QĐND - Sau cuốn sách “Hồ Chí Minh với vấn đề đào tạo cán bộ” xuất bản năm 1995, nhiều cán bộ, độc giả viết thư cho PGS, TS Đức Vượng, Viện trưởng Viện Khoa học nghiên cứu nhân tài-nhân lực, đề nghị ông viết tiếp về chủ đề đang được xã hội quan tâm.

Đáp ứng tâm nguyện của bạn đọc, ông dành nhiều thời gian nghiên cứu, bổ sung tư liệu và đã hoàn thành tác phẩm “Hồ Chí Minh đào tạo cán bộ và trọng dụng nhân tài”, do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia-Sự thật xuất bản năm 2010, gồm 551 trang. Có thể nói, đây là công trình khoa học trình bày một cách có hệ thống tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ, trọng dụng nhân tài và việc Người đã dày công đào tạo các bậc tiền bối của Đảng ta đủ đức, đủ tài, hết lòng phụng sự Tổ quốc và nhân dân. Quan điểm tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ, sử dụng cán bộ và trọng dụng nhân tài đã trở thành kho tàng lý luận vô cùng quý báu, có ý nghĩa thực tiễn sống động, mãi mãi là ngọn đuốc soi đường cho công tác cán bộ của Đảng và Nhà nước ta .

Từ chủ nghĩa yêu nước nồng nàn, được đọc Luận cương của Lê-nin về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa, Nguyễn Ái Quốc đã tìm thấy phương hướng và con đường đi tất thắng của phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới và ở Việt Nam. Người cảm động và sung sướng đến phát khóc. Con đường đấu tranh đã sáng, Nguyễn Ái Quốc nóng lòng muốn trở về phương Đông để huấn luyện, đào tạo cán bộ cách mạng Việt Nam. Ngày 25-9-1925, Ban chấp hành Quốc tế Cộng sản đồng ý để Người về Quảng Châu, thủ phủ tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, gần biên giới Việt Nam. Những thanh niên Việt Nam đầu tiên có mặt ở Quảng Châu là Lê Hồng Sơn, Lê Hồng Phong, Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Lương Bằng… được Nguyễn Ái Quốc huấn luyện chính trị, trở thành những nhà hoạt động cách mạng xuất sắc. Những học viên sau khi tham dự các khóa huấn luyện: Lê Duy Điếm, Lê Hữu Lập, Nguyễn Công Thu được Người cử về nước tổ chức các đường dây tuyển chọn và vận động những thanh niên yêu nước đưa sang Quảng Châu. Làm việc gần hai năm rưỡi ở Quảng Châu, với tất cả tâm lực và trí tuệ của một nhà cách mạng chuyên nghiệp, Nguyễn Ái Quốc đã đào tạo được khoảng 200 cán bộ cho cách mạng Việt Nam.

Bìa cuốn sách

Từ năm 1935 đến năm 1941 và những năm sau đó, Nguyễn Ái Quốc còn đào tạo được nhiều cán bộ xuất sắc của Đảng: Phùng Chí Kiên, Nguyễn Thị Minh Khai, Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên Giáp …

Cùng với việc tổ chức các lớp huấn luyện chính trị, tháng 6-1925, Nguyễn Ái Quốc xúc tiến thành lập tổ chức cách mạng đầu tiên ở Việt Nam: Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, với điều lệ: Trước làm “cách mạng dân tộc”, sau làm “cách mạng thế giới”. Người còn lập ra Cộng sản Đoàn, một tổ chức nòng cốt của Hội Việt Nam cách mạng thanh niên. Những học viên ưu tú đã được Nguyễn Ái Quốc kết nạp vào Hội Việt Nam cách mạng thanh niên và Cộng sản Đoàn. Sau này trong một cuộc tọa đàm với Ban Nghiên cứu lịch sử Đảng Trung ương, đồng chí Nguyễn Lương Bằng nói đại ý: Bác Hồ có khả năng đặc biệt trong việc xem xét đánh giá con người. Chỉ qua nét mặt, lời nói, cử chỉ, Bác Hồ đã biết phần nào về người đó để rồi cân nhắc có thể giác ngộ cách mạng cho người đó không? Có giao nhiệm vụ cho người đó hay không? Nếu giao thì giao nhiệm vụ gì là phù hợp? Sau khi cân nhắc, Bác quyết định ngay và những quyết định của Bác đều rất đúng .

Sách Hồ Chí Minh đào tạo cán bộ và trọng dụng nhân tài còn giới thiệu những “tác phẩm gối đầu giường” do Bác viết nói về cán bộ, đào tạo cán bộ và sử dụng cán bộ. "Đường cách mệnh" (in 1927) là một tác phẩm lý luận tầm cỡ, giáo trình cách mạng để huấn luyện cán bộ, lý giải vì sao chúng ta muốn sống thì phải làm cách mạng; ai là bạn, ai là thù và cách thức làm cách mạng thắng lợi. Đồng chí Hà Huy Tập nói: “Cuốn "Đường cách mệnh" là sách phúc âm đối với mọi đảng viên, họ đã học gần như thuộc lòng”. Đồng chí Lê Duẩn cho biết, ông bắt đầu tìm hiểu sách báo mác-xít bằng cuốn "Đường cách mệnh" của Nguyễn Ái Quốc và chính cuốn sách này đã gắn cuộc đời ông với cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân lao động.

Sớm phát hiện tình trạng tiêu cực trong cán bộ, năm 1947, Bác viết "Sửa đổi lối làm việc". Bác yêu cầu cán bộ, đảng viên phải chống bệnh chủ quan, bệnh hẹp hòi, bệnh ích kỷ, những căn bệnh này còn nguy hiểm hơn cả kẻ thù trước mặt. Ngoài ba chứng bệnh này, người cán bộ còn hay mắc phải các bệnh: tham lam, lười biếng, ỷ lại, kiêu ngạo, hiếu danh, quan liêu, xu nịnh, kéo bè kéo cánh, ba hoa, cẩu thả, xa rời quần chúng. Bác phân tích nguyên nhân dẫn đến từng bệnh, nguy hại của các căn bệnh và chỉ rõ cán bộ cần khắc phục các bệnh này là hằng ngày phải tự kiểm điểm, tự phê bình, tự sửa chữa. Làm được như thế, bộ máy của Đảng và Nhà nước mới khỏe và vận hành tốt.

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954, trong công cuộc xây dựng miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Người đã nhìn thấy trước nguy cơ tiềm ẩn trong đội ngũ cán bộ là chủ nghĩa cá nhân. Người viết tác phẩm "Đạo đức cách mạng" (1958) và tác phẩm "Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân" (1969) nhằm giáo dục cán bộ trong thời kỳ cả nước làm hai nhiệm vụ chiến lược mới. Bác nhấn mạnh: Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng. Vết tích xấu xa nhất và nguy hiểm nhất của xã hội cũ để lại là chủ nghĩa cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân đẻ ra trăm thứ bệnh nguy hiểm: quan liêu, mệnh lệnh, bè phái, chủ quan, tham ô, lãng phí… Chủ nghĩa cá nhân là một kẻ địch hung ác của chủ nghĩa xã hội. Người cách mạng phải tiêu diệt nó.

 Nguyễn Thế Nghiệp