Sớm quy hoạch và công khai hướng tuyến vận tải

QĐND - Bất cập trong tổ chức các bến xe ở Hà Nội đã được Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 1-4 đề cập. Trong đó, nổi cộm là việc trong nhiều năm chưa chấp hành đúng chỉ đạo của Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia và Chủ tịch UBND TP Hà Nội về sắp xếp các hướng tuyến vận tải. Giải pháp giải quyết vấn đề trên đã được đặt ra tại cuộc tọa đàm “Cách nào hiện đại hóa bến xe” do Báo Giao thông vận tải và các cơ quan quản lý của Bộ Giao thông Vận tải vừa tổ chức.  

Giải quyết mâu thuẫn quy hoạch hướng tuyến 

Ông Nguyễn Văn Lập-Giám đốc Bến xe Nước Ngầm cho rằng, các quy hoạch hướng tuyến vận tải do UBND TP Hà Nội chỉ đạo mấy năm gần đây là rất khoa học, bảo đảm các bến xe ở phía nào của thành phố thì tiếp nhận xe khách từ các tuyến quốc lộ hướng đó, tránh xảy ra hiện tượng xe khách đi “xuyên tâm”, từ đầu này qua đầu kia thành phố, gây ùn tắc giao thông. Thế nhưng, vì những lý do khó hiểu, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội đã không tuân thủ quy hoạch, cho phép nhiều tuyến xe từ khu vực phía nam của Thủ đô đi về phía tây, vào bến Mỹ Đình thay cho các bến Giáp Bát, Nước Ngầm. Sự tùy tiện này đã khiến cho năm 2014, bến xe Mỹ Đình quá tải và hiện tượng xe dù, bến cóc, mất an ninh trật tự ở một số bến xe, tuyến đường Hà Nội gia tăng phức tạp. Chủ tịch Ủy ban ATGT quốc gia, Phó thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phải trực tiếp chỉ đạo khắc phục. Tuy nhiên, đến nay, những chỉ đạo của Phó thủ tướng vẫn không được triển khai triệt để, xu hướng xe đi xuyên tâm thành phố vẫn tồn tại. Nguyên nhân chính theo ông Lập là dù biết việc xe đi “xuyên tâm” không hợp lý, nhưng ngay các nhà xe vẫn muốn duy trì tình trạng này để xe chạy trong nội đô, có điều kiện bắt khách dọc đường, tăng thêm lợi nhuận. Điều này có nguy cơ khiến cho tình trạng ùn tắc giao thông, nạn xe dù bến cóc ở Hà Nội tiếp tục kéo dài.

Tuyến đường khu vực cầu vượt Ngã Tư Vọng thường ùn tắc cục bộ.

Bến xe Nước Ngầm là một bến xe xã hội hóa đã trở thành nạn nhân của việc không chấp hành nghiêm chỉ đạo của Chính phủ và của thành phố về quy hoạch hướng tuyến vận tải. Theo quy hoạch của UBND TP Hà Nội từ năm 2003, bến xe Nước Ngầm đã đầu tư hơn 80 tỷ đồng hiện đại hóa hạ tầng để thực hiện nhiệm vụ chính của bến là giảm tải cho bến xe Giáp Bát. Thế nhưng, suốt 10 năm qua, bến xe chỉ luôn đạt 1/3, 1/2 công suất. “Từ khi bị cắt tuyến từ xe Hà Tĩnh, Nghệ An sang bến xe Mỹ Đình, chúng tôi gặp nhiều khó khăn. Không hiểu vì lý do gì mà Sở GTVT lại điều chuyển như vậy, trong khi chưa hề công bố tuyến Hà Tĩnh, Nghệ An ở bến xe Mỹ Đình. Vấn đề này cho đến nay vẫn chưa được giải thích thỏa đáng. Cần phải có sự minh bạch khi quy hoạch luồng tuyến, bởi đây là điều cốt yếu để các doanh nghiệp cân nhắc, tính toán khi đầu tư. Nếu bến xe đầu tư rồi lại bị quy hoạch luồng tuyến khác, sẽ cầm chắc thất bại”-ông Nguyễn Văn Lập phát biểu tại cuộc tọa đàm.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam nhìn nhận: “Có hai vấn đề nóng thời gian qua là vấn đề xã hội hóa bến xe và cạnh tranh không lành mạnh, lũng đoạn trên tuyến vận tải Hà Nội-Hải Phòng. Nguyên nhân chính xuất phát là tuyến này đã quá tải trong khi Bộ GTVT và UBND TP Hà Nội lại chưa có hướng giải quyết hiệu quả. Rõ ràng vấn đề hướng tuyến không chỉ là câu chuyện của bến xe Nước Ngầm mà là vấn đề bức xúc chung.

Về vấn đề trên, ông Nguyễn Hoàng Linh, Phó giám đốc Sở GTVT Hà Nội giải thích: Quy hoạch luồng tuyến còn khó khăn vì quỹ đất cho bến xe còn ít nên quy hoạch bị thay đổi vì nhiều lý do. Tuy thừa nhận các bến xe xã hội hóa chất lượng tốt hơn nhưng ông Linh cho rằng, lý do người dân đón xe ngoài đường do… bến xe chưa đáp được nhu cầu dẫn đến phát sinh bến cóc. Lập luận trên bị ông Nguyễn Văn Lập phản biện, cho rằng, ông Linh nói từng ký văn bản về việc bến xe Nước Ngầm quá tải, nhưng thực ra không hề có văn bản và bến xe Nước Ngầm cũng chưa bao giờ quá tải. Đồng thời, chính ông Linh là người ký văn bản điều chuyển nhiều tuyến xe đang chạy từ Nước Ngầm về Mỹ Đình. Đây là sự bất hợp lý, trái quy hoạch và nguyên tắc quản lý, cần phải được làm rõ, khắc phục.

Có thể đấu thầu hướng tuyến?

Về hướng giải quyết bất cập trên, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho biết: Bộ GTVT đã chỉ đạo Sở GTVT Hà Nội khắc phục tồn tại lớn nhất hiện nay là quy hoạch luồng tuyến. Có quy hoạch luồng tuyến phù hợp mới tháo gỡ khó khăn được cho các bến xe xã hội hóa. Nếu tháng 6-2015, hoàn thành công tác này và công bố rộng rãi quy hoạch luồng tuyến sẽ là điều kiện, tiền đề rất tốt để các bến xe hoạt động hiệu quả. Cùng đó, vấn đề kỷ cương trong công tác vận tải cũng cần siết lại. "Nếu làm chặt, vấn nạn bến cóc, xe dù không thể tồn tại. Một bến xe với đầy đủ điều kiện, chất lượng tốt mà các xe lại ra bến cóc chạy là điều không thể chấp nhận. Chúng ta phải tính toán phục vụ nhu cầu của người dân chứ không để người dân cứ đổ ra bến cóc bắt xe mãi được”- Thứ trưởng Lê Đình Thọ nói và lấy ví dụ tại Hà Nội, trên đường Vành đai 3, nếu không làm quyết liệt, tuyến đường này sẽ càng sinh ra nhiều bến cóc, xe dù. Thứ trưởng Bộ GTVT đề nghị ông Nguyễn Hoàng Linh chỉ đạo làm quyết liệt để chấm dứt ngay tình trạng dừng đón trả khách trên đường Vành đai 3 và nhiều tuyến khác. “Thời gian tới, Hà Nội cần có sự điều tiết các xe về các bến sao cho hợp lý. Đây là việc nằm trong thẩm quyền, hoàn toàn có thể làm được, tránh để dư luận nghi kỵ, cho rằng thế này thế kia. Khi quy hoạch được hoàn thành sẽ công khai, thậm chí đấu thầu luồng tuyến chứ không phải cấp phép, cho chạy thử như hiện nay. Có như thế, mới giải quyết được vấn đề”-Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ khẳng định.

Bài và ảnh: HOÀNG LONG 

Giải quyết bất cập trong tổ chức các bến xe ở Hà Nội