Người và rừng đều “chảy máu”

Có mặt tại Tiểu khu 161 thuộc khu rừng phòng hộ ở TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng, trước mắt chúng tôi là hiện trường một vụ phá rừng vừa diễn ra. Trên mặt đất, la liệt những phiến gỗ lớn vừa mới xẻ, cạnh đó là những gốc cây cổ thụ vừa bị đốn hạ, những dòng nhựa đỏ vẫn đang rỉ ra tựa những vệt máu. Ông Lê Văn Thanh, Tiểu khu trưởng Tiểu khu 161 cho biết, đối tượng Chữ Hồng Sáu, 40 tuổi, trú tại xã Đông Thanh, huyện Lâm Hà (tỉnh Lâm Đồng) là một trong những kẻ cầm đầu vụ phá rừng tại khu vực này. Nhằm qua mặt cơ quan chức năng, Chữ Hồng Sáu và đồng bọn đã sử dụng chó để “cảnh giới” từ xa, khi thấy người lạ sẽ phát ra ám hiệu để chúng tẩu thoát. Nghiêm trọng hơn, khi bị cán bộ bảo vệ rừng phát hiện, chúng đã dùng bình xịt hơi cay để tấn công.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, 6 tháng đầu năm 2016, toàn tỉnh phát hiện, lập biên bản 698 vụ vi phạm lâm luật, trong đó phá rừng trái pháp luật 181 vụ và khai thác rừng trái phép là 176 vụ. Tổng số vụ vi phạm đã xử lý là 653 vụ, trong đó xử lý hành chính 627 vụ, chuyển xử lý hình sự 26 vụ. Diện tích rừng bị phá, bị lấn chiếm trái phép lên tới hàng trăm héc-ta. Đặc biệt từ đầu tháng 6 đến nay, các vụ phá rừng và chống người thi hành công vụ diễn ra với tính chất, mức độ ngày càng nghiêm trọng. Điển hình như vụ phá rừng tại khu vực hồ thủy điện Đồng Nai 5 thuộc địa bàn huyện Bảo Lâm do Lê Hồng Hà (tức Hà “đen”) cầm đầu diễn ra trong một thời gian dài với số lượng lớn; vụ Công ty TNHH Nguyễn Thành Lợi có trụ sở tại TP Hồ Chí Minh thuê “lâm tặc” phá trắng hơn 2.500m2 rừng thông tại xã Liên Hiệp, huyện Đức Trọng; vụ phá rừng trồng để lấy đất sản xuất của một số người dân địa phương tại xã Phi Tô, huyện Lâm Hà...

leftcenterrightdel
Hiện trường vụ phá rừng tại Tiểu khu 161, rừng phòng hộ thành phố Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng). 

Thủ đoạn của các đối tượng phá rừng ngày càng tinh vi, xảo quyệt, cụ thể như: Tổ chức lực lượng theo dõi chặt chẽ quy luật hoạt động của lực lượng kiểm lâm, cán bộ lâm nghiệp để chọn thời điểm ra tay mà không bị phát hiện; tổ chức lực lượng “cảnh giới” từ xa để thông báo cho đồng bọn khi có cán bộ tuần tra, kiểm tra; chọn vị trí phá rừng tại khu vực hẻo lánh, hiểm trở, khu rừng giáp ranh giữa Lâm Đồng với các tỉnh bạn, những nơi lực lượng chức năng khó tiếp cận; sơ chế và “xé lẻ” gỗ ngay tại chỗ để dễ bề vận chuyển, cất giấu, tẩu tán. Để phá rừng lấy đất sản xuất, các đối tượng thường thực hiện theo kiểu “gặm nhấm”, “nống lấn” dần dần hoặc người chủ mưu không trực tiếp phá rừng mà thuê đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương hoặc các đối tượng có tiền án, tiền sự thực hiện.

Bên cạnh đó, hành vi của các đối tượng ngày càng manh động, liều lĩnh. Ngày 10-6-2016, hai cán bộ thuộc Hạt kiểm lâm huyện Lâm Hà bị hai đối tượng phá rừng tên là Tiến và Ngọc hành hung, dùng xăng đổ vào người châm lửa đốt. Không dừng lại ở đó, hai đối tượng này còn mang hung khí tới tận cơ quan Hạt kiểm lâm Lâm Hà đập phá trụ sở và tấn công một kiểm lâm viên khác bị thương. Nghiêm trọng hơn, vào ngày 8-8, một nhóm đối tượng đã dùng hung khí tấn công các cán bộ bảo vệ rừng tại Tiểu khu 243A thuộc xã Phi Tô, huyện Lâm Hà làm anh Nguyễn Ái Tĩnh, cán bộ lâm nghiệp của Ban Quản lý rừng phòng hộ Nam Ban tử vong, hai cán bộ khác bị thương nặng.

Cần giải pháp đồng bộ

Lý giải về sự gia tăng của các vụ phá rừng và chống người thi hành công vụ tại địa phương thời gian gần đây, ông Nguyễn Khang Thiên, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lâm Đồng, cho rằng: "Hầu hết đối tượng vi phạm đều có tiền án, tiền sự, nghiện hút, cờ bạc nên hành vi của chúng rất manh động, liều lĩnh. Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa các lực lượng bảo vệ rừng tại cơ sở chưa chặt chẽ. Một số cấp ủy, chính quyền cơ sở chưa thực sự quan tâm đối với công tác bảo vệ rừng, còn phó mặc cho lực lượng chuyên trách; công tác đấu tranh, xử lý các đối tượng vi phạm chưa kiên quyết, triệt để. Một số cán bộ lâm nghiệp và kiểm lâm yếu về kỹ năng, thiếu tinh thần trách nhiệm". 

Trước thực trạng đó, UBND tỉnh Lâm Đồng đã chỉ đạo các cơ quan chức năng kiên quyết tấn công tội phạm, đồng thời xử lý nghiêm các cán bộ thiếu trách nhiệm để xảy ra mất rừng. Theo đó, hàng loạt vụ phá rừng, chống người thi hành công vụ đã bị cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Lâm Đồng khởi tố, nhiều đối tượng “cộm cán” cũng đã bị bắt giữ như: Lê Hồng Hà (tức Hà “đen”), kẻ cầm đầu gây ra vụ phá rừng quy mô lớn tại huyện Bảo Lâm; các đối tượng Nguyễn Tiến Thành, Nguyễn Phi Long, Chu Thương Siêu, đã tấn công cán bộ Trạm Thực nghiệm Lâm nghiệp Lang Hanh. 5 đối tượng gồm: MBon Ha Hoàng, Liêng Hot Ha Long, Lơ Mu Ha Chăn, K’Long Ha Hen, Liêng Hot Ha Jêk, là những kẻ đã tấn công đoàn công tác khiến 3 cán bộ lâm nghiệp thương vong. Một số cán bộ thiếu trách nhiệm để xảy ra phá rừng trên địa bàn do mình quản lý cũng đã bị thôi chức, điều chuyển công tác.

Theo ông Nguyễn Bá Thuyền, nguyên đại biểu Quốc hội (tỉnh Lâm Đồng): "Tình trạng thiếu đất sản xuất, việc phân định giữa đất rừng và đất lâm nghiệp chưa rõ ràng nên nhiều đối tượng lợi dụng vấn đề này để phá rừng. Cùng với xử lý nghiêm minh các sai phạm, các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng cần sớm hoàn tất việc giao đất, giao rừng cho người dân quản lý. Cùng với đó cần có chính sách phù hợp nâng mức hỗ trợ cho người dân khi tham gia bảo vệ rừng; quan tâm, chăm lo đời sống, giải quyết công ăn việc làm cho người dân ở gần rừng, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số và nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị chủ rừng...".

Bài và ảnh: VŨ ĐÌNH ĐÔNG