QĐND - Vụ việc Công ty cổ phần sản xuất và thương mại Thuận Phong (Công ty Thuận Phong) ở Đồng Nai có dấu hiệu sai phạm trong sản xuất phân bón đã được các cơ quan chức năng vào cuộc xác minh hơn 8 tháng qua. Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng chống buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại (Ban chỉ đạo 389 Quốc gia) đã nhiều lần chỉ đạo và khẳng định “vụ việc đã rõ, cần xử lý nghiêm”. Đây là vụ việc có dấu hiệu gian lận thương mại tinh vi cho thấy cuộc chiến chống phân bón giả hết sức cam go, phức tạp.

Đoàn kiểm tra lập biên bản vi phạm đối với Công ty Thuận Phong. Ảnh do Ban chỉ đạo 389 Quốc gia cung cấp

Phân bón “Made in USA” làm từ... xô chậu

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân về vụ việc, ông Trần Hùng, Phó chánh Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo 389 Quốc gia cho biết: Từ tháng 4-2015, theo đơn thư phản ánh, tố giác của quần chúng, chúng tôi đã tiếp nhận thông tin Công ty Thuận Phong sản xuất 5 loại phân bón giả, chất lượng kém. Tuy nhiên, việc tiếp cận cơ sở sản xuất hết sức khó khăn. Tôi đã phải đóng vai người đi thăm đồng đội cũ mới tiếp cận được phía ngoài, sau đó cùng lực lượng chức năng bí mật bất ngờ tiếp cận, kiểm tra tại chỗ cơ sở sản xuất. Đoàn kiểm tra đã bắt quả tang 2 công nhân đang chiết rót phân bón dạng nước từ bồn 1.000 lít vào chai bằng nhựa mang nhãn hiệu Vitol (1 lít/chai), trên bao bì ghi chữ "Made in USA"; phát hiện có hơn 1.000 tấn phân bón thành phẩm, gần 2.300 tấn nguyên liệu sản xuất phân bón, hơn 13.000 lít phân bón dạng lỏng “Made in USA” chưa đóng chai, hơn 242 tấn hóa chất thương mại. Kết quả sau kiểm định cho thấy có 19/29 mẫu phân bón không phù hợp đăng ký chất lượng trên bao bì sản phẩm. Từ tháng 1-2014 đến khi bị phát hiện, Công ty Thuận Phong đã sản xuất và bán ra tổng số hơn 40.000 chai các loại tương đương hơn 23.000 lít. Đáng lưu ý là khi đoàn kiểm tra tiếp cận, nhân viên sản xuất đang múc phân bón từ những xô, thùng, gầu, chậu cáu bẩn, khu vực sản xuất tối tăm, nhếch nhác... Người đóng gói thậm chí còn không biết chữ và tại hiện trường, đơn vị này đã tiêu hủy, phi tang hàng chục ki-lô-gam nhãn mác nhưng bị đoàn kiểm tra phát hiện, ngăn chặn.

Nhận thấy vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự, đoàn công tác đã bàn giao vụ việc và chỉ đạo cơ quan Công an tỉnh Đồng Nai tiến hành điều tra làm rõ để xử lý. Tuy nhiên, qua 8 tháng cơ quan điều tra, xác minh, sự việc kéo dài chưa có kết luận vì trong khi nhiều bộ, ngành khẳng định doanh nghiệp có dấu hiệu sai phạm thì địa phương lại nói “không có vi phạm hình sự”.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Khánh, nguyên Giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai đã yêu cầu cơ quan điều tra phải xác minh và báo cáo lại sự việc. “2 năm trước, công ty này từng bị UBND tỉnh An Giang xử phạt hành chính về hành vi sản xuất phân bón giả, cùng nhiều hành vi, thủ đoạn gian dối, mờ ám, nhằm đối phó với đoàn kiểm tra, rõ ràng có dấu hiệu tội phạm"-Thiếu tướng Nguyễn Văn Khánh khẳng định.  

Vụ việc đã rõ, sao chưa xử lý?

Ngày 7-10, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 8124 gửi hỏa tốc đến Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an, Phó trưởng Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, yêu cầu tổng hợp tài liệu, trực tiếp trao đổi với các bộ, ngành liên quan và UBND tỉnh Đồng Nai về vụ việc; chỉ đạo các lực lượng nghiệp vụ của Bộ Công an phối hợp với Công an tỉnh Đồng Nai điều tra làm rõ các vi phạm, bảo đảm đúng quy định của pháp luật, báo cáo Phó thủ tướng, Trưởng ban Chỉ đạo 389 Quốc gia.

Sản phẩm phân bón sang chiết bị cơ quan chức năng bắt quả tang. Ảnh do Ban chỉ đạo 389 Quốc gia cung cấp

Ngày 2-12, trong cuộc họp của Ban chỉ đạo 389 quốc gia, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói: "Tôi nghe các bên phát biểu thì thấy đã quá rõ rồi, tại sao không làm?  Đây là vụ việc bức xúc, dư luận rất quan tâm, phải có kết luận rõ ràng vì là vấn đề liên quan trực tiếp đến sản xuất, đời sống, sức khỏe con người, làm mất uy tín quốc gia...".

Về phía Công ty Thuận Phong, công ty này vẫn liên tục kêu oan, có đơn thư gửi cơ quan chức năng cho rằng: Công ty đã có giấy đăng ký kinh doanh phân bón; có hợp đồng phân phối sản phẩm và đóng gói, sang chiết sản phẩm của đối tác Hoa Kỳ; chỉ sai phạm hành chính về nhãn mác; không làm hàng giả, không kinh doanh trái phép...

Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, Đại tá Hồ Quang Thái, Phó chánh Văn phòng Ban chỉ đạo 389 Quốc gia kiêm Phó cục trưởng Cục Phòng chống ma túy, Bộ đội Biên phòng, khẳng định, những lập luận trên là ngụy biện, không có cơ sở pháp lý. Công ty Thuận Phong mới chỉ có giấy đăng ký kinh doanh, trong khi kinh doanh phân bón là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, công ty chưa được phép kinh doanh lĩnh vực này. Còn hợp đồng giữa công ty Thuận Phong với công ty đối tác Hoa Kỳ cũng không có cơ sở pháp lý, phần phụ lục hợp đồng cho phép sang chiết sản phẩm lại ký từ tháng 7-2013 trong khi hợp đồng phân phối sản phẩm ký từ tháng 10-2013. Đó là chưa kể những sản phẩm hóa chất, phân bón từ nước ngoài nhập khẩu vào Việt Nam còn phải qua thử nghiệm mới đưa ra thị trường. Nhưng Công ty Thuận Phong đã có nhiều sai phạm, kinh doanh trái phép, làm hàng giả.

Kiến nghị giao Bộ Công an thụ lý vụ việc

Theo ông Nguyễn Hạc Thúy, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội phân bón Việt Nam, Công ty Thuận Phong có tới 14 nội dung sai phạm trong kinh doanh phân bón. Trong đó, sản xuất khi không có Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất phân bón, giả mạo nhãn hàng hóa và hợp đồng không có giá trị tại Việt Nam; giả mạo về công dụng sản phẩm; giả mạo về chất lượng và trốn thuế. Cụ thể: Công ty đã vi phạm về hoạt động sản xuất phân bón khi chưa được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện theo quy định tại Nghị định số 202/2013 NĐ-CP về quản lý kinh doanh phân bón. Tại biên bản vi phạm pháp luật lập tại chỗ, ông Khiếu Mạnh Tường, Tổng giám đốc công ty đã phải ký xác nhận vào biên bản: Giả mạo về nguồn gốc, hàng hóa, nơi sản xuất, đóng gói với số lượng rất lớn về tem, nhãn hàng hóa giả mạo nguồn gốc "Made in USA". Mặt khác, qua hồ sơ nhập khẩu tại Hải quan cảng Cát Lái, TP Hồ Chí Minh, tất cả sản phẩm phân bón của công ty nhập về đều là phân bón rễ nhưng Công ty Thuận Phong đã cố tình lừa dối người tiêu dùng bằng cách ghi trên sản phẩm là phân bón lá. Đây là hành vi giả mạo về công dụng, rất nguy hại cho cây trồng...

Tại Công văn số 3645/BKHCN-TĐC ngày 30-9-2015, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Việt Thanh ký đã kết luận rõ: Hợp đồng phân phối độc quyền của  Công ty Mỹ (BIO HUMA NETICS) và Công ty Thuận Phong theo quy định Luật Doanh nghiệp là không có giá trị pháp lý tại Việt Nam. Việc Công ty Thuận Phong đóng chai, dán nhãn chính bằng tiếng Anh, nhãn phụ bằng tiếng Việt là hành vi giả mạo bao bì hàng hóa của thương nhân khác, giả mạo nơi sản xuất đóng gói hàng hóa. Theo quy định tại Điều 3 Nghị định số 185/2013/NĐ-CP của Chính phủ thì hàng hóa như trên của Công ty Thuận Phong là hàng giả.

“Hiện tình trạng phân bón giả tràn lan đã đến mức báo động. Cả nước hiện có tới hơn 17.000 cơ sở sản xuất phân bón với hơn 7.000 loại phân bón khác nhau, chưa kể rất nhiều loại phân bón giả hoặc kém chất lượng. Phân bón giả không chỉ làm hại cây trồng mà còn hủy hoại đất màu, làm chai đất và khiến rau quả, nông sản bị tồn dư chất gây hại, khi xuất khẩu bị trả về, thiệt hại vô cùng to lớn”-ông Nguyễn Hạc Thúy cho biết thêm.

Được biết, theo báo cáo của thành viên Đoàn công tác liên ngành 389 Trung ương do Thiếu tướng Nguyễn Đình Được, Phó chánh thanh tra Bộ Quốc phòng ký: Vụ việc có dấu hiệu sản xuất, buôn bán phân bón giả của Công ty Thuận Phong có phạm vi hoạt động ở nhiều tỉnh (Đồng Nai, Đắc Lắc); liên quan đến nhiều bộ, ngành về công ty quản lý Nhà nước trong việc cấp giấy phép, chứng nhận chất lượng... Do vậy, cơ quan chức năng đã đề nghị Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng ban Chỉ đạo 389 Quốc gia xem xét chuyển giao vụ việc cho Tổng cục An ninh-Điều tra (Bộ Công an) thụ lý giải quyết.

CÔNG MINH