Nhà máy rác hiện đại đóng cửa, dân chịu ô nhiễm

QĐND - Nhà máy xử lý rác thải Phương Thảo từng là niềm hy vọng về xử lý ô nhiễm môi trường tại bãi rác thải Hòa Phú, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long. Thế nhưng hiện nay nhà máy xử lý rác hiện đại nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long này bị đóng cửa, đẩy người dân nơi đây rơi vào cảnh sống chung với rác…

Khổ vì rác

Thăm nhà anh Trương Minh Đậu tại ấp Phú Hưng, xã Hòa Phú, chúng tôi không thể bưng ly nước trà lên uống vì mùi rác sổ vào mũi. Anh Đậu bức xúc nói: “Một năm, người dân nơi đây mất 6 tháng ngửi mùi hôi thối này. Còn từ tháng 5 đến tháng 11, khi gió đổi chiều thì dân bên kia bị ảnh hưởng. Nhiều lúc khổ quá, người dân đã kiên quyết cản đường xe không cho đổ rác. “Khi nghe chính quyền thông báo sẽ xây dựng nhà máy hiện đại để xử lý rác, chúng tôi rất vui mừng. Thế nhưng, không hiểu sao nhà máy chỉ chạy được có vài tháng rồi ngừng, xe rác tiếp tục đổ ra ngoài trời, bãi rác ngày càng tiến gần vào khu dân cư. Biết kêu ai bây giờ?” - anh Đậu cho biết thêm.

Ấp Phú Hưng, xã Hòa Phú được chọn làm khu vực đổ rác từ năm 1997, từ đó cuộc sống, sinh hoạt của những người dân nơi đây bị đảo lộn. Trước kia, gia đình anh Đậu xây dựng được 30 căn nhà trọ cho công nhân khu công nghiệp và sinh viên thuê, nhưng nay mặc dù giá thuê đã giảm nhiều nhưng hơn 2/3 số phòng vẫn đóng cửa im ỉm do khách sợ mùi hôi thối.

Nhà máy xử lý rác với công nghệ nhập từ Đức đang “trùm mền”.

Anh Võ Tấn Thành, người dân địa phương cho hay:

- Nhiều bà con làm ruộng phải bỏ vì bị ghẻ, ngứa khi lội nước. Một số gia đình đã chuyển đi nơi khác, số còn lại hầu hết đều khó khăn không có điều kiện di dời nên bắt buộc phải chịu đựng.

Anh Võ Văn Hoàng, chủ cơ sở cá giống nói: Gia đình tui trước giờ làm nghề bán cá giống. Vài năm trở lại đây, mỗi khi mùa mưa, nước từ bãi rác tràn ra các ao cá giống khiến cá chết hết. Mỗi vụ như vậy thiệt hại khoảng 30 triệu đồng. Nhưng biết kêu ai và bắt đền ai bây giờ?

Bao giờ hết khổ?

Chúng tôi đi vào khu vực bãi rác và Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt Phương Thảo. Trước cổng vào là một vài ao nước đen ngòm, hôi thối. Các đống rác chất cao như núi nhưng không được che chắn. Chốc chốc một chiếc xe chở rác chạy qua cổng, vào đổ rác chất đống lên nhau. Đối nghịch với khung cảnh "tấp nập" ở những đống rác lộ thiên, các khu xử lý của Nhà máy nằm im lìm. Anh Phan Quốc Minh Trung, Trưởng phòng Tổng hợp nhà máy cho biết:

- Nơi đây ngừng hoạt động khoảng 6 tháng rồi. Một số công nhân đã bị cho nghỉ việc, Nhà máy giữ lại trên 30 người để bảo quản, bảo dưỡng máy móc và dọn dẹp.

Theo anh, nhà máy sử dụng công nghệ xử lý rác hiện đại của Đức với công suất 300 tấn rác/ngày làm việc (8 tiếng). Rác được phân loại xong sẽ được chuyển đi xử lý ở các khâu để được tái chế. Những chất vô cơ còn lại được đưa đến lò đốt. Nước rỉ từ rác sẽ theo đường dẫn đến hệ thống lọc để xử lý (đạt chuẩn B theo TCVN). Nước sau khi xử lý được sử dụng trong sản xuất và đưa trở lại môi trường.

Một nhà máy hiện đại vừa đáp ứng những yêu cầu về bảo vệ môi trường, vừa giải quyết được công ăn việc làm cho hơn 100 lao động ở địa phương thế nhưng lại phải chịu cảnh “trùm mền”. Trao đổi với chúng tôi, bà Liêu Cát Phương Thảo, Tổng giám đốc Công ty Phương Thảo bức xúc:

- Năm 2009, Tổng công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Phương Thảo (gọi tắt là Công ty Phương Thảo) đã đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý rác thải tại bãi rác Hòa Phú với tổng diện tích 8ha. Đến cuối năm 2011, Nhà máy chạy thử nghiệm với công suất thiết kế 300 tấn rác/ngày, vốn đầu tư 238 tỷ đồng. Thế nhưng, trong quá trình hoạt động, UBND tỉnh Vĩnh Long đã gây khó khăn cho công ty như: Không cho khai thác xử lý bãi rác cũ, không cung cấp đủ số lượng rác theo công suất của nhà máy (chỉ ký hợp đồng xử lý rác 100 tấn/ngày (bằng 1/3 theo thiết kế đầu tư) và mức giá 240.000 đồng/tấn là quá thấp - không đủ tiền chi phí vận hành máy, tiền khấu hao, tiền lương, tiền điện và trả lãi vay ngân hàng.

Bà Thảo cho biết:

- Chúng tôi đã có cuộc họp và đề nghị UBND tỉnh cho phép nhà máy tiếp nhận, xử lý rác ở các tỉnh xung quanh để bù vào thiếu hụt của tỉnh nhưng địa phương không đồng ý. Nhà máy đã bị “trùm mền” vì thiếu kinh phí hoạt động.

Để giải quyết những khúc mắc của doanh nghiệp, ngày 27-12-2013, ông Trương Văn Sáu, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long cùng các cơ quan chức năng đã đến nhà máy kiểm tra. Tại cuộc họp này, trước những khó khăn và đề nghị của nhà máy, Chủ tịch UBND tỉnh không chấp thuận cho xử lý rác ở các tỉnh xung quanh và vẫn đồng ý với mức giá hỗ trợ 240 nghìn đồng/tấn và chỉ cung cấp 100 tấn rác mới/ngày để công ty xử lý… Chính vì vậy, nhà máy đang đi vào ngõ cụt vì thiếu kinh phí hoạt động.

Thiết nghĩ, UBND và các cơ quan chức năng tỉnh Vĩnh Long cần sớm có những chủ trương, biện pháp giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp để doanh nghiệp có thể yên tâm đồng hành trong chiến lược phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh, nhất là bảo đảm môi trường sống cho các hộ dân địa phương.

Bài và ảnh: VIỆT HÀ