Tái diễn sai phạm ở thị trường miền Nam
Chỉ trong vòng 4 tháng được triển khai rầm rộ tại thị trường miền Nam, xổ số Vietlott đã tạo ra “cơn sốt vé”. Nhưng ngay sau đó, Ban thường trực Hội đồng xổ số kiến thiết khu vực miền Nam đã có văn bản kiến nghị Bộ Tài chính chấn chỉnh những hoạt động không đúng quy định của vé số điện toán tại 21 tỉnh, thành phố phía Nam. Văn bản này nêu ra hàng loạt sai phạm của việc kinh doanh vé số điện toán Vietlott. Trong đó, sự việc nổi cộm được Hội đồng này chỉ ra là các đại lý của Vietlott tại TP Hồ Chí Minh in sẵn các số dự thưởng rồi tổ chức đưa vé về bán số lượng lớn ở các tỉnh chưa triển khai lắp đặt thiết bị đầu cuối. Đồng thời, việc in sẵn các cặp số dự thưởng đưa đi bán dạo cũng được nhận định là không đúng với đặc điểm của loại hình xổ số điện toán tự chọn, khi người chơi bị mất quyền tự chọn số, chỉ chọn vé ngẫu nhiên giống như mua vé số truyền thống. Vé số thường được bán với giá cao hơn tới 2.000 đồng so với mệnh giá in trên vé, gây mất ổn định thị trường, không bảo đảm cạnh tranh lành mạnh.
Một đại lý bán vé số Vietlott tại Hà Nội.
Trước tình hình trên, Vietlott cũng đã có văn bản gửi Hội đồng Xổ số kiến thiết khu vực miền Nam, cho biết sẽ chấn chỉnh hoạt động của các đại lý; đồng thời cũng làm việc, yêu cầu các đại lý thực hiện nghiêm quy định kinh doanh xổ số điện toán. Nói là vậy nhưng sau khi xổ số Vietlott được bán ở thị trường Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh…, những điểm yếu, sai phạm từng xảy ra ở các tỉnh phía Nam vẫn tái diễn. Ngày 19-12, tìm hiểu thực tế tại một số quầy bán vé số Vietlott trên đường Phan Đình Phùng (TP Hà Nội), chúng tôi dễ dàng mua được vé số in sẵn với giá 12.000 đồng/vé cho dù mệnh giá in trên vé chỉ 10.000 đồng. Theo lý giải của chủ quầy, vé số in sẵn là do được lấy từ công ty và các đại lý của Vietlott.
Trước đó, ngày 12-12, UBND tỉnh Trà Vinh cũng đã kiến nghị Bộ Tài chính xem xét, chấn chỉnh hoạt động xổ số điện toán Vietlott vì có hiện tượng in sẵn các số dự thưởng rồi đưa người đi bán dạo vượt mệnh giá 2.000 đồng. Ở tỉnh Bình Thuận cũng xảy ra tình trạng tương tự.
Liên quan tới việc giá vé Vietlott bị nâng khống cao hơn so với quy định, luật sư Nguyễn Quang Thu (TP Hà Nội) cho rằng, tình trạng các quầy bán xổ số điện toán in sẵn vé rồi bán cao hơn mệnh giá 2.000 đồng/vé diễn ra rất phổ biến, tạo tâm lý hám lợi cho người bán, kích thích người mua vì tò mò sẵn sàng chấp nhận chênh lệch 2.000 đồng để “chơi cho biết”. Tuy nhiên, nếu tính tổng thể ở các địa phương thì mỗi ngày số tiền chênh này rất lớn, song ngay cả Công ty Xổ số Điện toán Việt Nam dường như cũng chưa mặn mà, chưa quan tâm hay có giải pháp gì hiệu quả để ngăn chặn.
Dấu hỏi liên doanh?
Được biết, từ ngày 18-7-2016, Vietlott chính thức bắt tay hợp tác với Tập đoàn Berjaya Berhad đến từ Ma-lai-xi-a vận hành dự án xổ số tự chọn số điện toán có tổng vốn đầu tư 210 triệu đô-la. Theo hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) mà hai bên đã ký kết, thì Vietlott sẽ cùng Berjaya vận hành dự án này trong vòng 18 năm, với trò chơi Mega 6/45. Theo Hội đồng Xổ số kiến thiết miền Nam, việc Vietlott liên doanh với Tập đoàn Berjaya kinh doanh độc quyền vé số điện toán trong 18 năm là trái với Nghị định số 30/NĐ-CP ngày 1-3-2007 vì nghị định này quy định chỉ có doanh nghiệp 100% sở hữu nhà nước mới được kinh doanh xổ số. Theo nhiều chuyên gia, Nghị định 30 nêu rõ hoạt động kinh doanh xổ số doanh nghiệp phải 100% vốn Nhà nước thì Vietlott không thể hợp tác đầu tư với đối tác nước ngoài. Hơn nữa, nhiều chuyên gia đặt câu hỏi, tại sao Vietlott không chọn đầu tư một lần mà lại phải kéo dài tới 18 năm khi mà dự án đòi hỏi nguồn vốn không quá lớn, cũng không phải là loại thiết bị công nghệ quá đặc biệt phải kéo dài thời gian hợp tác kinh doanh. Nếu như dự án được xã hội hóa, đấu thầu công khai, minh bạch hóa thông tin thì sẽ có nhiều nhà đầu tư trong nước có thể tham gia, tránh được việc "chảy máu" một nguồn thu rất lớn từ ngân sách ra nước ngoài.
Trước thắc mắc của dư luận về việc với thời hạn 18 năm thì tỷ lệ phân chia lợi nhuận như thế nào giữa Vietlott và đối tác nước ngoài, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã có câu hỏi gửi tới Vietlott, song không nhận được câu trả lời cụ thể.
Nên quản lý đến đâu mở ra đến đó
Luật sư Trương Anh Tú, Trưởng Văn phòng luật sư Trương Anh Tú (TP Hà Nội) cho biết, Vietlott có quyền lựa chọn đối tác hợp tác kinh doanh miễn sao không làm thay đổi hình thức sở hữu của công ty. Chính đặc quyền này đã lý giải vì sao Vietlott và Tập đoàn Berjaya đã ký kết hợp đồng hợp tác kinh doanh với trị giá khoảng 210 triệu đô-la. Mặc dù các doanh nghiệp kinh doanh xổ số khác cũng có quyền huy động vốn nhưng lại phải tuân thủ những nguyên tắc rất chặt chẽ theo quy định tại Điều 4, Thông tư 75/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính, nhưng với Vietlott thì chỉ cần không làm thay đổi hình thức sở hữu là được. Thực chất, đây là một “dạng liên doanh với nước ngoài” nhưng lách luật bằng cái gọi là “đầu tư mua sắm thiết bị và vận hành hệ thống kỹ thuật, trang thiết bị, phần mềm” từ Tập đoàn Berjaya. Liệu rằng với những ưu đãi dành cho Vietlott như trên thì các doanh nghiệp kinh doanh xổ số kiến thiết có thể cạnh tranh được hay không? Luật sư Trương Anh Tú cũng cho rằng, với nhiều bất cập trong quản lý như hiện nay, xổ số Vietlott không nên tăng trưởng nóng ra toàn quốc mà nên chấn chỉnh, quản lý cho tốt để quản lý đến đâu thì mở ra đến đó. Về lâu dài, tốt nhất là nên cổ phần hóa. Nhà nước chỉ quản lý, không nên đi sâu vào kinh doanh. Bộ Tài chính nên tập trung chuyên môn là quản lý nhà nước trong lĩnh vực được giao. Rất nhiều doanh nghiệp nhà nước hàng chục năm qua cổ phần hóa còn chưa xong, nay Bộ Tài chính lại mở thêm doanh nghiệp xổ số là đi ngược tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước mà Chính phủ đang rốt ráo thực hiện.
Bài và ảnh: NGUYỄN CƯỜNG – ĐỨC TUẤN