QĐND - Đó là nghịch lý xảy ra trên địa bàn hai xã Thanh Đa, Ngọc Tảo thuộc huyện Phúc Thọ (Hà Nội). Suốt 5 năm qua, UBND huyện Phúc Thọ tuyên bố sẽ dẹp bỏ các lò gạch này theo đúng chủ trương của Chính phủ và UBND TP Hà Nội, nhưng những lò gạch này vẫn ngang nhiên tồn tại...

Lò gạch hủy hoại rau sạch, lúa chất lượng cao

Theo thông tin ông Kim Thanh Tùng ở cụm 6, xã Hát Môn phản ảnh qua Đường dây nóng Báo Quân đội nhân dân (số ĐT: 043.7473063 - 069.696524), phóng viên đã về địa phương tìm hiểu sự việc. Có mặt trên bờ đê sông Hồng, từ xa chúng tôi đã thấy một dãy lò gạch thủ công hoạt động nhộn nhịp, cuồn cuộn nhả khói trên cánh đồng lúa. Dưới chân đê, con đường bê tông đi vào khu lò gạch nhiều đoạn đã hư hỏng bởi hàng chục chiếc xe tải ầm ầm ra vào liên tục.

Đưa chúng tôi ra một vạt ruộng lúa nhiều chỗ xám đen vì khói lò gạch, một người dân ở cụm 6 xót xa nói: “Xã Hát Môn là xã được UBND thành phố cho phép thí điểm trồng giống lúa hàng hóa chất lượng cao với diện tích hơn 100ha và 50ha rau sạch, đã đầu tư hơn 27 tỷ đồng. Phó chủ tịch UBND TP Trần Xuân Việt rất quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ bà con triển khai dự án này. Thế mà nhiều diện tích lúa, hoa màu đã bị hủy hoại bởi khói lò gạch từ hai xã Ngọc Tảo, Thanh Đa”.

Thiệt hại nhiều nhất khu vực có lẽ phải kể đến hộ ông Kim Văn Hòa với dự án trang trại sinh thái. Vào thời điểm UBND huyện tuyên bố mạnh mẽ là sẽ xóa bỏ toàn bộ lò gạch thủ công trên địa bàn huyện Phúc Thọ chỉ trong... 4 tháng, ông đã quyết định đầu tư nhiều tỷ đồng dù trang trại nằm cách vị trí các lò gạch hai xã lân cận chỉ vài trăm mét. Nhưng đầu tư xong, các lò gạch chẳng những bị dẹp bỏ mà còn phát triển quy mô hơn. Hàng loạt cây trồng và vật nuôi của ông đều bị chết bởi khói lò gạch, gây thiệt hại hơn 300 triệu đồng mà không ai bồi thường.

Lò gạch thủ công trên địa bàn hai xã Thanh Đa, Ngọc Tảo.

Bà Kim Thị Giáp ở cụm 6 thì vô cùng bức xúc về việc các lò gạch thủ công hoạt động đã phá hủy rất nhiều đường sá, đặc biệt là con đường bê tông đầu tư hơn 1,2 tỷ đồng từ năm 2007, đến nay đã bị hàng trăm lượt xe tải chở vật liệu, chở gạch  "cày" nát. Làng, xã lúc nào cũng mịt mù bụi, cát. Con đường đi vào khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt-đền Hai Bà Trưng bị xuống cấp và ô nhiễm nghiêm trọng. Thế nhưng, theo Phó chủ tịch UBND xã Hát Môn Nguyễn Đình Trường thì các chủ lò gạch chưa hề bỏ ra một đồng tiền xử lý môi trường, sửa chữa đường sá họ làm hư hỏng của xã Hát Môn.

Sao chưa xử lý dứt điểm?

Làm việc với phóng viên, lãnh đạo xã Hát Môn cho biết: “Những năm trước đây, sự bùng phát lò gạch thủ công trên địa bàn huyện Phúc Thọ từng gây nhức nhối dư luận. Chính quyền huyện đã vào cuộc chấn chỉnh, thực hiện nghiêm chỉ đạo của thành phố về xóa bỏ lò gạch thủ công theo chủ trương của Chính phủ. Riêng trên địa bàn hai xã Ngọc Tảo và Thanh Đa thời điểm cao nhất có hơn 30 lò gạch, nhưng sau các đợt ra quân, chỉ giảm được khoảng một nửa số lò, số còn lại vẫn tồn tại dai dẳng ở mức trên dưới 10 lò suốt mấy năm qua. Vì là lò gạch đứng chân trên địa bàn xã lân cận nên dù gây thiệt hại nghiêm trọng cho địa phương, chúng tôi cũng chỉ biết kiến nghị lên UBND huyện xử lý. Nhưng kiến nghị mãi mà chẳng thấy chuyển biến”.

Trong khi đó, một lãnh đạo xã Thanh Đa thì cho rằng, các lò gạch là lò thủ công cải tiến, có ống khói cao nên “ít ảnh hưởng tới môi trường”. Tuy nhiên, hầu hết người dân được hỏi đều khẳng định cái gọi là “lò cải tiến” vẫn là lò thủ công, xả khói gây ô nhiễm nghiêm trọng.

Về vấn đề trên, lãnh đạo Phòng Quản lý đô thị huyện Phúc Thọ cho biết: Thời gian qua, UBND huyện đã tích cực thực hiện Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 16-4-2012 của Thủ tướng Chính phủ; Chỉ thị số 15/CT-UBND ngày 29-6-2010 của UBND TP Hà Nội; Kế hoạch số 130/KH-UBND ngày 17-10-2011 và Kế hoạch số 903/KH-UBND ngày 29-11-2012 của UBND huyện Phúc Thọ về việc xóa bỏ lò gạch thủ công. Đến nay đã dỡ bỏ được 108 lò gạch thủ công. Việc chưa dỡ bỏ hết lò gạch được lý giải do một số nguyên nhân như: Tạo điều kiện cho các lò thu hồi vốn do... suy giảm kinh tế, hỗ trợ kinh phí dỡ bỏ lò, giải quyết việc làm…

Thiết nghĩ, cách lý giải trên là chưa thuyết phục, bởi không chỉ ở hai xã Thanh Đa, Ngọc Tảo, còn nhiều xã khác như: Cẩm Đình, Tam Thuấn, tình trạng lò gạch thủ công “tái phát” đã gây bức xúc dư luận suốt nhiều năm qua. Đã rất nhiều lần UBND huyện Phúc Thọ tuyên bố “sẽ xóa bỏ lò gạch thủ công trong năm” suốt từ năm 2009 đến nay để rồi vẫn chỉ là những lời “hứa suông”.

Được biết, mới đây, Thủ tướng Chính phủ vừa có công văn yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương ban hành lộ trình và nghiêm túc thực hiện lộ trình xóa bỏ lò gạch thủ công, thủ công cải tiến, lò vòng sử dụng nhiên liệu hóa thạch theo quy định của Chính phủ. Đầu năm 2015, liên Sở Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Quy hoạch-Kiến trúc, Công an TP Hà Nội vừa kết thúc đợt kiểm tra công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng trên địa bàn huyện Phúc Thọ. Liên ngành đã chỉ ra phải giám sát chặt chẽ việc áp dụng công nghệ xử lý khói thải trong sản xuất gạch nung, tuyệt đối không để phát sinh thêm số lượng các lò gạch thủ công. Thế nhưng không hiểu sao, các lò gạch ở Thanh Đa, Ngọc Tảo vẫn không bị đưa vào diện bị giám sát và xử lý.

Đề nghị Sở Xây dựng TP Hà Nội và UBND huyện Phúc Thọ sớm kiểm tra, xử lý nghiêm các lò gạch thủ công hoạt động trái phép trên địa bàn hai xã trên.

Bài và ảnh: MINH HÙNG