Theo đơn phản ảnh của bà Nguyễn Thị Lừa, trú thôn Xuân Ngọc, xã Vĩnh Ngọc, năm 1967 bà cùng chồng là ông Nguyễn Văn Tửu có mua mảnh đất và ruộng với diện tích 55.596m2 ở ấp Xuân Ngọc, xã Vĩnh Ngọc, quận Vĩnh Xương, tỉnh Khánh Hòa (nay là thôn Hòn Nghê, xã Vĩnh Ngọc, TP Nha Trang) với giá 200.000 đồng. Bản “Văn tự đoạn mãi bất động sản” cùng “Tờ họa đồ cắm ranh và phân triết” được Chủ tịch Ủy ban hành chánh xã Vĩnh Ngọc chứng thực ngày 21-8-1967. Sau ngày giải phóng, gia đình bà Nguyễn Thị Lừa tiếp tục quản lý, sử dụng ổn định diện tích đất trên.

Trong quá trình sử dụng, đất và ruộng của gia đình bà Lừa được chia thành nhiều mảnh với mục đích sử dụng khác nhau và đã làm hồ sơ xin cấp GCNQSDĐ, nhưng UBND xã Vĩnh Ngọc không đồng ý, với lý do đây là đất 5% (đất công ích) do xã quản lý. Mặc dù gia đình đã nhiều lần chứng minh bằng các văn bản, hồ sơ mua bán đất hợp pháp trong quá trình quản lý, sử dụng, nhưng đều không được giải quyết. Mãi đến năm 2013, gia đình mới được cấp GCNQSDĐ cho 7.222,4m2 đất trồng cây lâu năm. Do không được cấp GCNQSDĐ nên đã xảy ra tranh chấp, lấn chiếm, mua bán, xây dựng nhà ở trái phép, thậm chí một số mảnh đất còn bị lấn chiếm và “phù phép” để được cấp GCNQSDĐ trái quy định. Tính đến thời điểm đầu năm 2019, trong tổng diện tích đất và ruộng ban đầu, ngoài mảnh đất 7.222,4m2đã được cấp GCNQSDĐ, gia đình bà Lừa đang quản lý 6 mảnh đất khác với diện tích 13.311,8m2. Chị Nguyễn Thị Ra, con gái đầu của bà Nguyễn Thị Lừa cho biết: “Sau năm 1975, đất của gia đình tôi sử dụng ổn định, không đưa vào hợp tác xã, Nhà nước cũng không thu hồi. Từ năm 2007 đến nay, gia đình đã nhiều lần lập hồ sơ đề nghị cấp GCNQSDĐ, nhưng đều bị UBND xã Vĩnh Ngọc gây cản trở. Gia đình đã nhiều lần gửi nhiều đơn thư đến cơ quan chức năng, nhưng vẫn chưa được giải quyết!”.

Đại diện gia đình bà Nguyễn Thị Lừa trao đổi về mảnh đất đang làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng UBND xã Vĩnh Ngọc khẳng định là đất công ích.

Được biết, trong các năm 2017 và 2018, gia đình bà Lừa làm hồ sơ, được Văn phòng Đăng ký đất đai chi nhánh Nha Trang đo vẽ, thẩm tra, xác nhận để làm thủ tục cấp GCNQSDĐ cho hai mảnh đất, gồm: Mảnh đất số 67, diện tích 2.208m2 và mảnh đất số 443, diện tích 1.824,4m2, tờ bản đồ số 17, thuộc bản đồ địa chính xã Vĩnh Ngọc, quy hoạch là đất ở tại nông thôn và đất trồng cây lâu năm. Nhưng khi chuyển hồ sơ đến UBND xã Vĩnh Ngọc để kiểm tra, xác nhận và niêm yết công khai thì UBND xã khẳng định là đất có nguồn gốc là đất nông nghiệp, thuộc đất công ích do địa phương quản lý nên không đủ điều kiện cấp GCNQSDĐ.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Mỹ, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Ngọc không đưa ra được hồ sơ, nguồn gốc cũng như chứng cứ pháp lý chứng minh những mảnh đất mà gia đình bà Lừa đề nghị cấp GCNQSDĐ thuộc đất công ích do UBND xã quản lý. Trong khi đó, tại Báo cáo số 2001/BC-TNMT, ngày 17-11-2008 của đoàn thanh tra đất đai UBND TP Nha Trang về kết quả thanh tra việc quản lý và sử dụng đất công ích (đất 5%) tại xã Vĩnh Ngọc khẳng định: Thực hiện Nghị định số 64-CP, ngày 27-9-1993 của Chính phủ về việc ban hành Quy định giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích sản xuất nông nghiệp thì tổng diện tích đất 5% của xã Vĩnh Ngọc là 14,2ha. Trong khi đó, trên thực tế tại thời điểm kiểm tra, UBND xã Vĩnh Ngọc đang quản lý 21,16ha đất công ích. Tại Phụ lục 1 và 2 của báo cáo này về danh sách các hộ nhận khoán đất 5% của xã Vĩnh Ngọc, không có tên và mảnh đất mà gia đình bà Lừa đang quản lý, sử dụng. Như vậy, việc UBND xã Vĩnh Ngọc cho rằng đất của gia đình bà Lừa là đất 5% do xã quản lý là không chính xác và thiếu căn cứ. Không chỉ có vậy, tại Kết luận Thanh tra số 01/KL-TTT, ngày 20-1-2017 của Thanh tra tỉnh Khánh Hòa về công tác quản lý, sử dụng quỹ đất công ích của UBND xã Vĩnh Ngọc chỉ rõ: Xã Vĩnh Ngọc đã để 30 mảnh đất 5% bị lấn chiếm; để 9 trường hợp thuê đất với giá thấp hơn giá quy định; 18 mảnh đất cho thuê sử dụng sai mục đích, xây dựng trái phép công trình trên đất và 55 mảnh đất bị bỏ hoang.  

Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Đạt, Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai chi nhánh Nha Trang và ông Nguyễn Khánh Nguyện, Phó trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường TP Nha Trang cho biết: Hiện tại UBND TP Nha Trang đã thành lập đoàn thanh tra liên ngành, tiến hành xác minh làm rõ nguồn gốc, lịch sử biến động của mảnh đất gia đình bà Nguyễn Thị Lừa có giấy tờ sử dụng từ năm 1967 đến nay. Sau khi có kết luận, UBND thành phố sẽ đưa ra quyết định giải quyết vụ việc. Dư luận xã hội ở địa phương cho rằng, các cơ quan chức năng TP Nha Trang cần xem xét giải quyết theo đúng quy định của pháp luật việc cấp GCNQSDĐ cho gia đình bà Lừa. Cùng với đó, cần giải quyết dứt điểm các sai phạm trong quản lý đất công ích ở xã Vĩnh Ngọc.

Bài và ảnh: KIỀU BÌNH ĐỊNH