Thực phẩm bẩn ngay từ nơi giết, mổ
Được biết, trên địa bàn TP Hà Nội có 5 cơ sở giết mổ công nghiệp, thế nhưng hiện tại 4 cơ sở đã tạm ngừng hoạt động, chỉ còn cơ sở giết mổ, chế biến tại cụm công nghiệp Hà Bình Phương ở huyện Thường Tín hoạt động cầm chừng. Bên cạnh đó, toàn thành phố còn có 17 khu giết mổ gia súc bán công nghiệp, 4 khu giết mổ tập trung. Theo thiết kế, các cơ sở giết mổ công nghiệp, bán công nghiệp và tập trung khi hoạt động hết công suất thì hằng ngày có thể cung ứng tới 88,7% nhu cầu thịt gia cầm và 59,8% nhu cầu thịt lợn cho toàn thành phố. Song, thực tế các cơ sở này mới chỉ cung ứng được 45% nhu cầu thực phẩm giết mổ có kiểm soát ra thị trường, số còn lại do hơn 1.000 cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm nhỏ lẻ, thủ công nằm ngoài sự kiểm soát của cơ quan chức năng cung ứng.
Do phần lớn các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm trên địa bàn hoạt động nhỏ lẻ nên việc kiểm soát của các cơ quan chức năng chưa được thường xuyên. Đây chính là nguy cơ gây mất vệ sinh an toàn thực phẩm và dịch bệnh. Có mặt tại cơ sở giết mổ gia súc tư nhân ở phường Dương Nội, quận Hà Đông, chúng tôi nhận thấy cơ sở này được xây dựng rất sơ sài với diện tích khoảng 60m2, mái lợp tôn, nền nhà đổ xi măng, nằm sát mương nước đen ngòm. Lợn được mua về, tập kết ngay tại khu vực giết mổ. Công nhân làm việc ở đây không hề được trang bị phương tiện bảo hộ lao động khi thực hiện giết mổ. Đáng ngại hơn là sau khi được sơ chế, thịt lợn, nội tạng bị vứt bừa bãi trên nền xi măng ẩm ướt; chất thải, nước thải đổ trực tiếp xuống mương nước gần đó. Từng tốp xe gắn máy chực chờ để đưa thịt đến thẳng nơi tiêu thụ mà không qua bất kỳ khâu kiểm soát nào. Mỗi xe gắn máy thường chở một con lợn, chủ yếu để nguyên con hoặc chia ra làm hai, lợn được vắt ngang yên xe và không hề được che đậy.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Đình Đảng, Phó chi cục trưởng Chi cục Thú y TP Hà Nội cho biết: “Các cơ sở giết mổ công nghiệp không có nguồn cung cấp nguyên liệu ổn định, thiếu hệ thống phân phối sản phẩm, thiếu sự hỗ trợ chế biến sau giết mổ, chi phí giết mổ cao nên giảm tính cạnh tranh. Bên cạnh đó, sự vào cuộc của cấp chính quyền cơ sở chưa quyết liệt, thiếu sự chỉ đạo, kiểm tra, xử lý vi phạm của các cơ quan chức năng. Các chính sách khuyến khích, hỗ trợ hoạt động giết mổ, kinh doanh, vận chuyển gia súc, gia cầm chưa đồng bộ, chưa thật sự phát huy hiệu quả. Hơn nữa, do thói quen của người tiêu dùng khi mua sản phẩm giết mổ thường không tìm hiểu sản phẩm đó có bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm hay không nên đã vô tình tạo điều kiện cho sự tồn tại của các cơ sở giết mổ thủ công nhỏ lẻ...”.
Lợn từ lò mổ tư nhân được vận chuyển đến nơi tiêu thụ mà không được che đậy.
Một số giải pháp khắc phục
Nhằm lập lại trật tự trong hoạt động giết mổ, UBND TP Hà Nội đã chỉ đạo các cấp, các ngành và giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, triển khai các hoạt động quản lý giết mổ gia súc, gia cầm trên địa bàn thành phố. Thành phố đặt ra mục tiêu, trong thời gian tới sẽ khôi phục các cơ sở giết mổ công nghiệp hiện đại, từng bước hình thành 10-15 cơ sở giết mổ tập trung tại các huyện; đồng thời từng bước xóa bỏ những cơ sở giết mổ nhỏ lẻ tư nhân (giảm khoảng 50% số cơ sở) và hình thành hệ thống các cửa hàng chuyên kinh doanh thực phẩm an toàn trên khắp các quận nội thành.
Để hiện thực hóa chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, nhiều ý kiến cho rằng các ngành chức năng, các địa phương cần tập trung làm tốt một số điểm sau:
Thứ nhất, tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, giới thiệu, biểu dương các cơ sở sản xuất, giết mổ, sơ chế, chế biến động vật, sản phẩm động vật bảo đảm an toàn thực phẩm. Tập trung xây dựng các chuyên đề phù hợp về an toàn thực phẩm để tuyên truyền, phổ biến đến người sản xuất, kinh doanh, người tiêu dùng.
Thứ hai, tăng cường công tác quản lý, có chính sách thu hút đầu tư, tham mưu để thành phố ban hành các quyết định có tính đặc thù hỗ trợ khôi phục hoạt động của các cơ sở giết mổ công nghiệp đã đi vào hoạt động trước năm 2013. Ban hành các quyết định khuyến khích xây dựng các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung đạt tiêu chuẩn theo Quyết định số 3410/QĐ-UBND ngày 30-7-2012 của UBND thành phố để áp dụng chính sách hỗ trợ theo Quyết định số 16/2012/QĐ-UBND ngày 6-7-2012 của UBND thành phố. Ban hành các quy định nhằm quản lý hoạt động giết mổ, vận chuyển, chế biến, buôn bán gia súc, gia cầm trên địa bàn. Sản phẩm động vật tiêu thụ trong nội thành, nội thị phải có nguồn gốc rõ ràng, có giấy kiểm dịch, có dấu kiểm soát giết mổ trên thân thịt, có tem kiểm tra vệ sinh thú y với sản phẩm đã chia nhỏ, bao gói.
Thứ ba, nâng cao năng lực kiểm tra, kiểm soát, tăng cường sự phối hợp của lực lượng liên ngành trong công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động giết mổ, kinh doanh động vật, sản phẩm động vật. Xử lý nghiêm các cơ sở giết mổ, sơ chế, chế biến, kinh doanh trái quy định, vi phạm các quy định về vệ sinh thú y, vệ sinh môi trường.
Những giải pháp trên nếu được triển khai đồng bộ với sự vào cuộc của các cấp, các ngành cùng sự đồng thuận của người dân, người hành nghề kinh doanh giết mổ gia súc, gia cầm thì công tác quản lý giết mổ gia súc, gia cầm trên địa bàn thành phố mới dần đi vào nền nếp.
Nhóm phóng viên Phòng Bạn đọc - CTV