QĐND - Vùng ven hồ Thác Bà thuộc thôn Làng Ven, xã Minh Tiến (huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái) chủ yếu là bà con dân tộc Tày sinh sống, gắn bó với lúa nước một vụ. Cuộc sống của đồng bào nơi đây rất vất vả, lại luôn thấp thỏm lo âu vì những tảng đá lớn trên núi có thể ập xuống bất cứ lúc nào… Từ thông tin được phản ảnh qua "Đường dây nóng" của Báo Quân đội nhân dân, chúng tôi đã tìm về vùng thượng nguồn hồ Thác Bà để tìm hiểu.

Sống trong sợ hãi

Vượt 300 cây số từ TP Hà Nội về đến huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái, chúng tôi tìm đến thôn Làng Ven, thôn thuộc diện đặc biệt khó khăn, nơi thượng nguồn hồ Thác Bà. Con đường từ thị trấn Yên Thế (huyện Lục Yên) vào đến thôn Làng Ven hơn 15 cây số đi qua những đoạn đường đất lầy lội, đá gồ ghề, khiến chúng tôi cảm nhận được phần nào cuộc sống khó khăn của đồng bào nơi đây.

Sau khi đập thủy điện Thác Bà hoàn thành năm 1970, nhiều hộ dân nơi thượng nguồn hồ Thác Bà phải chuyển đi xây dựng vùng kinh tế mới. Riêng khu vực Làng Ven có nhiều hộ dân chuyển lên ven hồ sinh sống dưới chân núi đá vôi. Điện lưới quốc gia không có, đường đi lại khó khăn, lúa chỉ cấy được một vụ khi Nhà máy Thủy điện Thác Bà xả nước, còn khi nhà máy dự trữ nước từ tháng 2 đến tháng 7 thì bà con lại lênh đênh trên hồ, sống dựa vào con tôm, con cá. Đến mùa nước rút, bà con có ruộng lại ngược xuôi về đây để cày cấy.

Anh Hứa Văn Võ - một người dân từ vùng đá lở di dời ra đảo Đồi Trẹo, bên ngôi nhà tạm bợ của mình.

Hầu hết đồng bào ở đây có nhà dưới chân núi đá vôi nên họ rất lo ngại khi thường xuyên xuất hiện những vụ lở đá. Những tảng đá lớn từ trên núi cao chót vót ập xuống làm chết người, phá hủy và làm hư hỏng nhiều ngôi nhà... Như năm 2002, vụ lở đá lớn nhất làm sập hoàn toàn một ngôi nhà, cướp đi sinh mạng một người, những người xung quanh khu vực đá lở do phát hiện nhanh nên đã kịp chạy thoát thân. Những vụ đá lở như vậy đã xảy ra nhiều lần, đe dọa ngôi nhà và cuộc sống của bà con xung quanh. Ông Hoàng Văn Điểm, Trưởng thôn Làng Ven cho biết: “Cuộc sống mưu sinh của bà con ở đây rất khó khăn. Đặc biệt, các gia đình ở dưới chân núi đá luôn phải sống trong lo lắng vì sợ đá lở từ trên núi xuống. Bà con rất mong có được một nơi ở mới an toàn”.

Mong mỏi đến nơi ở mới

Do thường xuyên có những vụ lở đá nên bà con ở thôn Làng Ven đã phải mượn đất ngoài đảo Đồi Trẹo dựng nhà để ở. Anh Hứa Văn Trọng là gia đình đầu tiên ra đảo Đồi Trẹo vào năm 2004 tâm sự: “Từ khi mẹ tôi mất do bị đá lở, gia đình tôi quyết định chuyển ra đây. Vừa qua, Nhà nước có quyết định sẽ quy hoạch đảo Đồi Trẹo thành khu định cư cho bà con, gia đình tôi rất mong đợi. Nếu có điện lưới quốc gia thì sẽ có thêm những hộ dân ra ở cùng, đường đi cũng sẽ được nối với đất liền…”.

Để di chuyển những hộ dân còn đang sinh sống dưới chân núi đá vôi, UBND tỉnh Yên Bái quyết định xây dựng đảo Đồi Trẹo (cách đất liền 3km) thành khu dân sinh. Công trình trị giá hơn 17 tỷ đồng, dự tính sẽ di chuyển 34 hộ dân ra đảo sinh sống. Công trình hiện đang được xây dựng, dự tính trong vòng 3 năm sẽ hoàn thành. Tuy nhiên, đảo Đồi Trẹo là điểm cao, nước không thể ngập được song lại tách biệt với bên ngoài, không có nước sạch phục vụ sinh hoạt, người dân phải di chuyển qua lại với đất liền bằng thuyền bè. Hiện nay đã có 3 hộ lên đảo sinh sống để tránh họa lở đá. Nhiều hộ dân vẫn mong đợi khu đảo quy hoạch xong để có thể chuyển toàn bộ gia đình ra định cư, ổn định sản xuất…

Ông Lưu Văn Tân, Phó chủ tịch UBND xã Minh Tiến tâm sự: “Dự án đầu tư của UBND tỉnh Yên Bái xây dựng khu đảo Đồi Trẹo đang được triển khai, hiện đường điện lưới quốc gia đã kéo về đảo để phục vụ cho cả thôn nhưng mới chỉ được 1km. Nhiều hộ dân cách xa đường dây và trạm nên vẫn chưa có điện. Rất mong các cấp, các ngành quan tâm đầu tư nhiều hơn nữa để bà con bớt khó khăn, ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế”.

Bài và ảnh: HOÀNG NHƯỠNG – THU HIỀN