QĐND Online - Nguyên nhân vụ cháy rừng xảy ra vào tháng 1-2014, tại xóm Cầu Đã, xã Tân Lợi, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên bước đầu được xác định do một hộ dân có hành vi đốt nương gây ra. Tuy nhiên, khi 6 hộ dân có rừng liền kề lên tiếng đòi đền bù diện tích rừng bị cháy tới chính quyền các cấp thì đã lộ ra nhiều vấn đề trong việc quản lý rừng của địa phương!

Vô ý hay đốt rừng để chiếm… đất rừng?

Ngày 20-2, theo đơn phản ánh của 6 hộ dân, chúng tôi có mặt tại diện tích rừng tự nhiên bị đốt cháy thuộc khoảnh số 17, tiểu khu 196, nằm trên địa bàn xóm Cầu Đã, xã Tân Lợi, huyện Đồng Hỷ. Vụ cháy không những làm thiệt hại cánh rừng tự nhiên mà còn làm cháy lan sang diện tích rừng sản xuất của 6 hộ dân ở hai xóm Cầu Đã và Cầu Lưu.  Đại diện một số hộ dân cho biết, diện tích rừng trồng keo, trồng phấn bị cháy, thiệt hại gần 10ha. Cũng theo người dân địa phương thì diện tích rừng tự nhiên bị chặt phá và bị đốt cháy khoảng trên 3ha. Tại khu rừng sản xuất của gia đình anh Trần Văn Hòa, ở xóm Cầu Lưu và chị Dương Thị Mơ ở xóm Cầu Đã, nằm giáp ranh với rừng tự nhiên bị chặt mất hàng trăm cây keo, bạch đàn có từ 3 đến 7 năm tuổi. Điều đáng lưu tâm, là sau vụ cháy các hộ dân mới “tá hỏa” khi trên diện tích đất rừng của mình xuất hiện một đường ranh giới mới là rãnh sâu bao bọc khu vực rừng bị chặt phá. Tính theo hào ranh giới mới thì các hộ dân mất hơn 0,5ha đất rừng.

Người dân thất thần đứng trước hàng trăm cây keo bị chặt phá.

 

Chị Dương Thị Mơ, hộ dân có rừng bị cháy cho biết, "ngay sau khi vụ cháy xảy ra,  cả xóm lên đếm là nhà tôi có khoảng 600 cây. Số cây này  trồng từ năm 2007 bị cháy, chặt phá". Còn Anh Trần Văn Hòa, ở xóm Cầu Lưu bức xúc: Gia đình trồng số keo từ năm 2007, một số trồng năm 2010. Nhưng ngày 4-1 vừa qua, gia đình nhà anh Thái Bẩy và anh Thức đốt rừng nguyên sinh mặt đồi bên kia cháy lan sang bên này làm thiệt hại của gia đình mất khoảng 4ha và tổng của các bà con bên cạnh khoảng 10ha. Số cây cháy như thế này gần như bỏ đi, bán theo giá củi cũng chẳng được bao nhiêu, để lại không mọc được… Gia đình thiệt hại nhất là số cây phấn. Số phấn trồng năm 2007, mỗi năm bán 4-5 triệu đồng/lứa.

Theo quan sát của phóng viên, sau vụ cháy rừng đã lộ ra những diện tích rừng bị chặt phá trước đó, nhiều gốc cây trơ trụi, có cây bị chặt hạ chưa kịp mang đi. 

Lá đơn chạy… vòng quanh!

Theo tìm hiểu của phóng viên, diện tích rừng tự nhiên bị cháy nêu trên do Công ty Lâm Nghiệp Thái Nguyên quản lý và đã giao cho gia đình ông Trịnh Tiến Thức, ở xóm Cầu Đã khoanh nuôi, bảo vệ. Ngày 4-1-2014, ông Phạm Văn Thái, ở xóm Cầu Đã (là em vợ của ông Thức) đã có hành vi đốt nương và làm cháy rừng tự nhiên và rừng của các hộ liền kề. Các hộ gia đình đã làm đơn gửi chính quyền các cấp hơn 1 tháng nay nhưng hiện vụ việc vẫn chưa được giải quyết.

Cho đến ngày 12-2, ông Trần Văn Hòa đại diện các hộ có tên trong đơn mới nhận được giấy báo tin chuyển đơn số 12-TTr của Thanh tra huyện Đồng Hỷ. Trong giấy ghi, Thanh tra huyện Đại Từ nhận được đơn đề nghị của ông Phó chủ tịch UBND huyện chuyển đến với nội dung tố cáo ông Phạm Văn Thái, Trịnh Tiến Thức có hành vi chặt phá rừng nguyên sinh gây thiệt hại về tài sản; đồng thời đốt rừng dẫn đến đám cháy lan sang rừng của gia đình ông Trần Văn Hòa và 5 gia đình khác.

Trong giấy báo tin do Phó chánh thanh tra huyện Đồng Hỷ Nguyễn Tiến Dũng ký ghi rõ: “Căn cứ Điều 31 của Luật Tố cáo và ý kiến chỉ đạo của Phó chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ, Thanh tra huyện Đồng Hỷ chuyển đơn đến Chủ tịch UBND xã Tân Lợi để xem xét, giải quyết và trả lời theo quy định của pháp luật”. Nhưng đến nay, xã Tân Lợi vẫn chưa tiến hành giải quyết vụ việc.

Trao đổi với phóng viên, ông Nghiêm Sơn Hà, Phó chủ tịch UBND xã Tân Lợi khẳng định: Việc này nói thẩm quyền của xã thì xã làm hết trách nhiệm rồi! 6 hộ trồng rừng kể trên thuộc các giai đoạn phủ xanh 50% diện tích đất rừng là có kế hoạch, có phát động phong trào. Xã nắm được nhưng không thể quản lý được. Người dân trồng không phải làm thủ tục với xã.

Ông Lê Văn Phú, Chủ tịch UBND xã Tân Lợi lại cho biết: “3 ha rừng tự nhiên bị cháy địa phương không có trách nhiệm. Nhưng về quản lý đất, chúng tôi phải có trách nhiệm! Còn cháy rừng thì phải do chủ rừng là Công ty Lâm nghiệp. Xã đã hết trách nhiệm, đã mời hộ người dân bị “nghi” là đốt rừng, các hộ dân có rừng bị cháy bị lên làm việc nhưng họ không lên… Vì thế chúng tôi đã báo cáo lên huyện”. Tuy nhiên, đại diện các hộ dân khẳng định, từ khi vụ cháy xảy ra họ chưa một lần được UBND xã Tân Lợi mời lên làm việc. Vì thế, họ mới phải gửi đơn vượt cấp (có xác nhận của xã Tân Lợi) lên UBND huyện Đồng Hỷ.

Còn tại buổi làm việc với Công ty Lâm nghiệp Thái Nguyên, ông Phạm Huy Bình, Phó giám đốc Công ty Lâm nghiệp Thái Nguyên cho rằng: Diện tích rừng bị cháy của 6 hộ dân kể trên không thuộc diện quản lý của công ty. Khu vực rừng tự nhiên bị cháy cũng do địa phương quản lý.

Rõ ràng, chính quyền địa phương và ngành lâm nghiệp đang “đùn, đẩy” trách nhiệm sau khi vụ cháy rừng xảy ra. Dư luận đặt câu hỏi: Có hay không chuyện “mập mờ” trong việc giao rừng, quản lý rừng tại xã Tân Lợi?

Bài, ảnh: XUÂN ĐỨC - NGUYỄN KIỂM