QĐND - Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đang chủ trì xây dựng dự thảo “Quy hoạch chi tiết tuyến vận tải hành khách cố định liên tỉnh đường bộ toàn quốc đến năm 2020, định hướng đến năm 2030” và mong muốn nhận được nhiều ý kiến góp ý của nhân dân cả nước. Trong đó, việc quy hoạch các tuyến đi và đến địa bàn thủ đô Hà Nội là một nội dung quan trọng của dự thảo. Đây cũng là vấn đề mà Báo Quân đội nhân dân đã đề cập trong các bài: “Giải quyết bất cập trong tổ chức các bến xe ở Hà Nội” (đăng ngày 1-4-2015); “Sớm quy hoạch và công khai hướng tuyến vận tải” (đăng ngày 4-4-2015). Nhiều vấn đề báo nêu đã và đang được UBND TP Hà Nội giải quyết trong xây dựng quy hoạch trình Bộ GTVT ngày 1-7 tới.

Chậm trễ vì đâu?

Ông Nguyễn Hoàng Linh, Phó giám đốc Sở GTVT Hà Nội cho biết: Hiện tại, Hà Nội có 540 tuyến vận tải hành khách liên tỉnh đi 42 tỉnh, thành phố với hơn 404 doanh nghiệp và 4.591 phương tiện. Mỗi ngày có khoảng 5.020 lượt xe xuất bến, trong đó có 4.923 lượt ở 6 bến xe chính: Giáp Bát, Nước Ngầm, Mỹ Đình, Gia Lâm, Lương Yên, Yên Nghĩa. Xe đi các tỉnh phía Nam và phía Đông chiếm 74%, chỉ có 18% đi các tỉnh phía Tây và 8% đi các tỉnh phía Bắc. Riêng Bến xe Mỹ Đình nhiều xe đi nhất với 1.629 lượt xe/ngày. Điều này là bất cập, bởi xét về vị trí địa lý, phần lớn các tuyến đi phía Nam được quy hoạch nằm ở 2 Bến xe Nước Ngầm và Giáp Bát.

Trong khi đó, từ năm 2003, UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 165/2003/QĐ-UB, quy hoạch tuyến vận tải theo hướng Đông-Tây-Nam-Bắc để tránh xe khách chạy vào nội đô gây ùn tắc. Nhưng quy hoạch trên không được thực hiện nghiêm túc. Riêng Bến xe Mỹ Đình theo quy hoạch chỉ đón xe tuyến Quốc lộ 32, nhưng lại được cho phép bổ sung thêm hàng trăm lượt xe khách từ khu vực phía Nam thành phố mỗi ngày, dẫn đến quá nhiều xe đi xuyên tâm thành phố, gây ùn tắc giao thông. Năm 2013, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo TP Hà Nội khẩn trương khắc phục. Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo đã trực tiếp đi thực tế, chỉ đạo phải sắp xếp khoa học, hợp lý các tuyến... Thế nhưng, 2 năm trôi qua, 2 văn bản chỉ đạo vẫn chưa được thực hiện triệt để, khiến dư luận đặt câu hỏi phải chăng có vấn đề gì khuất tất, hay vì lợi ích của một nhóm người?

Tuyến vận tải Vinh-Mỹ Đình luôn có số lượng xe chạy nhiều mỗi ngày.

Xử lý dứt điểm bằng quy hoạch

Tại một hội nghị gần đây, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ đã chỉ đạo: “Hà Nội cần có sự điều tiết các xe về các bến sao cho hợp lý. Đây là việc nằm trong thẩm quyền, hoàn toàn có thể làm được, tránh để dư luận nghi kỵ, cho rằng thế này thế kia”. Còn tại Hội nghị giao ban quý 2 của Bộ GTVT, Bộ trưởng Đinh La Thăng đã giao Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường làm việc với các TP Hà Nội, Hải Phòng về việc bố trí luồng tuyến, ngăn chặn cạnh tranh không lành mạnh.

Gần đây, UBND TP Hà Nội đã có giải pháp khả dĩ hơn xử lý bất cập. Trong bản báo cáo “Đề xuất quy hoạch tuyến vận tải hành khách cố định liên tỉnh đường bộ trên địa bàn TP Hà Nội đến năm 2020”, Sở GTVT Hà Nội khẳng định: “Ưu tiên bố trí luồng tuyến đến/đi từ các tỉnh/thành phố vào các bến xe Hà Nội theo nhu cầu và theo hướng tuyến cũng như tính kết nối với mạng lưới giao thông: Các tuyến theo Quốc lộ 1, Quốc lộ 1B đi vào Bến xe Gia Lâm; các tuyến đi theo hướng Đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ 6 đi vào Bến xe Yên Nghĩa; các tuyến đi theo hướng Quốc lộ 32, cầu Thăng Long đi vào Bến xe Mỹ Đình; các tuyến phía Nam đi theo hướng Quốc lộ 1, đường cao tốc Pháp Vân-Cầu Giẽ đi vào Bến xe Giáp Bát và Bến xe Nước Ngầm”. Nội dung trên thống nhất với bản dự thảo quyết định “Phê duyệt Quy hoạch chi tiết tuyến vận tải hành khách cố định liên tỉnh đường bộ toàn quốc đến năm 2020, định hướng đến năm 2030” mà Bộ GTVT đưa ra lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân hiện nay.

Không để “kẽ hở” tiêu cực trong quy hoạch mới

Chỉ đạo xây dựng quy hoạch tuyến vận tải, Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Quốc Hùng khẳng định: “Từ nay đến năm 2020, các bến xe: Giáp Bát, Mỹ Đình, Lương Yên cơ bản giữ ổn định, chỉ tăng cường xe vào các dịp lễ, Tết”. Ngày 9-6-2015, Công văn số 190/TB-VP, đồng chí Nguyễn Quốc Hùng còn yêu cầu Sở GTVT phải bổ sung, hoàn thiện thêm nhiều nội dung như cập nhật số liệu, đánh giá phân tích số liệu để làm rõ các bất cập, tồn tại ở các bến xe; dự báo nhu cầu đi lại của nhân dân từ nay đến năm 2020 và 2030 tại một số bến xe theo các hướng trục Đông-Tây-Nam-Bắc.

Chủ trương trên được dư luận đồng tình. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vận tải vẫn lo ngại về một vài nội dung trong bản dự thảo do Sở GTVT Hà Nội đề xuất. Giám đốc một doanh nghiệp vận tải tuyến Hà Tĩnh-Hà Nội (xin được giấu tên) cho biết: “Trong dự thảo quy hoạch của Sở GTVT Hà Nội có đoạn: “Ở mỗi bến xe trên địa bàn TP Hà Nội cần xác định tỷ lệ cơ cấu luồng tuyến cho các hướng nhất định (trên cơ sở khảo sát nhu cầu khách đi/đến theo khu vực dân cư và vị trí địa lý tương đối của bến xe)”. Đã quy hoạch thì phải dài hơi, khoa học và nghiêm túc, bến xe nào nhận xe theo hướng tuyến đã xác định. Nếu vẫn để “một tỷ lệ cơ cấu luồng tuyến nhất định” thì sẽ còn tồn tại cơ chế xin-cho và sẽ lại tái diễn tình trạng lộn xộn như nhiều năm trước đây, tạo đất cho tiêu cực, khiến doanh nghiệp rất khổ”.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, hướng tuyến không chỉ là câu chuyện của Hà Nội mà là vấn đề bức xúc chung của cả nước. Ngành GTVT Hà Nội cần nghiêm túc thực hiện các chủ trương quy hoạch hướng tuyến vận tải đã xác định một cách khoa học; không để những kẽ hở mang danh nghĩa “vận dụng” sẽ gây ra nhiều hệ lụy phức tạp như đã xảy ra thời gian qua.

Bài và ảnh: CÔNG MINH