Ngoảnh lại ở Tam Kim

QĐND - Chúng tôi bắt đầu hành trình về với xã Tam Kim-nơi ra đời Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam, khi trời bắt đầu buông những đợt gió đầu của cơn bão số 3. Xe chạy qua những chặng đường sạt lở, đá lăn cho chúng tôi cảm nhận sâu sắc hơn giữa dòng hồi tưởng về sự gian nan mà 34 chiến sĩ đầu tiên ngày ấy đã trải, cũng như sự chia sẻ, bao bọc của người dân tổng Hoàng Hoa Thám, châu Nguyên Bình trước đây.

10 năm trước, vào dịp kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập QĐND Việt Nam, chúng tôi đã có một chuyến hành quân về cội nguồn và hội trại truyền thống tại xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng. Tham gia đêm lửa trại có hơn 200 đại biểu trong toàn quân và hàng ngàn đoàn viên thanh niên, cựu chiến binh cùng bà con các dân tộc trong tỉnh. Giữa đêm lửa trại hôm ấy, tôi đã gặp bé Bàn Mùi Nhảy, người dân tộc Dao, tay cầm quả còn, miệng nở tựa hoa. Bé kể: Rất nhiều bà con địa phương đã nghỉ làm trông đợi từ mấy hôm trước. Mới sáng ra, cả xóm đã rủ nhau đi bộ mấy chục cây số mong cho kịp dự buổi lễ rước đuốc thắp sáng lửa truyền thống diễn ra tại khu rừng Trần Hưng Đạo.

Nhà dâng hương-công trình mới đang được hoàn thiện tại khu di tích lịch sử trong rừng Trần Hưng Đạo.

Sau 60 năm, đứng trước nhà bia di tích lịch sử, các đoàn viên thanh niên ưu tú rất xúc động khi được ôn lại những trang sử hào hùng vẻ vang. Trong số đó có 60 cá nhân và 43 tập thể đạt thành tích xuất sắc trong đợt thi đua đột kích “60 ngày đêm thần tốc, sáng tạo, quyết thắng” của Thanh niên Quân đội được tuyên dương khen thưởng. Chàng trai Hải Phòng Đỗ Ngọc Tiến, chiến sĩ tàu HQ210, Hải đội 7, Lữ đoàn 170, Hải quân Vùng 1, run run khi đọc lời hứa trong buổi lễ rước đuốc. Tiến chia sẻ: Bốn năm trong quân ngũ đã cho Tiến ý chí và nghị lực của người chiến sĩ Việt Nam. Tiến nghĩ, trong mọi hoàn cảnh, Tiến cũng như hàng triệu thanh niên Việt Nam khác sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Trong thư gửi cán bộ đoàn viên và thanh niên quân đội nhân dịp đó Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết: Bộ đội Cụ Hồ là tên gọi thân thương mà nhân dân tin yêu, trìu mến trao tặng quân đội ta từ những năm đầu thành lập. Hơn nửa thế kỷ qua, danh hiệu cao quý "Bộ đội Cụ Hồ" đã trở thành di sản tinh thần vô giá, một giá trị văn hóa độc đáo, một biểu hiện cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, một mẫu hình con người mới Việt Nam của thời đại Hồ Chí Minh. Vì vậy, việc giữ gìn và phát huy bản chất, truyền thống tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ là vinh dự và trách nhiệm của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ quân đội và cũng là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, của thanh niên ta từ trước đến nay và mãi mãi về sau.

Trong nhà trưng bày chiến thắng đồn Phai Khắt.

Trong khi các đoàn viên màu áo xanh tình nguyện và các chiến sĩ đang chăm chú, khẩn trương dựng trại, có mấy thanh niên đầu đội mũ cối, vận thường phục vai vác súng, đi đi lại lại, vẻ vừa tò mò vừa rất nghiêm trang. Không ít người nhìn ngó, kỹ quá thì lại nhận được nụ cười rất tươi của họ. Một trong số các chàng trai trẻ ấy là Đặng Ánh Kim. Kim tâm sự với tôi rằng, Kim rất vinh dự khi được chọn tham gia đội dân quân xã làm nhiệm vụ bảo vệ hội trại này. Nhìn các chiến sĩ, Kim thấy thật ngưỡng mộ và tự hào vì mùa xuân tới anh trai mình sẽ nhập ngũ, “sẽ được làm anh bộ đội đó mà!”. Bí thư đoàn xã Tam Kim là Nông Trung Kiên tất bật đi hết nơi này đến nơi khác lo giải quyết, phối hợp công tác với các đoàn địa phương. Anh Kiên là cháu của ông Nông Văn Páo, có bí danh là Chấn Tỉnh, cũng là một lão thành cách mạng của xã...

Trường Mầm non Tam Kim-điểm trường mới được đầu tư xây dựng tại Pác Háo.

Hỏi thăm người xưa, những người như bé Bàn Mùi Nhảy đã lên phố học đại học… Còn anh Nông Trung Kiên, nay đã là Phó chủ tịch xã Tam Kim. 10 năm trước, anh Kiên đã cùng đoàn viên thanh niên trong xã san bãi bồi Pác Háo, thuộc bản Um, xóm Bắc Dài trong 10 ngày liền để lấy chỗ làm hội trại. Nơi tưng bừng ngày đó giờ đã thành nơi canh tác cho bà con địa phương. Anh Kiên hồi tưởng cùng chúng tôi: Bữa đó, nhân dân xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình đã rất phấn khởi, hào hứng tham gia hội trại, giao lưu. Lần đầu tiên bà con được xem pháo bông, được ngắm các trại đẹp và có nhiều hoạt động ý nghĩa nên phấn khởi lắm. Tôi khi ấy mới lập gia đình, vợ tôi là đoàn viên xã cũng tham gia rất tích cực. Giờ thì chúng tôi đã có em bé rồi. Nhất định sẽ đưa các cháu đi xem vào dịp kỷ niệm 70 năm sắp tới.

70 năm trước, sự ra đời của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân đã đặt một dấu mốc đặc biệt quan trọng, mở ra một chặng mới cho cách mạng Việt Nam. Rồi 10 năm trước, chuyến hành quân đặc biệt về cội nguồn và hội trại truyền thống của tuổi trẻ quân đội đã thắp tiếp ngọn lửa truyền thống, liên tục cho tới ngày hôm nay. Và trong những ngày này, quân-dân cả nước nói chung cùng tuổi trẻ quân đội đang gấp rút chuẩn bị những khâu cuối cùng cho ngày kỷ niệm lớn: 22-12-2014! Rất nhiều việc đang được làm và hiện diện trên từng nụ cười của người dân Tam Kim, từ trụ sở xã đang được xây mới, những ngôi nhà 100 đồng đang được hoàn thiện... rồi con đường vào ngõ xóm đang được đầu tư, hay ở di tích đồn Phai Khắt-nơi Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân giành chiến thắng trận đầu…

Chắc chắn, đó sẽ là một ngày thật đặc biệt và ghi dấu dài lâu trong trái tim rất nhiều người Tam Kim và cả nước!

Bài và ảnh:  QUỲNH LINH