Sai trình tự vẫn cho thi hành

Trong đơn gửi Báo Quân đội nhân dân (QĐND), các hộ dân tại phường Việt Hòa, TP Hải Dương, phản ảnh: Năm 2011, để thực hiện dự án xây dựng tuyến ống xuất nhập khẩu kho xăng dầu tỉnh Hải Dương do Xí nghiệp K132 làm chủ đầu tư, Xí nghiệp K132 đã thuê đất nông nghiệp của các hộ dân làm bãi tập kết vật liệu. Tuy nhiên, Xí nghiệp K132 tự ý chôn đường ống xăng dầu xuống dưới đất ruộng mà không lấy ý kiến nhân dân. Đến khi người dân phát hiện và phản đối thì Ban Giải phóng mặt bằng (GPMB) của TP Hải Dương mới tiến hành họp dân để phổ biến, thông báo các quyết định thu hồi đất "tạm thời" với thời hạn một năm. Không đồng tình với những quyết định trên, người dân đã gửi đơn khởi kiện ra tòa.

Tại phiên tòa sơ thẩm do TAND TP Hải Dương và phiên tòa phúc thẩm do TAND tỉnh Hải Dương thụ lý đều đưa ra kết luận cho rằng, quyết định thu hồi đất được UBND TP Hải Dương ban hành có trình tự chưa phù hợp với quy định pháp luật. Tuy nhiên, TAND TP Hải Dương không yêu cầu thu hồi quyết định kể trên với lý do "các quyền lợi của dân vẫn được bảo đảm".

Song trên thực tế, các quyền lợi của người dân không được bảo đảm như tòa án nhận định. Phóng viên Báo QĐND đã tìm hiểu thực tế và thấy, tuyến ống dẫn xăng dầu của Xí nghiệp K132 chạy qua hàng nghìn mét vuông ruộng lúa của người dân (bao gồm cả diện tích bảo đảm hành lang an toàn). Chủ đầu tư và chính quyền địa phương không tiến hành đền bù GPMB mà chỉ làm thủ tục mượn đất. Chủ đầu tư hỗ trợ người dân 11.000 đồng/m2, trong đó chi phí mượn đất thi công dưới một năm là 8.000 đồng/m2, chi phí cải tạo sau thi công là 3.000 đồng/m2. Sau khi trả lại đất cho người dân, Xí nghiệp K132 đã thiết lập hành lang an toàn bảo vệ đường ống dẫn dầu.

leftcenterrightdel
 Khu vực đặt đường ống dẫn xăng dầu của Xí nghiệp K132.

Đối với các hộ dân đang làm trang trại, khi đường ống xăng dầu đi qua, họ cũng chỉ được bồi thường tài sản trên đất. Cụ thể như trường hợp gia đình anh Trần Văn Quyết ở khu 4, phường Việt Hòa: Năm 2002, gia đình anh cũng như các hộ gia đình khác đã làm đơn đề nghị được chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên diện tích 2.978m2 đất ở khu Nghè, xã Việt Hòa (nay là phường Việt Hòa). Yêu cầu của gia đình anh đã được UBND xã và Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Hải Dương chấp nhận. Năm 2012, khi đường ống dẫn xăng dầu của Xí nghiệp K132 chạy qua trang trại, gia đình anh chỉ được bồi thường tài sản trên đất. Sau đó, gia đình anh Quyết đã không còn được tiếp tục sử dụng đất để đào ao thả cá, trồng cây lâu năm, xây dựng chuồng trại… trên hành lang bảo vệ mà ống dẫn xăng dầu đi qua.

      "Tạm thu hồi" có đúng pháp luật?

Đem những thắc mắc của người dân tới gặp ông Nghiêm Viết Thành, Phó giám đốc Ban Quản lý GPMB TP Hải Dương, chúng tôi chỉ nhận được câu trả lời: “Đúng sai như thế nào tòa đã xử, các anh cứ theo đó mà phản ánh”. Trong quá trình tìm hiểu những phán quyết của TAND tỉnh Hải Dương, chúng tôi nhận thấy có khá nhiều điểm không hợp lý.

Tại Bản án số 08/2014/HC-PT của TAND tỉnh Hải Dương đã nêu rõ: Ngày 17-9-2012, UBND TP Hải Dương ban hành Quyết định thu hồi đất số 1905/QĐ-UBND, thời gian thu hồi đất một năm kể từ ngày ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường hỗ trợ cho hộ gia đình, cá nhân thuộc diện GPMB. Nhưng Quyết định phê duyệt phương án bồi thường số 1604/QĐ-UBND ban hành ngày 14-8-2012 lại có trước quyết định thu hồi đất. Điều này là trái với quy định tại Khoản 2, Điều 31, Nghị định 69 ngày 13-8-2009. Trình tự thủ tục ban hành Quyết định thu hồi đất số 1905/QĐ-UBND là chưa phù hợp với quy định của pháp luật.

Cũng tại bản án này, TAND tỉnh Hải Dương chỉ rõ, nội dung của Quyết định số 1905/QĐ-UBND ghi thu hồi đất tạm thời, thời hạn thu hồi đất một năm. Nhưng tại thời điểm thi hành, Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản thi hành Luật Đất đai năm 2003 không hề có quy định việc thu hồi đất tạm thời.

Mặc dù đã khẳng định Quyết định thu hồi đất số 1905/QĐ-UBND của UBND TP Hải Dương là không phù hợp với quy định của pháp luật nhưng TAND tỉnh Hải Dương đã không thu hồi quyết định trên.

Việc TAND tỉnh Hải Dương cho rằng, các hộ dân có đất bị thu hồi đã được bồi thường khoảng thời gian dừng sản xuất một năm và chi phí cải tạo đất, quyền lợi của người dân vẫn được bảo đảm là thiếu căn cứ. Theo Nghị định số 13/2011/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ về an toàn công trình đường ống dẫn dầu lại nghiêm cấm trồng cây lâu năm trên công trình. Ông Nguyễn Văn Thủy, người dân phường Việt Hòa, cho biết: “Chúng tôi không dám đưa các loại máy phục vụ nông nghiệp xuống ruộng trong vành đai cấm 65m như: Máy cày, máy bừa…”. Về lâu dài, người dân cũng sẽ mất đi quyền được đề nghị chuyển đổi mục đích sử dụng đất như: Đào ao thả cá, làm trang trại, trồng cây lâu năm… Người dân có hoàn cảnh khó khăn muốn dùng sổ đỏ thế chấp vay vốn ngân hàng thì giá trị cũng không còn được như ban đầu. Với những trường hợp này, tính năng sử dụng đất của người dân đã mất đi rất nhiều.

Trong quá trình xử án, TAND tỉnh Hải Dương đã không trưng cầu, tham khảo ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Đến nay, cũng chưa có cơ quan nào có trách nhiệm làm rõ việc "tạm thu hồi" đất dựa trên cơ sở pháp lý nào.

Qua đây, chúng tôi đề nghị các cơ quan chức năng tỉnh Hải Dương cần nghiên cứu, xem xét lại và đưa ra những quyết định hợp tình, hợp lý, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của nhân dân.

Bài và ảnh: ĐỨC THỊNH - VĂN THI