QĐND - Hồ chứa nước Krông Búc hạ xây dựng trên địa bàn xã Ea Phê, huyện Krông Pách (Đắc Lắc), được khởi công cuối năm 2005, tổng vốn đầu tư theo phê duyệt ban đầu là 2.081 tỷ đồng bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, do Ban quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 8 (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) làm chủ đầu tư. Theo thiết kế, hồ có dung tích 116 triệu mét khối nước, bảo đảm nguồn nước tưới tiêu cho 11.400ha cây trồng các loại và cung cấp nước sinh hoạt cho 72 nghìn hộ dân. Ngoài ra, công trình còn có tác dụng phòng, chống lũ, phát triển nghề nuôi trồng thủy sản và tạo cảnh quan môi trường. Ngày 16-5-2014, cụm công trình đầu mối hồ chứa nước Krông Búc hạ được hoàn thành, gồm các hạng mục: Thân đập dài 2.050m, tràn xả lũ chính, tràn xả lũ phụ, cống lấy nước và khu quản lý.

Sau khi cụm đầu mối hoàn thành, các hạng mục tiếp theo của công trình được đầu tư xây dựng như: Các kênh chính và hệ thống kênh nội đồng. Đây là công trình trọng điểm quốc gia và là công trình thủy lợi lớn nhất tỉnh Đắc Lắc, lớn thứ hai vùng Tây Nguyên. Tuy nhiên, trong quá trình thiết kế, thi công hệ thống kênh tự chảy nội đồng mới đây đã xảy ra sự cố đáng tiếc, dẫn tới lãng phí kinh phí đầu tư và gây bức xúc trong nhân dân.

Đoạn kênh T15-1 đã thi công bê tông 150m chìm sâu dưới mặt ruộng.

Cụ thể, theo phản ảnh của chính quyền và người dân thôn 1a, xã Hòa An, huyện Krông Pách, thì việc thi công 690m kênh tự chảy, thuộc tuyến kênh T15-1, do UBND huyện Krông Pách làm chủ đầu tư đã không phát huy hiệu quả, do kênh thiết kế thấp hơn mặt ruộng. Không những thế, việc thi công đoạn kênh này còn gây sạt lở đất, cản trở việc đi lại sản xuất của người dân, phá vỡ hệ thống kênh đất hiện hữu mà người dân đang sử dụng.

Ngày 6-5-2015, lý giải về sự cố trên, ông Nguyễn Thế Thụ, cán bộ kỹ thuật Ban quản lý Dự án xây dựng huyện Krông Pách cho biết: Đoạn kênh dài 690m thuộc tuyến kênh T15-1, theo thiết kế là kênh tự chảy, bảo đảm nước tưới cho 22,3ha lúa nước và cà phê của người dân thôn 1a, xã Hòa An, có kinh phí phần xây dựng là 960 triệu đồng. Đoạn kênh trên được thi công từ tháng 1-2015, dự kiến hoàn thành vào tháng 7-2015. Tuy nhiên, đến cuối tháng 3-2015, khi thi công được 70% khối lượng đào đắp, đổ được 150m bê tông thì phát hiện sự cố về kỹ thuật là kênh thấp hơn mặt ruộng, nên UBND huyện Krông Pách đã cho dừng thi công. Ngày 8-4-2015, UBND huyện Krông Pách và Ban quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 8 cùng các đơn vị liên quan họp thống nhất: Đơn vị thi công phải hoàn trả lại mặt bằng rãnh đào hai bên đường đi của dân, duy trì hệ thống kênh đất hiện hữu. Đơn vị tư vấn thiết kế kiểm tra, nghiên cứu, đề xuất giải pháp khắc phục để không ảnh hưởng đến sản xuất của nhân dân hai bên bờ kênh.

Cũng theo ông Nguyễn Thế Thụ, hướng khắc phục hiện nay là dịch chuyển vị trí nhận nước của đoạn kênh T15-1 lên trên 230m để có cao trình hợp lý. Khi đó, đoạn kênh dài 690m sẽ được xây dựng nổi trên mặt ruộng. Dự kiến kinh phí khắc phục sự cố này khoảng 200 triệu đồng.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Hữu Ngọc, Phó trưởng ban Nông nghiệp xã cũng như các nông dân Cao Thị Lan, Lê Văn Ba, có ruộng lúa tại cánh đồng thôn 1a bức xúc: Xây dựng kênh tự chảy thấp hơn mặt ruộng là quá vô lý; vừa lãng phí đầu tư vừa phản tác dụng. Chẳng hiểu đơn vị thiết kế, đơn vị thi công cũng như đơn vị giám sát tính toán thế nào?! Hơn nữa, trong quá trình thiết kế, thi công, các đơn vị này không tham khảo ý kiến của địa phương và người dân. Nếu thi công theo tuyến kênh hiện hữu (kênh đắp đất, sử dụng từ năm 1987 đến nay), thì vừa hiệu quả, vừa tiết kiệm kinh phí đầu tư.

Qua tìm hiểu được biết, tuyến kênh T15-1 để xảy ra sự cố trên là do Công ty Cổ phần Tư vấn đầu tư và Phát triển An Giang (trụ sở tại số 2-3 Lê Hồng Phong, TP Long Xuyên, tỉnh An Giang) thiết kế; Công ty TNHH Tư vấn đầu tư-Phát triển và Xây dựng số 9 (trụ sở tại 123 Trần Nhật Duật, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắc Lắc) làm tư vấn giám sát và Công ty Cổ phần Xây dựng Đắc Lắc thi công.

Rõ ràng, việc thi công một đoạn kênh nội đồng mà lại chìm dưới mặt ruộng, có chỗ sâu tới hơn nửa mét là hết sức phản khoa học. Mong rằng, chủ đầu tư công trình cũng như các đơn vị liên quan, nhất là tư vấn thiết kế cần phải nghiêm túc rút kinh nghiệm, có biện pháp khắc phục kịp thời.

Bài và ảnh: BÌNH ĐỊNH