Kinh nghiệm từ Si Pa Phìn

QĐND - Lần trước đến Si Pa Phìn (Mường Chà, Điện Biên), chúng tôi cứ nhìn theo mãi dáng một ông già tay ôm con gà đi dọc theo bờ vực. Khi được hỏi: Ông đi đâu đấy? Ông già cười: Mình đi bán con gà lấy tiền mua muối. Hỏi tiếp: Chừng đó thì được bao nhiêu hả ông? Nhưng người dẫn đường, tên Vừ A Lèn vẫy tay bảo chúng tôi không phải đợi câu trả lời: Không phải hỏi đâu. Nếu anh chị muốn biết sự thật được bao nhiêu và là cái gì thì cứ đi theo ông già. Chúng tôi thắc mắc, ngỏ ý muốn đi theo thì anh cười, bảo rằng ở đây, khi cần tiền đi mua thuốc phiện về hút, người ta có thể mang luôn vật nuôi như vậy đi bán, bán được bao nhiêu thì mua thuốc hết thôi.

Xã Si Pa Phìn có ba thành phần dân tộc sinh sống, gồm dân tộc Mông, dân tộc Thái, dân tộc Kinh, gồm 973 hộ, với hơn 5.253 nhân khẩu phân bố ở nhiều bản, trong đó có 5 bản sát biên giới Việt Nam - Lào. Theo Thượng tá Đỗ Thế Chiểu, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Si Pa Phìn, tình hình trật tự an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của xã cơ bản ổn định, song bên cạnh đó nổi lên một số vấn đề về hoạt động di cư tự do, cùng với đó là vấn đề tôn giáo, vấn đề ma túy. Về tội phạm ma túy, xã từng được xác định là một trong những địa bàn trọng điểm. Năm trước, có thời điểm xã có đến 53 người nghiện hút. Chủ yếu từ 16 đến 40 tuổi…

Cán bộ Đồn Biên phòng Si Pa Phìn cùng ngồi nghe tuyên truyền phòng, chống ma túy tại nhà bà con dân tộc.

Lần này trở lại Si Pa Phìn, chúng tôi cũng có ý nhìn dọc đường lộ chính từ thành phố Điện Biên lên cũng như những con đường nhỏ nhỏ, len lỏi trên sườn núi, xuyên qua các bản xinh xinh, yên lành trong màu xanh của núi rừng. Cả mấy lần đi ngược xuôi, đều không thấy hình ảnh mình từng ấn tượng. Quan sát kỹ và nói chuyện người dân địa phương mới hay, Si Pa Phìn giờ đã khá hơn rất nhiều. Cái chết trắng đã được khống chế dần, số vụ án liên quan đến ma túy, chất gây nghiện đã giảm. Trước đây, ma túy có thể xuất hiện với bộ mặt tang thương từ nhà trưởng bản đến những hộ gia đình trẻ. Như gia đình ông Giàng A Lồng, sinh năm 1963, nguyên Trưởng bản Nậm Chim 1. Ông Lồng từng nghiện trong thời gian rất lâu. Con trai ông Lồng cũng chết do nghiện ma túy. Bây giờ, chính ông Lồng, ở căn nhà ấy đang là một người, một địa chỉ tốt để những ai còn đang bị lôi kéo bởi cảm giác ma quái của chất gây nghiện nhìn vào và làm theo. Khi chúng tôi đến nhà, không gặp được ông Lồng. Theo người nhà ông thì ông còn đang đi chăn dê. Và việc ông cai được nghiện, lại có dê để chăn, có việc để làm thêm cũng là nhờ các chiến sĩ của Đồn Biên phòng Si Pa Phìn. Chính họ là những người đã phát hiện và quyết tâm giúp đỡ ông Giàng A Lồng có được ngày hôm nay.

Để có thể giúp đỡ người nghiện cai nghiện tại cộng đồng, tại gia đình, cán bộ, chiến sĩ của Đồn Biên phòng Si Pa Phìn phải thực hiện “4 cùng” - cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc. Muốn “4 cùng” với bà con dân tộc, các anh phải đi từ việc tạo dựng lòng tin với nhiều cách khác nhau như làm hộ, người ta làm gì thì làm theo đó hoặc làm quen làm thân, nhận làm anh em kết nghĩa. Trong quá trình ấy, các anh phải tận tâm, nhiệt tình và kiên trì, dành nhiều thời gian, công sức và cả tiền lương để giúp họ có việc làm, khiến họ quên đi, vượt qua cơn nghiện. Mua lợn cho người ta nuôi, mang gạo cho người ta ăn, cùng trồng rau khoai lang, đào ao, thả cá rô phi, chăn nuôi cùng người nghiện là chuyện được bà con nhắc đến khi nói về cán bộ, chiến sĩ của đồn. Thời gian gắn bó cho họ trở thành những người thân thiết như anh em trong gia đình. Mà nói như cách của bà con dân tộc, đã là anh em thì phải nghe nhau. Chính từ đó, các anh có điều kiện tuyên truyền, vận động, phổ biến kiến thức, giáo dục, thuyết phục dần dần. Các anh phải mất nhiều thời gian tận dụng các điều kiện, tình huống khác nhau để nói về tác hại của ma túy và cây anh túc, về cách tránh và bỏ chất gây nghiện. Các anh đã giúp bà con nhận ra mình đã làm ảnh hưởng đến gia đình, xã hội và trước nhất là bản thân mình như thế nào khi dính đến ma túy.

Người trực tiếp giúp ông Giàng A Lồng là Thiếu tá Nguyễn Đức Lượng, Phó đội trưởng Đội Phòng, chống ma túy - tội phạm, Đồn Biên phòng Si Pa Phìn. Trong thời gian hơn hai năm qua, Thiếu tá Lượng đã giúp ông Lồng dần dần bỏ được thuốc. Hiện giờ, ông Lồng đã khỏe mạnh trở lại, ngoài công việc làm nương còn chăn nuôi, theo chương trình đầu tư giúp đỡ những bà con nghèo của vùng biên giới, ông cùng với các chiến sĩ của đồn biên phòng tiếp tục giúp đỡ hai đối tượng khác cai nghiện ma túy. Vợ ông Lồng tên là Sùng A Mú rất vui mừng khi chồng mình đã cai nghiện thành công, gia đình đã an lành, con trai tiếp theo của bà không dính vào ma túy, tiếp tục thay cha làm trưởng bản.

Cán bộ Đồn Biên phòng Si Pa Phìn thăm hỏi, động viên các gia đình. Ảnh: Phi Lĩnh

Hiện nay, cán bộ, chiến sĩ của đồn biên phòng vẫn đang tích cực thực hiện chương trình tuyên truyền, vận động, giúp đỡ người nghiện. Cũng có trường hợp các anh tiếp cận đối tượng bằng cách hỗ trợ cây giống, con giống, tạo công ăn việc làm và giúp đỡ cả các thành viên trong gia đình họ. Công tác phòng, chống ma túy được kết hợp với công tác dân vận chính sách. Thông qua chương trình “Đưa em tới trường”, các anh đã giúp đỡ được một số con em gia đình nghiện ma túy như trường hợp cháu Sùng Thị Hải con ông Sùng A Chở. Khi cháu Sùng Thị Hải chuẩn bị vào lớp 5, các anh đã mua quần áo, sách vở, cặp sách cho cháu bằng chính số tiền góp từ lương…

Chị Vàng Thị Mùa, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Si Pa Phìn, chia sẻ, làm công tác phụ nữ ở đây trước khó lắm, giờ cũng đỡ hơn nhiều do xã đã phát triển hơn. Công tác tuyên truyền của đồn biên phòng đã góp phần nâng cao nhận thức, củng cố lòng tin, giúp bà con Si Pa Phìn thêm yên tâm, tích cực lao động sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội. Khi nhân dân hiểu rõ đã không tham gia tiếp tay cho hoạt động của tội phạm ma túy; đồng thời tham gia tố giác tội phạm ma túy trên địa bàn.

Đồn biên phòng đã xây dựng được 6 nhân cốt ở 6 bản trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự, về tội phạm ma túy, giúp đồn trong công tác nắm tình hình. Trong 6 tháng đầu năm nay, đơn vị đã tổ chức vây bắt 5 vụ buôn lậu, sử dụng ma túy, hoàn chỉnh hồ sơ bàn giao cho Công an huyện Nậm Pồ tiếp tục điều tra.

Nhìn lại, có thể thấy sự chuyển biến tại Si Pa Phìn qua số vụ liên quan đến chất ma túy. Riêng hai năm 2012 và 2013, đơn vị đã phát hiện, đấu tranh bắt giữ 28 vụ/ 29 đối tượng với hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy. Đồn đã khởi tố vụ án và hoàn chỉnh thủ tục hồ sơ bàn giao cho Công an huyện Mường Chà. Năm 2013, có vụ phối hợp với Công an huyện Mường Chà phát hiện bắt quả tang đối tượng Sùng A Dình, sinh năm 1977, ở bản Nậm Chim 2, xã Si Pha Phìn, mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy, tang vật thu giữ 3,33g hê-rô-in, vào lúc 19 giờ ngày 26-2. Đến năm 2014, số vụ việc đã giảm, còn 5 vụ, 5 đối tượng với hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy; thu 37g hê-rô-in, 0,5g thuốc phiện và 1 xe gắn máy.

Để có sự chuyển biến tốt trên địa bàn, với tình hình hoạt động của tội phạm ma túy cùng với số người nghiện trên địa bàn giảm đáng kể, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Si Pa Phìn phải vượt qua không ít khó khăn do địa bàn rộng, biên giới dài, quân số đơn vị ít, phương tiện chưa bảo đảm đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ. Âm mưu thủ đoạn hoạt động của các đối tượng cũng như thủ đoạn cất giấu rất tinh vi. Họ có thể giấu ở nhiều nơi: Trên các phương tiện, trong hành lý, trong người và ngay cả ở các vùng kín trên cơ thể… Ngoài ra, khi các đối tượng vận chuyển, có thể sử dụng các loại vũ khí nóng để chống trả quyết liệt với lực lượng Bộ đội Biên phòng. Thực tế, trong công tác đấu tranh với tội phạm ma túy, các anh phải đối đầu với rất nhiều nguy hiểm, đã có những đồng chí bị thương, phải vào viện điều trị dài ngày sau khi đánh án, nhưng khi thực hiện nhiệm vụ, các anh không nề hà. Chính cuộc sống còn nhiều vất vả của bà con địa phương cho các anh thêm quyết tâm để thực hiện nhiệm vụ. Ngay những ngày đầu về đơn vị, anh Chiểu cũng bị ấn tượng bởi gia cảnh của người nghiện hút, khi xuống bản Long Dạo, từ tháng 6-2011. Anh tâm sự: Nhìn ngôi nhà của họ dột nát, đồ dùng trong gia đình không có gì đáng giá, hằng ngày cơm không có ăn, các con của họ không đủ quần áo để mặc mà người chủ gia đình vẫn đốt những đồng tiền còm cõi vào thuốc phiện, tôi rất xót xa. Tôi thương các cháu nhỏ và nghĩ đến nhiều gia đình trên địa bàn đồn quản lý có người nghiện hút cũng sẽ có hoàn cảnh giống vậy. Khi trở về đơn vị, tôi đã bàn bạc thống nhất trong cấp ủy, ban chỉ huy và báo cáo với Thường vụ Đảng ủy Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh để có kế hoạch, phương án làm giảm số người nghiện trên địa bàn... Đến giờ, nhìn lại những kết quả đạt được ban đầu đã cho chúng tôi thêm quyết tâm mới: Sẽ tiếp tục quyết liệt thực hiện các biện pháp đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm, nhất là tội phạm ma túy ở khu vực biên giới, bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh quốc gia.

QUỲNH LINH