xác minh điều kiện thi hành án của ông Huỳnh Văn Đồng, thì mới vỡ lẽ gia đình ông Đồng đã rời khỏi địa phương tự lúc nào, còn tất cả các khoản tài sản mà ông Đồng từng hứa hẹn sẽ bán bớt trả nợ đều đã không còn gì. 22 ngày sau khi bị bà Hồng khởi kiện, ông Đồng đã lẳng lặng “nhượng” lại vị trí và phần góp vốn trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của Công ty Đồng Khánh cho em vợ là Phạm Thị Ái Vi đứng tên.

Bị lừa, bà Hồng lặn lội đi thu thập chứng cứ về  hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản công dân rồi "đánh bài chuồn" của ông Đồng, đề nghị các cơ quan tư pháp cho hủy hai bản án dân sự, khởi tố hình sự Huỳnh Văn Đồng, hy vọng pháp luật ra tay nghiêm khắc và hữu hiệu hơn để cảnh cáo kẻ lừa đảo. Nhất trí với đề nghị của cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đắc Lắc, ngày 4-12-2009, Viện KSND tỉnh Đắc Lắc gửi báo cáo số 705 đề nghị Viện KSND Tối cao kháng nghị tái thẩm theo hướng hủy 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm.

Ngày 25-5-2010, Viện KSND Tối cao ban hành công văn trả lời số 1459, cho rằng không có căn cứ kháng nghị tái thẩm, với lập luận : “Hành vi của ông Đồng rút vốn, rút tên khỏi danh sách thành viên sáng lập Công ty Đồng Khánh được thực hiện công khai theo trình tự thủ tục pháp luật, các đương sự có thể biết nên không thể coi là tình tiết mới … Mặt khác, hành vi của ông Đồng không bị pháp luật hạn chế và không làm thay đổi nội dung bản án, quyết định của tòa án”.

Cách lý luận này khiến vụ án rắc rối và có thể đi vào ngõ cụt. Lập luận “có thể biết” không đồng nghĩa với “tất nhiên phải biết”, bởi khi lặng lẽ rút vốn sang tên, ông Đồng đâu có báo tin này cho bà Hồng hoặc tòa án là nơi đang thụ lý đơn kiện của bà Hồng? Còn cụm từ “hành vi không bị pháp luật hạn chế”, sao lại áp dụng trong trường hợp ông Đồng cố tình tẩu tán tài sản để trốn món nợ hơn 5 tỷ đồng, khiến bản án đã có hiệu lực pháp luật không thể thi hành được?

Tuy nhiên, xem xét kỹ hồ sơ vụ việc, vẫn có thể thấy vụ án chưa dễ "chìm xuồng", bởi cả hai bản án dân sự sơ thẩm số 84 của TAND thành phố Buôn Ma Thuột và bản án dân sự phúc thẩm số 135 của TAND tỉnh Đắc Lắc khi thụ lý và giải quyết vụ kiện đã không xác minh lại cho đúng nơi cư trú của bị đơn, mà nhầm địa chỉ của Huỳnh Văn Đồng là tại số nhà C14 đường Ngô Gia Tự. Trong khi sự thật, ông Đồng đã bán căn nhà này cho bà Hồng và suốt quá trình giải quyết vụ án, ông Đồng đã trốn khỏi địa phương. Hơn nữa, khi xử lý khoản tiền lớn bà Hồng đã cho vay, tòa án 2 cấp đã không mời chồng bà Hồng là người đồng sở hữu khối tài sản lớn này được tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.    

Vì vậy, vụ việc có được giải quyết dứt điểm và phân minh hay không, hiện phụ thuộc vào sự nghiêm minh của TAND Tối cao.

Hoàng Thiên Nga