QĐND - Nghị quyết 30a về Chương trình giảm nghèo nhanh và bền vững, đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, được triển khai tại tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2009. Trong 5 năm, vốn từ Chương trình 30a đầu tư cho 6 huyện nghèo ở Quảng Ngãi gần 1.400 tỷ đồng. Nhiều công trình tiền tỷ đã mọc lên từ nguồn vốn này, song thực tế không phải tất cả đều đạt như kỳ vọng.

Xây dựng chuẩn nhưng vẫn phải chỉnh

Một số địa phương trong tỉnh Quảng Ngãi đã tận dụng nguồn vốn 30a để xây dựng điện, đường, trường, trạm. Hàng chục ngôi trường, trạm y tế chuẩn mọc lên từ nguồn vốn giảm nghèo này. Đó là cách làm hợp lý, có tính toán lâu dài, nhưng việc phát huy hiệu quả hiện tại một số công trình vẫn chưa rõ rệt do thiếu đồng bộ.

Tại huyện Sơn Hà, từ năm 2009-2013, được UBND tỉnh phân khai gần 160 tỷ đồng vốn 30a đầu tư xây dựng 49 công trình và hạng mục công trình cơ sở hạ tầng. Hiện đã đưa vào sử dụng 42 công trình, các công trình còn lại đang trong giai đoạn hoàn thành hồ sơ nghiệm thu, thanh quyết toán. Tuy nhiên, trong 49 công trình và hạng mục công trình này, có những công trình vốn đầu tư lớn, trong khi sự bức xúc, cần thiết có thể chưa bằng một số công trình khác. Đơn cử như Trung tâm Dạy nghề huyện Sơn Hà, số vốn đầu tư hơn 37 tỷ đồng trích trong tổng số gần 160 tỷ đồng của cả “chặng đường 5 năm” xây dựng hạ tầng từ Chương trình 30a của toàn huyện. Trung tâm được xây dựng thênh thang nhưng từ ngày đưa vào hoạt động đến nay mới tổ chức được vài lớp dạy nghề cho lao động nông thôn.

Làm đường giao thông nông thôn từ vốn 30A ở huyện nghèo Sơn Tây (Quảng Ngãi).

 

Còn tại huyện Tây Trà, năm 2014 được cấp hơn 12 tỷ đồng vốn 30a xây dựng hạ tầng. Huyện ưu tiên đầu tư cho 4 công trình điện, thủy lợi, nhưng trong đó lại bị “trùng” 1 công trình với công trình trước đó đã xây dựng. Đó là công trình Thủy lợi Suối Thơ (Trà Nham), vốn 4,5 tỷ đồng. Thay vì đề nghị cơ quan có thẩm quyền cho phép đầu tư công trình Thủy lợi Suối Tiên trên địa bàn xã Trà Nham, số vốn 4,5 tỷ thực hiện trong năm 2014, cơ quan chức năng huyện Tây Trà lại đề xuất “nhầm” công trình Suối Thơ! Trong khi công trình này đã hoàn thành, đưa vào sử dụng năm 2013!

Cũng tại huyện Tây Trà, việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ nguồn vốn 30a còn nhiều việc phải bàn. Mặc dù đây là huyện nghèo nhất tỉnh, nhu cầu làm đường giao thông bức xúc nhất tỉnh, nhưng nhiều con đường lớn (theo cả khối lượng lẫn vốn đầu tư), sau nhiều năm vẫn dở dang. Điệp khúc chậm tiến độ diễn ra triền miên, thậm chí là nhà thầu ôm vốn tạm ứng “tháo chạy” bỏ lại công trình dang dở. Đơn cử như tuyến đường Trà Phong-Gò Rô-Trà Bung có tổng số vốn đầu tư 47 tỷ đồng từ nguồn vốn 30a. Nhà thầu Thiên Vũ trúng thầu gói thầu trị giá 18,7 tỷ đồng, thực hiện được khoảng 30% khối lượng của gói thầu thì nhà thầu này dừng thi công rồi ôm 5,1 tỷ đồng… “lặn” mất!

Tại huyện Trà Bồng, năm 2009 triển khai thực hiện Dự án đường Trà Phú-Trà Giang, tổng vốn hơn 11,2 tỷ đồng từ nguồn Chương trình 30a. Nhà thầu Thiên Vũ trúng gói thầu trị giá hơn 6,8 tỷ đồng, đã tạm ứng hơn 4 tỷ đồng, tương đương 60% giá trị hợp đồng nhưng thi công chỉ đạt 35% khối lượng rồi bỏ dở… Hai huyện Tây Trà, Trà Bồng đang khởi kiện đòi lại vốn 30a đã bị nhà thầu này chiếm dụng nhưng chưa có kết quả.

Giảm bớt bất cập, tăng tính hiệu quả

Trong 6 huyện nghèo của Quảng Ngãi thì huyện miền núi Minh Long có diện tích nhỏ nhất, dân cư cũng ít nhất. Vì thế, suất đầu tư cho huyện Minh Long từ nguồn 30a cũng thấp hơn 5 huyện nghèo còn lại. Tuy nhiên, với cách làm “liệu cơm gắp mắm”, huyện Minh Long đã có nhiều con đường đẹp, trường to, trạm y tế chuẩn. Ông Võ Đình Tiến, Phó chủ tịch UBND huyện Minh Long, cho biết: Giai đoạn 2013-2015, huyện được phân khai 75 tỷ đồng để đầu tư điện, đường, cầu giao thông, trạm y tế, khu tái định cư cho dân vùng có nguy cơ sạt lở. Năm 2013, Minh Long đã hoàn thành 5 trong 9 công trình. Tất cả các công trình 30a đều được Ban giám sát đầu tư cộng đồng tham gia giám sát thi công. Qua đó, phát hiện kịp thời sai sót của đơn vị thi công, đề nghị điều chỉnh, tránh tình trạng “rút ruột công trình”.

Nghị quyết 30a của Chính phủ về giảm nghèo nhanh và bền vững là chính sách đúng đắn, hợp lòng dân, tạo điều kiện để các huyện nghèo có điều kiện vươn lên thoát nghèo. Vì vậy, tăng cường quản lý nguồn vốn 30a khoa học, hợp lý, hiệu quả là đòi hỏi bức thiết đang đặt ra đối với 6 huyện nghèo và Ban chỉ đạo Chương trình 30a của tỉnh Quảng Ngãi.

HĐND tỉnh Quảng Ngãi giám sát công trình Trung tâm Dạy nghề huyện Sơn Hà.

 

Tại huyện Sơn Hà, trong 5 năm đã sử dụng gần 160 tỷ đồng vốn Chương trình 30a đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở, trong đó có một số công trình vẫn chưa thực sự bức thiết. Ông Nguyễn Phong, Chủ tịch UBND huyện Sơn Hà, cho rằng: “Những bất cập một phần do chính quyền và ngành chức năng chưa sát cơ sở. Thời gian tới, chính quyền phải nỗ lực hơn nữa, bám sát nhu cầu của người nghèo, công trình nào bức thiết phải làm ngay, chưa bức thiết thì chưa đầu tư”. Riêng đối với Trung tâm Dạy nghề, huyện Sơn Hà chỉ đạo các phòng, ban liên quan xây dựng giải pháp để trung tâm hoạt động hiệu quả. Đặc biệt nắm bắt nguyện vọng của người nghèo cần học nghề gì để tìm được việc làm, có thu nhập cải thiện cuộc sống.

Đối với các dự án xây dựng đường giao thông từ vốn 30a nhưng bị nhà thầu chiếm dụng, chủ đầu tư đã lập hồ sơ gửi cơ quan chức năng giải quyết theo quy định của pháp luật hiện hành. Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi kiêm Trưởng ban chỉ đạo Chương trình 30a tỉnh đã chỉ đạo: “Người đứng đầu chính quyền cơ sở phải quan tâm chỉ đạo việc thực hiện xây dựng hạ tầng cơ sở từ vốn 30a, đặc biệt là tăng cường giám sát việc thi công, bảo đảm chất lượng, tiến độ. Nơi nào để xảy ra thất thoát, lãng phí, chậm trễ thì người đứng đầu phải chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh”.

Với những chỉ đạo cương quyết, hy vọng nguồn vốn từ Chương trình 30a “chảy” vào xây dựng hạ tầng cơ sở sẽ được phát huy hiệu quả tương xứng.

Bài và ảnh: THANH NHỊ