Con số báo động
Theo Văn bản số 883/UBND-NN ngày 7-4-2016 của UBND tỉnh Bắc Giang, những năm gần đây tình trạng vi phạm pháp luật đê điều và khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép trên địa bàn tỉnh diễn ra rất phức tạp. Tính đến 31-12-2015, toàn tỉnh có 2.905 trường hợp vi phạm Luật Đê điều. Số vi phạm phát sinh năm 2015 là 178 trường hợp.
Một công trình tạm trong lòng bãi bồi sông Thương.
Nhằm tăng cường hiệu lực thực thi Luật Đê điều, Luật Phòng chống thiên tai, UBND tỉnh Bắc Giang đã đưa ra một số giải pháp, như: Gắn trách nhiệm người đứng đầu các ngành, các cấp chính quyền trong công tác kiểm tra; thành lập ban chỉ đạo xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về đê điều, phòng chống thiên tai cấp huyện do Chủ tịch UBND cấp huyện làm trưởng ban; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đê điều và phòng, chống thiên tai nhằm nâng cao nhận thức của toàn xã hội… Thế nhưng, tới nay số vụ vi phạm đã được xử lý còn rất hạn chế. Điều đó được thể hiện tại Báo cáo số 286/BC-SNN ngày 10-10-2016 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bắc Giang, do ông Nguyễn Hồng Kỳ, Phó giám đốc ký. Cụ thể là: Theo danh sách yêu cầu xử lý tại Văn bản số 883/UBND-NN, các địa phương mới chỉ xử lý 149/204 trường hợp vi phạm. Từ 1-1-2016 đến nay, cơ quan quản lý đê điều đã lập biên bản và kiến nghị xử lý 88 trường hợp vi phạm mới, thế nhưng chính quyền địa phương mới xử lý được 25 trường hợp. Riêng ở huyện Lạng Giang, tại Văn bản số 883/UBND-NN yêu cầu xử lý 13 hộ với 22 trường hợp, nhưng gần một năm trôi qua vẫn chưa xử lý được trường hợp nào.
Cũng theo Báo cáo số 286/BC-SNN: “Toàn tỉnh Bắc Giang có 122 bến bãi kinh doanh vật liệu xây dựng ven sông. Trong đó chỉ có 50 bến bãi nằm trong quy hoạch, nhưng chỉ có 16/50 bến bãi hoạt động có phép”.
Thôn… cũng vi phạm
Trao đổi với chúng tôi, ông Thân Văn Minh, Phó chủ tịch UBND xã Song Mai, TP Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang, cho biết: “Theo quy định, đối với khu vực trong đồng, công trình được phép xây dựng phải cách chân đê ít nhất là 25m. Còn khu vực bên bãi, công trình được phép xây dựng phải cách chân đê ít nhất là 20m”. Lý giải về những sai phạm xảy ra trên địa bàn, ông Thân Văn Minh cho rằng: “Hiện nay rất nhiều hộ dân đã dồn điền đổi thửa, mua đất tại một khu vực để thuận tiện cho việc sản xuất. Họ xây dựng lều lán để tiện trông nom thì mình cũng phải châm chước. Tất cả các trường hợp sai phạm trên địa bàn, chúng tôi đều đã lập biên bản, xử phạt vi phạm hành chính. Nhưng cũng phải thừa nhận là chúng tôi chưa làm nghiêm khắc. Hiện nay, ở xã Song Mai có một trường hợp do chính quyền thôn vi phạm. Nhưng họ xây dựng không phải vì cá nhân, mà vì tập thể nên chúng tôi rất khó xử lý”.
Theo hồ sơ UBND xã Song Mai cung cấp, công trình nói trên phục vụ nhân dân đánh bóng chuyền hơi, được xây dựng cách chân đê phía sông Thương từ 5-14m, tại KM 32 + 940 tuyến đê hữu Thương, thuộc thôn Vĩnh An, xã Song Mai. Công trình có chiều dài 19m, chiều rộng 13m, do tập thể thôn Vĩnh An xây dựng. Người đại diện ký vào các biên bản là ông Phạm Văn Hùng, Trưởng thôn Vĩnh An. Một số người dân tại thôn Vĩnh An cho biết: Nhà đánh bóng chuyền hơi là do nhân dân đóng góp tiền, cùng xây dựng.
Công trình lợp tôn phục vụ nhân dân đánh bóng chuyền hơi ngay trên hành lang đê.
Ông Lê Thành Chung, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Bắc Giang, cho biết: “Đối với lĩnh vực đê điều có rất nhiều loại vi phạm, như vi phạm về bến bãi, xây dựng tường rào, công trình, mở dốc xuống đê… Nếu là công trình xây dựng vi phạm thì bắt buộc phải đình chỉ thi công và tháo dỡ, còn vi phạm trút tải trên đê thì phải di dời vật liệu ra khỏi khu vực vi phạm. Trên thực tế, có nhiều công trình chúng tôi đã phải lập biên bản nhiều lần, sau đó đôn đốc, đề nghị UBND cấp xã, huyện xử lý; song vẫn tái phạm”.
Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bắc Giang, tác động của công trình vi phạm đối với dòng chảy nếu nhẹ sẽ gây ra hư hại thân đê, khắc phục rất tốn kém; nếu xảy ra sự cố thì còn đe dọa tới tính mạng, tài sản của hàng vạn hộ dân.
Thực tế vi phạm Luật Đê điều, Luật Phòng chống thiên tai ở Bắc Giang đang ở mức báo động. Đề nghị chính quyền cơ sở, cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang sớm có giải pháp tích cực để ngăn chặn, xử lý nghiêm những vi phạm mới. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nâng cao nhận thức, tự giác chấp hành Luật Đê điều, Luật Phòng chống thiên tai, nhất là các hộ sinh sống ven đê. UBND tỉnh Bắc Giang đã có quy định gắn trách nhiệm người đứng đầu các ngành, các cấp chính quyền trong công tác kiểm tra, ngăn chặn, xử lý… nhưng vừa qua trên địa bàn vẫn để xảy ra hàng loạt vụ vi phạm mới, chưa xỷ lý được. Vì vậy, UBND tỉnh Bắc Giang cũng cần phải kiên quyết hơn trong việc xử lý trách nhiệm đối với lãnh đạo các ngành, chính quyền cơ sở khi để xảy ra sai phạm.
Bài và ảnh: HOÀNG HẢI