QĐND - Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin (CNTT) mang lại nhiều tiện ích cho cuộc sống, song cũng là môi trường để các loại tội phạm công nghệ cao "phát triển" cả bề rộng và sự tinh vi, gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu tới trật tự, an toàn xã hội.

Jiang Yong và Yu Wei bị bắt vì tội sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Hiện đại và thiệt hại

CNTT phát triển góp phần quan trọng nâng cao năng lực quản lý, điều hành, sản xuất kinh doanh, xóa đói giảm nghèo, rút ngắn khoảng cách địa lý. Thông qua mạng internet, việc quản lý, điều hành theo mô hình Chính phủ điện tử ở nước ta đã bước đầu được triển khai; các doanh nghiệp đã thực hiện được các hình thức giao dịch mới trong hoạt động sản xuất kinh doanh, như: Thanh toán thẻ, thanh toán điện tử, thanh toán trực tuyến, dịch vụ giá trị gia tăng, thương mại điện tử... Tính đến nay, cả nước có hơn 64 triệu thẻ, 52 tổ chức đăng ký phát hành thẻ, trong đó thẻ ghi nợ chiếm 92,4%, thẻ tín dụng chiếm 3,6%. Trên địa bàn cả nước có khoảng 14.700 máy ATM...

Bên cạnh những tiện ích vượt trội, sự phát triển của CNTT cũng tạo ra những môi trường, điều kiện thuận lợi mới cho các đối tượng phạm tội. Tin tặc (hacker) đã sử dụng những thành tựu công nghệ để thực hiện nhiều loại tội phạm khác nhau như: Phát tán phần mềm tin học độc hại, xâm nhập, truy cập bất hợp pháp để trộm cắp thông tin; tấn công gây cản trở hoạt động của hệ thống thông tin, các trang mạng; sử dụng thông tin lấy cắp để làm giả, sử dụng thẻ ngân hàng giả hoặc thực hiện các giao dịch mua bán trực tuyến nhằm chiếm đoạt tài sản; lừa đảo, trộm tiền thông qua các giao dịch thương mại.

Điển hình là vụ án ngày 22-9-2013, tại căn nhà ở khu phố 3, phường Bình Trị Đông B, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh, lực lượng cảnh sát phát hiện 9 nam, 7 nữ (đều mang quốc tịch Trung Quốc) sử dụng thiết bị kỹ thuật, tạo dựng như một phim trường gọi về Trung Quốc cho những người giàu có. Chúng đóng giả là lực lượng công an, công tố... thông báo tài khoản của nạn nhân bị tội phạm xâm nhập và yêu cầu cung cấp số tài khoản, mật mã để bảo vệ.

Thủ đoạn tinh vi, khó lường

Nhằm lừa gạt con mồi, trong lúc gọi điện thoại, chúng tạo âm thanh như tiếng còi xe cảnh sát; cấp dưới báo cáo vụ việc tài khoản của nạn nhân bị hacker tấn công... Khó có thể phát hiện ra thủ đoạn lừa đảo tinh vi, nhiều nạn nhân vội vàng cung cấp số tài khoản, mật mã truy cập tài khoản cho chúng. Ngay lập tức, các đối tượng chuyển hết tiền trong tài khoản của nạn nhân sang một tài khoản khác rồi dễ dàng chiếm đoạt.

Thượng tá Thành Kiên Trung, Phó trưởng phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an TP Hà Nội) chia sẻ: “Biến tướng, gây án không để lại dấu vết là đặc điểm dễ nhận dạng, nhưng khó truy tìm của tội phạm công nghệ cao. Gần đây đã xuất hiện đường dây gồm nhiều đối tượng cả trong nước và ngoài nước trộm cắp thông tin thẻ tín dụng, mua hàng ở nước ngoài chuyển về Việt Nam tiêu thụ”.

Thủ đoạn của chúng là xâm nhập bất hợp pháp vào các website bán hàng, thanh toán trực tuyến để trộm cắp thông tin thẻ tín dụng của người nước ngoài, sau đó sử dụng trái phép thông tin đó để đặt mua hàng hóa trực tuyến có giá trị cao (như Iphone, Ipad, laptop, máy ảnh...) chuyển về Việt Nam tiêu thụ.

Ngày 11-1-2014, lực lượng chức năng đã bắt khẩn cấp 2 đối tượng mang quốc tịch Trung Quốc và 3 người Việt Nam về hành vi “Sử dụng mạng internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản”. Các đối tượng bị bắt giữ gồm: Jiang Yong, Yu Wei, Nguyễn Huy Long, Hoàng Thị Minh và Vũ Thanh Quang, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Khánh Minh. Qua công tác nắm tình hình, trinh sát của Đội Thương mại điện tử phát hiện các đối tượng trên giao dịch khống bằng hình thức thanh toán thẻ qua máy POS (máy thanh toán bằng thẻ tín dụng) để chiếm đoạt tài sản.

Theo tài liệu Bộ Công an cung cấp: Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (C50) vừa phối hợp với Bộ An ninh nội địa Hoa Kỳ phá Chuyên án 129T. Cơ quan chức năng hai nước đã đấu tranh, triệt phá nhiều mắt xích quan trọng của tổ chức tội phạm mạng với hơn 2000 thành viên chuyên trộm cắp và sử dụng trái phép thông tin thẻ tín dụng để mua hàng và vận chuyển hàng về Việt Nam tiêu thụ. Cảnh sát Việt Nam đã bắt đối tượng Vương Huy Long cầm đầu nhóm hơn 100 hacker Việt Nam và Hoa Kỳ tấn công để lấy cắp thông tin thẻ tín dụng tại nhiều bang của Hoa Kỳ và nước khác, gây thiệt hại hàng trăm triệu USD. C50 đã phối hợp Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an thu giữ tiền và tài sản trị giá hơn 15 tỷ đồng và 280.000USD. Phía Bộ An ninh nội địa Hoa Kỳ đã thu giữ tại Mỹ hơn 1 triệu USD.

Cảnh giác là tự bảo vệ mình

Các chuyên gia ngành ngân hàng khuyến cáo: Cơ sở hạ tầng kỹ thuật và các giải pháp bảo đảm an ninh, an toàn mạng luôn đi sau sự phát triển nhanh chóng của công nghệ; phương thức, thủ đoạn của tội phạm ngày càng tinh vi. Cùng với đó là ý thức bảo đảm an ninh thông tin của người sử dụng dịch vụ còn chưa cao.

Thượng tá Đỗ Đức Cường, Phó trưởng Công an huyện Gia Lâm chia sẻ: “Các thiết bị di động đã trở thành một phương thức tấn công chính của tội phạm mạng. Tội phạm thường lợi dụng các lỗ hổng bảo mật để xâm nhập, tìm cách trộm thông tin khách hàng”.

Để bảo đảm an toàn thông tin trong hoạt động thẻ và thanh toán thẻ tại các ngân hàng, vấn đề quan trọng hiện nay là cơ quan chức năng cần ban hành các văn bản dưới luật hướng dẫn chi tiết để áp dụng bảo vệ dữ liệu tài chính, ngân hàng, từ đó tạo hành lang pháp lý bảo vệ các ngân hàng và người dân trong quá trình thực hiện giao dịch điện tử, đặc biệt trong hoạt động trên môi trường trực tuyến internet.

Thượng tá Thành Kiên Trung cảnh báo người dân: “Người dùng internet hoặc những người thường xuyên giao dịch thanh toán trực tuyến cần cảnh giác cao trước các email, tin nhắn rác, thậm chí là cuộc gọi từ những người tự xưng là nhà cung cấp mạng viễn thông, ngân hàng… Hacker thường dùng các thủ đoạn trộm cắp mật khẩu thông qua email, hay giả danh nhà cung cấp dịch vụ đòi khách hàng khai báo thông tin cá nhân nhằm chiếm đoạt tài sản”.

TUẤN NAM