Năm 1996, bà Lê Thị Hồng (hộ khẩu năm 1997, trú tại thôn 5, xã Ea Đrông) lập gia đình với ông Trần Trung Thạnh (quê quán ở huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi). Họ có với nhau 6 mặt con và tạo dựng được một số tài sản chung, gồm: Thửa đất số 217, tờ bản đồ số 09 với diện tích 1.450m2 (trong đó có 400m2 đất thổ cư, còn lại đất trồng cây lâu năm) và thửa đất số 421, tờ bản đồ số 09, diện tích 5.617m2 (đất trồng cây lâu năm). Cả hai thửa đất đều tọa lạc tại xã Ea Đrông và được huyện Krông Buk (nay là thị xã Buôn Hồ) cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Bà Hồng trao đổi với phóng viên trên thửa đất số 217.
Năm 2006, do mâu thuẫn gia đình, bị chồng đánh gãy 2 chân, bà Hồng chuyển đến ở nhờ người thân một thời gian. Cuối năm 2007, bà Hồng trở về nhà mới biết, toàn bộ nhà cửa, đất đai đã bị chồng chuyển nhượng cho người khác theo Hợp đồng số 421, lập ngày 13-11-2006 và Hợp đồng số 217, lập ngày 19-1-2007. Sau đó, chồng bà đã đưa các con về huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi sinh sống. Bà Hồng đã ra Quảng Ngãi đón các con trở về xã Ea Đrông thuê nhà ở và làm thuê kiếm sống.
Mới đây, khi được luật sư tư vấn, bà Hồng biết việc 2 thửa đất là tài sản chung mà chồng bà tự ý chuyển nhượng cho người khác là trái pháp luật. Tìm hiểu, bà Hồng được biết, chồng bà đã nhờ ông Y Chuen Knul (lúc bấy giờ là cán bộ địa chính xã) hợp thức hóa 2 hợp đồng nêu trên đúng vào thời điểm bà Hồng không có mặt ở địa phương. Khi ấy, chồng bà và ông Y Chuen Knul đã nhờ người khác điểm chỉ vào 2 hợp đồng. Sau đó, ông Y Chuen Knul hợp thức hóa hồ sơ để UBND huyện Krông Buk (nay là thị xã Buôn Hồ) làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 2 hộ nhận chuyển nhượng.
Trao đổi với chúng tôi, ông Y Breo Kliêng, cán bộ tư pháp xã Ea Đrông, khẳng định: "Theo Thông tư số 04/2006/TTLT-BTP-BTNMT ngày 13-6-2006, việc công chứng, chứng thực hợp đồng giao dịch về quyền sử dụng đất, hợp đồng phải được thông qua cán bộ tư pháp thẩm tra, trước khi trình Chủ tịch hoặc Phó chủ tịch UBND xã chứng thực. Nhưng cả 2 hợp đồng nêu trên, ông Y Chuen Knul - cán bộ địa chính xã thời điểm đó đã không thông qua, nên tôi không hề hay biết".
Bản hợp đồng chuyển nhượng thửa đất số 217 có 2 dấu vân tay.
Còn ông Y Chuen Knul, Giám đốc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Buôn Hồ, lại cho rằng: "Khi phát hiện hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất của ông Thạnh có dấu vân tay giả, tôi đã xuống nhà bà Hồng yêu cầu bà điểm chỉ lại vào cùng thời điểm". Về việc này, bà Hồng khẳng định: "Thời điểm lập các bản hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tôi không có mặt ở nhà, vì thế không hay biết sự việc như thế nào và càng không thể điểm chỉ được". Bà Hồng còn cho biết thêm: "Đầu tháng 8-2016, tôi có lên UBND xã để làm hộ khẩu mới. Khi đó, cán bộ xã đã tư vấn phải có xác nhận của UBND xã về việc có nhà ở ổn định tại địa phương thì mới làm hộ khẩu được. Chính ông Y Sanh Knul, cán bộ địa chính xã (họ hàng với ông Y Chuen Knul), đã cùng ông Y Chuen Knul lợi dụng việc này, mời tôi đến nhà ông Y Chuen Knul điểm chỉ vào hồ sơ, rồi họ sẽ giúp làm thủ tục hộ khẩu. Tại đây, họ yêu cầu tôi điểm chỉ vào 3 tờ giấy. Do không biết chữ nên tôi không hề biết trong 3 tờ giấy mà họ đưa có 2 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất trái pháp luật lập từ 10 năm trước".
Đến Phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Buôn Hồ tìm hiểu, chúng tôi được tiếp cận với 2 bản hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà chồng bà Hồng và ông Y Chuen Knul lập từ 10 năm trước. Chỉ bằng mắt thường, chúng tôi cũng nhận ra phần chữ ký của vợ (bên chuyển nhượng) có “2” dấu vân tay, 1 đã phai màu mực, bị gạch chéo và 1 màu mực còn đỏ tươi. Như vậy, lời bà Hồng nói đầu tháng 8-2016 có điểm chỉ là có căn cứ.
Về việc này, theo luật sư Tạ Quang Tòng, Phó trưởng đoàn Luật sư tỉnh Đắc Lắc: Nếu UBND xã xác nhận và lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà chỉ có chữ ký của chồng (hoặc vợ) là trái pháp luật. Bà Lê Thị Hồng có quyền khởi kiện ra tòa án để yêu cầu hủy 2 bản hợp đồng nói trên. Đồng thời, bà Hồng hoàn toàn có quyền đòi lại 50% giá trị tài sản chung mà mình được hưởng.
Thiết nghĩ, hành vi làm hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất trái pháp luật đã quá rõ. Đã đến lúc các cơ quan chức năng thị xã Buôn Hồ khẩn trương vào cuộc làm rõ: Có hay không việc cán bộ địa chính xã tiếp tay lập hợp đồng chuyển nhượng đất trái pháp luật và trách nhiệm của những cán bộ liên quan. Trên cơ sở đó đưa ra phương án xử lý dứt điểm vụ việc theo quy định của pháp luật nhằm bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của công dân.
Bài và ảnh: KIỀU BÌNH ĐỊNH