Thủ tướng chưa chỉ đạo, đã mở niêm phong

Như Báo Quân đội nhân dân đã phản ánh, ngày 7-10-2015, đồng chí Phó thủ tướng Chính phủ - Trưởng ban Chỉ đạo 389 quốc gia Nguyễn Xuân Phúc (nay là Thủ tướng Chính phủ) đã có chỉ đạo tại Văn bản số 8124/VPCP-V.I, giao cho lãnh đạo Bộ Công an, Phó trưởng ban Chỉ đạo 389 quốc gia chỉ đạo điều tra, làm rõ các vi phạm xảy ra tại Công ty Thuận Phong và báo cáo Phó thủ tướng Chính phủ. Bộ Công an đã giao Cơ quan CSĐT Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan hướng dẫn Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đồng Nai tiến hành điều tra, xác minh. Sau 9 tháng điều tra, ngày 5-4-2016, Bộ Công an đã có Báo cáo số 704/BCA-C41 về kết quả xử lý sự việc gửi đồng chí Nguyễn Xuân Phúc. Báo cáo nêu: “Những sai phạm của Công ty Thuận Phong không đủ căn cứ khởi tố vụ án hình sự, chỉ ở mức độ xử lý hành chính”.

Đúng 10 ngày sau khi có quyết định trên, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đồng Nai đã có Quyết định số 23/QĐ-PC46 ngày 15-4-2016 quyết định không khởi tố vụ án hình sự đối với Công ty Thuận Phong. Ngay sau đó, Bộ Quốc phòng, Văn phòng Ban chỉ đạo 389 quốc gia đã có công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xem xét lại sự việc. Ngày 25-4-2016, Văn phòng Chính phủ đã có Công văn số 738/VPCP-V.I yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục cho ý kiến về việc xử lý vi phạm tại Công ty Thuận Phong để tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, xử lý.

Dây chuyền sản xuất phân bón của Công ty Thuận Phong không “hiện đại” như quảng bá. Ảnh do Ban chỉ đạo 389 quốc gia cung cấp. 

Trong khi chưa có ý kiến của các bộ, ngành và chưa có chỉ đạo tiếp theo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 20-5-2016, cơ quan chức năng của tỉnh Đồng Nai cho mở niêm phong kho hàng chứa tang vật bị tạm giữ và trước đó đã xử phạt hành chính công ty này hơn 500 triệu đồng.

Trước các quyết định và việc làm trên của cơ quan chức năng tỉnh Đồng Nai, nhiều bộ, ngành, cơ quan pháp luật ở Trung ương đã có ý kiến gửi Văn phòng Chính phủ và bày tỏ quan điểm phản bác, chưa đồng thuận với kết quả xử lý của lực lượng chức năng tỉnh Đồng Nai.

Nhiều bộ, ngành chưa đồng thuận

Ngày 17-5-2016, Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia đã có  Công văn số 27/VPTT-TH gửi Văn phòng Chính phủ về việc tham gia ý kiến xử lý vi phạm tại Công ty Thuận Phong. Theo công văn, còn tới 4 nội dung lớn cần được tiếp tục điều tra, làm rõ, bao gồm: Những nội dung liên quan đến dấu hiệu sản xuất, kinh doanh phân bón trái phép của Công ty Thuận Phong theo quy định của Luật Doanh nghiệp; làm rõ dấu hiệu vi phạm của Công ty Thuận Phong trong sản xuất, buôn bán phân bón giả về nhãn hàng hóa đối với phân bón có nguồn gốc nhập khẩu; làm rõ nội dung liên quan đến dấu hiệu vi phạm trong sản xuất, buôn bán phân bón giả về công dụng đối với phân bón có nguồn gốc nhập khẩu; làm rõ dấu hiệu vi phạm trong sản xuất, buôn bán phân bón giả về chất lượng đối với phân bón sản xuất trong nước (19/29 mẫu)... Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân chiều 6-6-2016, lãnh đạo Văn phòng Ban chỉ đạo 389 quốc gia cho biết thêm: Việc Bộ Công an mới gửi công văn xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ - Trưởng ban Chỉ đạo 389 quốc gia về sự việc trong khi Thủ tướng chưa có ý kiến chỉ đạo, ý kiến nhiều bộ, ngành còn chưa đồng thuận mà Công an tỉnh Đồng Nai đã ra quyết định không khởi tố, mở niêm phong kho hàng là chưa đúng Quy chế làm việc của Ban chỉ đạo 389 quốc gia. Cần phải tiếp tục tổ chức cuộc họp liên bộ, ngành, các cơ quan tư pháp để giải quyết sự việc.

Trả lời phóng viên Báo Quân đội nhân dân, Thiếu tướng Nguyễn Đình Được, Phó chánh thanh tra Bộ Quốc phòng, Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo 1389 Bộ Quốc phòng cho biết: Sau khi Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đồng Nai có kết luận không khởi tố hình sự vụ án, Bộ Quốc phòng đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị xem xét lại vụ việc. Quan điểm của Ban chỉ đạo 1389 Bộ Quốc phòng cho rằng sai phạm của Công ty Thuận Phong đã đủ căn cứ cấu thành tội phạm hình sự. Riêng hành vi ghi trên nhãn hàng hóa “sản xuất tại K888, Khu Kinh tế Bộ Quốc phòng” là nhằm mục đích lừa dối khách hàng, lạm dụng lòng tin của nông dân vào sản phẩm của Bộ Quốc phòng và làm ảnh hưởng lớn đến uy tín, danh dự của Quân đội nhân dân Việt Nam (gây mất lòng tin của nhân dân đối với Bộ Quốc phòng như Công ty đa cấp Liên kết Việt). Đây có thể coi là hành vi gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Các cơ quan chức năng tỉnh Đồng Nai cho mở niêm phong kho hàng. Ảnh: LÊ LÂM.

Được biết, trả lời Công văn số 738/VPCP-V.I ngày 25-4-2016 của Văn phòng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục cho ý kiến về việc xử lý vi phạm tại Công ty Thuận Phong, Bộ Khoa học và Công nghệ tái khẳng định việc Công ty Thuận Phong có nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa giả mạo tên thương nhân khác, ghi chỉ dẫn giả mạo về nguồn gốc hàng hóa, nơi sản xuất, đóng gói hàng hóa; chai phân bón 1 lít của Công ty Thuận Phong đã giả mạo bao bì, giả mạo nơi sản xuất, đóng gói, là hàng giả.

Bộ Tư pháp: Chỉ ra nhiều sai phạm hình sự

Ngày 26-5-2016, Bộ Tư pháp đã có Công văn số 1706/BTP-QLXLVPHC&TDTHPL gửi Văn phòng Chính phủ cho ý kiến về sự việc. Theo đó, Bộ Tư pháp cho rằng, kết luận của các cơ quan chức năng tỉnh Đồng Nai xác định Công ty Thuận Phong chỉ vi phạm hành chính về sản xuất, gia công phân bón không bảo đảm chất lượng là chưa thỏa đáng. Bởi vì: Theo Điều 10 Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa thì một trong những nghĩa vụ của người sản xuất hàng hóa là “Thể hiện các thông tin về chất lượng trên nhãn hàng hóa, bao bì trong tài liệu kèm theo hàng hóa theo quy định của pháp luật về nhãn hàng hóa”. Bên cạnh đó, Điều 23 Luật này cũng quy định: Người sản xuất, người nhập khẩu tự công bố các đặc tính cơ bản, thông tin cảnh báo, số hiệu tiêu chuẩn trên hàng hóa. Như vậy, để có thể xác định đâu là “chất chính” có thể căn cứ vào các thông tin về các đặc tính trên nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa. Điều 13 Nghị định số 89/2006/NĐ-CP quy định: “Tên hàng hóa ghi trên nhãn do tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa tự đặt. Tên hàng hóa không được làm hiểu sai lệch về bản chất và công dụng của hàng hóa. Trường hợp tên của thành phần được sử dụng làm tên hay một phần của tên hàng hóa thì thành phần đó bắt buộc phải ghi định lượng”. Tất cả 19 mẫu giám định phân bón có kết quả không phù hợp với đăng ký chất dinh dưỡng chính, chỉ đạt dưới 70% so với tiêu chuẩn chất lượng ghi trên nhãn, bao bì hàng hóa thì đủ căn cứ coi là hàng giả.

Bộ Tư pháp cho rằng, cần tiếp tục điều tra, xác minh, làm rõ số lượng phân bón sản xuất trong nước của Công ty Thuận Phong và hậu quả của việc sử dụng số lượng phân bón này. Nếu thuộc trường hợp “hàng giả có số lượng lớn” hoặc “gây hậu quả nghiêm trọng” thì có thể xử lý hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi quy định tại Điều 158 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Bộ Tư pháp cũng tán thành quan điểm của Bộ Khoa học và Công nghệ: Chai phân bón 1 lít của Công ty Thuận Phong có nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa giả mạo tên thương nhân khác, ghi chỉ dẫn giả mạo về nguồn gốc hàng hóa, nơi sản xuất, đóng gói hàng hóa. Theo kết quả điều tra, riêng 7 sản phẩm phân bón dạng nước thương hiệu Huma Gro trị giá hơn 800 triệu đồng. Đây là hành vi sản xuất hàng giả, thuộc trường hợp “số lượng lớn”, có dấu hiệu cấu thành tội “sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi” quy định tại Điều 158 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Theo quan điểm của Bộ Tư pháp, hành vi sang chiết từ bồn nhựa có dung tích 1.000 lít vào loại chai 1 lít, đóng chai, nhãn chính bằng tiếng Anh, tem nhãn phụ tiếng Việt tại địa điểm chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép là hành vi kinh doanh không đúng đối với nội dung đã đăng ký trong giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, thuộc trường hợp hàng phạm pháp có giá trị lớn (100 triệu đồng trở lên), có dấu hiệu cấu thành tội phạm kinh doanh trái phép theo quy định tại Điều 159 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Công an Đồng Nai cho rằng, Công ty Thuận Phong có đủ điều kiện kinh doanh phân bón, hành vi “sang chiết từ bồn nhựa có dung tích 1.000 lít vào loại chai 1 lít, đóng chai, dán nhãn chính bằng tiếng Anh, tem nhãn phụ tiếng Việt" vào sản phẩm phân bón nhập khẩu của Công ty Thuận Phong khi chưa có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh không vi phạm Điều 8 Nghị định số 185/2013/NĐ-CP, vì Điều 22 Nghị định số 202/2013/NĐ-CP ngày 27-11-2013 của Chính phủ về quản lý phân bón, có  hiệu lực từ ngày 1-2-2014 và cho phép “trong vòng hai năm kể từ ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành, tổ chức, cá nhân đang sản xuất, kinh doanh phân bón nếu chưa đáp ứng đủ điều kiện về sản xuất, kinh doanh quy định tại Nghị định này phải bổ sung điều kiện”.

Tuy nhiên, theo Bộ Tư pháp, nhận định trên là chưa chính xác vì Điều 22 Nghị định số 202/2013/NĐ-CP chỉ được áp dụng đối với tổ chức, cá nhân đang sản xuất, kinh doanh phân bón hợp pháp theo các quy định tại các văn bản trước khi Nghị định số 202/2013/NĐ-CP có hiệu lực, nếu theo quy định tại Điều 22 Nghị định số 202/2013/NĐ-CP, có một số điều kiện mới so với quy định trước đây mà họ chưa đáp ứng được thì pháp luật cho phép họ trong vòng hai năm (kể từ ngày 1-2-2014) phải bổ sung các điều đó thì mới tiếp tục được hoạt động. Điều 22 Nghị định số 202/2013/NĐ-CP cũng quy định rõ: “Trường hợp tổ chức, cá nhân không bổ sung điều kiện sản xuất, kinh doanh phân bón phải tạm dừng hoạt động cho đến khi đáp ứng đủ điều kiện”. Trong vụ việc này, Công ty Thuận Phong không phải là tổ chức đang sản xuất, kinh doanh phân bón hợp pháp theo các điều kiện được quy định tại những văn bản trước khi Nghị định số 202/2013/NĐ-CP có hiệu lực. Bởi vì Công ty Thuận Phong thực hiện hành vi sản xuất phân bón tại địa điểm chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép.

 Như vậy, ngay từ thời điểm trước khi Nghị định số 202/2013/NĐ-CP có hiệu lực (ngày 1-2-2014), Công ty Thuận Phong đã không được coi là tổ chức đang sản xuất, kinh doanh phân bón hợp pháp theo các điều kiện được quy định tại Nghị định số 113/2003/NĐ-CP và Nghị định số 191/2007/NĐ-CP để có thể được áp dụng quy định bổ sung điều kiện kinh doanh theo quy định trong vòng hai năm tại Nghị định số 202/2013/NĐ-CP.

Bộ Tư pháp nêu quan điểm: Với các nội dung phân tích như trên, các hành vi vi phạm của Công ty Thuận Phong thể hiện qua hồ sơ có dấu hiệu  cấu thành tội phạm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999. Do vậy, cần tiếp tục điều tra, xác minh, làm rõ các hành vi vi phạm của Công ty Thuận Phong và xử lý nghiêm minh theo đúng quy định pháp luật hiện hành.

Được biết, chiều 3-6-2016, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình đã chủ trì cuộc họp với Ban chỉ đạo 389 quốc gia về vụ việc. Dư luận đang mong chờ Chính phủ sớm chỉ đạo tổ chức cuộc họp liên ngành và đi tới xử lý dứt điểm vụ việc, đúng người, đúng tội, không oan sai nhưng cũng không bỏ lọt tội phạm.

NHÓM PHÓNG VIÊN PHÒNG BẠN ĐỌC - CTV