QĐND Online - Vụ vỡ đê quây đập của thủy điện Ia Krel 2 (xã Ia Dom, Đức Cơ, Gia Lai) lần thứ hai, đang làm nóng dư luận. Trong khi các cơ quan từ Trung ương đến địa phương liên tục chỉ đạo các cơ quan chức năng vào cuộc làm rõ nguyên nhân, xử lý trách nhiệm thì chủ đầu tư công trình vẫn chưa đưa ra chủ trương, giải pháp cụ thể đền bù thiệt hại cho người dân, gây bức xúc cho bà con trong vùng bị thiệt hại.
Không để người dân đói khổ
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, thủy điện Ia Krel 2 gồm 2 tổ máy có tổng công suất 5,5MW với sản lượng khoảng 22,5 triệu kWh/năm. Công trình do Công ty CP công nghiệp và thủy điện Bảo Long-Gia Lai làm chủ đầu tư với tổng vốn xây dựng ban đầu là 120 tỷ đồng. Tháng 6 năm 2013, đập thủy điện Ia Krel 2 đã bị vỡ gây thiệt hại hơn 200ha cây trồng và hoa màu của hơn 120 hộ dân. Tổng thiệt hại là 3,6 tỷ đồng. Đến nay sau hơn một năm củng cố xây dựng lại, đê quây đập của công trình thủy điện này lại tiếp tục bị vỡ, tạo ra cơn lũ quét rất lớn trên vùng hạ lưu thuộc vùng biên giới Đức Cơ, nhấn chìm hơn 430 ha cây trồng các loại. Riêng Công ty 72 của Binh đoàn 15 đã có hơn 15 ha cây từ 2 đến 4 năm tuổi bị cát vùi lấp, xói gốc, ngã đỗ không khắc phục được.
 |
Những vườn cao su của Công ty 72 bị đổ, gãy
|
Ngày 5-8, Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng đã cùng Đoàn công tác đi thị sát hiện trường vụ vỡ đê quây đập Ia Krel 2 để kiểm tra, đôn đốc địa phương khẩn trương khắc phục hậu quả và nhanh chóng đền bù thiệt hại cho dân. Báo cáo với Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, ông Phạm Thế Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai khẳng định trách nhiệm thuộc về chủ đầu tư do không tuân thủ quy trình, quy định về thiết kế tổ chức thi công và không thực hiện chỉ đạo của các cơ quan quản lý nhà nước: Chủ đầu tư đã tiến hành thi công đê quây công trình khi chưa được phép của UBND tỉnh Gia Lai. Đơn vị tư vấn thiết kế công trình đã cảnh báo thời gian xây dựng đê quây chỉ thực hiện trong mùa khô từ tháng 4, đến tháng 6, nhưng chủ đầu tư phớt lờ, vẫn thi công kéo dài những tháng mùa mưa. Bên cạnh đó, đơn vị giám sát, đơn vị thi công không thực hiện đúng chức năng giám sát và không tuân thủ thiết kế thi công…
Kết luận tại buổi làm việc, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng đã yêu cầu Sở Công thương báo cáo sự việc cũng như có văn bản đề nghị UBND tỉnh Gia Lai tiến hành thống kê thiệt hại, khắc phục hậu quả, xem xét trách nhiệm cụ thể của những tập thể, cá nhân có liên quan. Dừng ngay việc tiếp tục thi công công trình thủy điện này để xem xét trách nhiệm cụ thể; kiểm tra trách nhiệm các đơn vị liên quan. Quy rõ trách nhiệm, nếu cố tình vi phạm, gây hậu quả nghiêm trọng thì phải xử lý nghiêm túc theo pháp luật để răn đe các chủ đầu tư khác. Nhanh chóng xác định thiệt hại, kịp thời đền bù, đền bù thỏa đáng cho người dân. Kiên quyết không để cho người dân đói khổ.
Nước mắt người dân nơi cơn lũ đi qua
Gần 30km từ chân đập thủy điện Ia Krel đến dòng Sê San, hai bên bờ suối, đất đá vùi lấp, cây rừng đổ nát. Đứng trên đỉnh núi Krel cách Đội 20 của Công ty 72 chừng 400m, nhìn đâu chúng tôi cũng thấy những cánh rừng cao su từ 2 đến 4 năm tuổi, hàng trăm cây điều, rẫy mì bị nước lũ vùi lấp, bật gốc, cây lá nhuộm bùn đỏ xơ xác.
Không giấu được nỗi buồn và những giọt nước mắt của một người thoát chết trở về từ biển lũ, chị Lê Thị Mai, công nhân đội 20 của Công ty 72 cho biết: “Sáng ngày 1-8, mới nghe anh em trong trong đội thông báo là “lũ thủy điện” sắp về, tôi chưa kịp gấp mấy bộ quần áo cho con nhỏ mới 7 tháng tuổi vào cặp thì đã thấy mọi người chạy toán loạn. Anh Bình, chồng tôi vội vàng chạy vào đưa hai mẹ con lên vùng đất cao nơi chân núi “đầu Con gà” để tránh lũ. Vừa đến nơi, nhìn về đã thấy ngôi nhà của mình cùng bao đồ dùng cá nhân đã bị nước lũ cuốn trôi. Thật khủng khiếp. Nếu như chậm một phút thôi, thì không biết điều gì sẽ đến với gia đình mình. Mấy ngày nay chúng tôi phải ở tạm nhà của ông bà nội, lãnh đạo Công ty đã đến thăm và hỗ trợ gạo, mì tôm để ăn hằng ngày. Cùng với ngôi nhà bị trôi, 4,5 ha cao su nhận khoán của công ty cũng đã bị cát vùi lấp. Cái bây giờ chúng tôi cần nhất là chủ đầu tư thủy điện phải nhanh chóng bồi thường, để chúng tôi có tiền làm lại nhà ở, có tiền để mua phân, cây giống, đào hố để trồng lại cao su”.
 |
Những ruộng sắn của người dân bị tàn phá
|
Cũng tâm trạng buồn đau như chị Mai, anh Rơ Lan Huy ở làng Ó xã Ia Dom (Đức Cơ) cho biết thêm: “Trong làng có hơn 30 nhà bị nước lũ làm ngập vườn cây, trong đó nhiều nhất là cây mì (sắn). Vợ chồng mình trồng được 2,2 ha mì, 500 cây cao su đã hơn 3 năm tuổi, hy vọng đến ngày thu hoạch, có tiền chi tiêu và đầu tư cho con cái ăn học, nhưng đã bị nước ngập và cuốn trôi. Đây là lần thứ hai, cách đây mới chỉ hơn một năm thôi, công trình thủy điện vỡ đập ngăn nước gây hại cho dân mình nhiều lắm. Kiểu này thì khó mà hết đói khổ được”. Nói rồi anh Huy đưa tay gạt nước mưa và những giọt nước mắt buồn, cầm tay vợ lội xuống vườn đỡ dậy những cây cao su bị nước lũ nhấn chìm và đè bẹp xuống đất, nuôi hy vọng ngày mai…
Làm việc với chúng tôi, Đại tá Phạm Văn Giang, Giám đốc Công ty 72 cho biết: “Chỉ hơn một năm, nhưng thủy điện Ia Krel đã vỡ đập hai lần. Lần này nhờ làm tốt công tác chuẩn bị, nên không thiệt hại về người. Nước lũ đã vùi lấp hơn 15 ha cao su của đơn vị. Trong đó có 5,6 ha cao su 2 năm tuổi, còn lại là cao su 4 năm tuổi, làm trôi một ngôi nhà, một bể nước sinh hoạt 600m3, lấp một ao cá 250m2, nhiều kết cấu trên cầu treo bắc qua suối Đôi bị gãy, đứt, hư hại…Tổng thiệt hại hơn 2 tỷ đồng. Chúng tôi đã chỉ đạo cho Đội 20 khẩn trương kiểm tra, khắc phục hậu quả sau lũ. Diện tích vườn cây nào nâng đỡ được thì cho nâng, chống cây, vườn nào không khắc phục được thì phải chặt bỏ, trồng lại cho kịp thời vụ. Hỗ trợ lương thực, thực phẫm cho anh em công nhân bị trôi,ướt, đặc biệt là trường hợp của chị Lê Thị Mai để mọi người nhanh chóng ổn định cuộc sống.
Kiên quyết không để cho dân đói khổ! Yêu cầu này đòi hỏi chủ đầu tư công trình thủy điện Ia Krel phải nhanh chóng bồi thường thiệt hại cho bà con. Có tiền để bà con trồng lại cây mì, cây bắp…khi mùa giáp hạt đang đến./.
Bài và ảnh: LÊ QUANG HỒI