QĐND - Dọc tuyến đường đồi núi ven hồ Thác Bà thuộc địa bàn xã Minh Tiến và một số xã khác của huyện Lục Yên (tỉnh Yên Bái), giao thông đi lại vẫn rất khó khăn. Nước sạch không có, người dân chủ yếu phải  đào  giếng  hoặc dẫn nước từ đầu nguồn về phục vụ sinh hoạt hằng ngày. Thế nhưng, nguồn nước này nay lại bị ô nhiễm nặng do nạn khai thác vàng và đá quý trái phép ở đầu nguồn.

Khu vực nước đầu nguồn phục vụ cuộc sống hằng ngày của người dân hiện đang bị bãi vàng Kim Kang, xã Minh Tiến gây ô nhiễm nghiêm trọng. Vì lời đồn thổi có người đào được nhiều vàng và đá ru-bi nên người dân ở các nơi kéo về khu Kim Kang ngày một nhiều. Họ lén lút khai thác, bất chấp sự ngăn chặn của chính quyền địa phương. Máy hút nước, máy nổ, máy khoan đá, giàn lọc vàng… tập kết ngày một nhiều hơn. Những lán trại tạm bợ dựng lên ven sườn đồi, chủ các lán trại là người dân đến từ nhiều vùng khác, không rõ lai lịch.

Những dòng suối bị ô nhiễm bởi nạn khai thác quặng trái phép.

 

Vàng được họ “cô” chủ yếu bằng phương pháp dùng thủy ngân và các chất độc hại khiến nguồn nước bị ô nhiễm nặng. Nước của nhiều con suối đều có màu vàng đục khiến người dân phía dưới hạ lưu phải hứng chịu hậu quả. Chúng tôi tới thôn Khe Vai thuộc xã Minh Tiến thì thấy, tại đây, các ao hồ đều không thể nuôi cá. Còn nước sinh hoạt hút lên từ giếng khoan đều bị nhiễm thủy ngân, gia súc và gia cầm trong thôn của bà con hiện nay rất khó nuôi, bị chết nhiều.

Anh Hoàng Văn Len, sinh sống tại thôn Khe Vai, cho biết: “Ao cá gia đình tôi nuôi hàng nghìn con nay chết không còn con nào. Các nhà hàng xóm xung quanh cũng trong tình cảnh như vậy”. Ngoài thôn Khe Vai bị ô nhiễm nặng nhất, các thôn lân cận cũng bị ảnh hưởng lớn như thôn Làng Ven, thôn Trang. Bà con trong các thôn này phải vô cùng vất vả đi tìm nguồn nước sạch và lo lắng hằng ngày cho cuộc sống của mình. Những con suối trong xanh giờ đều ngả màu vàng đục, đỏ ngầu. Không chỉ ở các sông suối mà cả mạch nước ngầm cũng đều ô nhiễm.

Trưởng thôn Khe Vai, ông Nông Văn Thông lo ngại, với tình trạng nguồn nước ô nhiễm nặng, dọc các con suối đều có thủy ngân, nước phục vụ cày cấy cũng không bảo đảm, mùa lúa nước sắp tới khó có thể thành công.

Các đối tượng khai thác vàng trái phép dẫn cả đường lưới điện quốc gia vào khe núi để khai thác quặng trái phép.

 

Một điều đáng lo ngại khác là, đường điện lưới quốc gia cũng bị những người khai thác quặng trái phép lén lút câu vào trong bãi, dưới hình thức phục vụ chăn nuôi trang trại nhưng thực chất, khi đưa vào trong bãi, họ lại nối dây để phục vụ khai thác vàng và đá ru-bi. Điện được dẫn xuống các hang tối để thắp sáng, khoan nhồi thuốc nổ phá đá…

Chủ tịch UBND xã Minh Tiến, ông Hoàng Ngọc Quyết cho biết: Vấn đề khai thác vàng và đá trái phép cũng đã được phát hiện nhưng nhiều khi chính quyền thôn không báo cáo kịp thời nên xã không xử lý được. Năm ngoái, khu vực trong bãi khai thác quặng trái phép từng xảy ra chết người. Lãnh đạo xã cũng đã kiểm điểm cán bộ thôn và lực lượng công an xã cũng lên kiểm tra. Tuy nhiên, khi lực lượng chức năng vào cuộc thì không thể thu giữ tang vật ở các lán trại này, bởi họ tẩu tán máy móc và phương tiện rất nhanh. Những người khai thác quặng trái phép có “cảnh giới” rất kỹ, khi lực lượng chức năng vào, họ điện thoại thông báo trước.

Đề nghị chính quyền huyện Lục Yên và cơ quan chức năng sớm vào cuộc xử lý dứt điểm nạn khai thác quặng trái phép ở xã Minh Tiến, trả lại sự trong lành của các dòng sông, con suối và bảo vệ đời sống sinh hoạt, sản xuất của nhân dân.

Bài, ảnh: HOÀNG YÊN TIẾN