QĐND - Thời gian qua, tại những bến đò ngang ở các con sông: Vàm Cỏ Đông, Sài Gòn, sông Bé… đã xảy ra nhiều tai nạn đáng tiếc do không tuân thủ quy định bảo đảm an toàn giao thông đường thủy. Tuy nhiên, nhiều bến đò ngang tại các tỉnh miền Đông Nam Bộ với những chiếc đò cũ, tiềm ẩn nhiều hiểm họa khó lường vẫn hoạt động.

Không bảo đảm an toàn

Nhiều người dân ở huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh vẫn còn nhớ vụ chìm đò tại bến Trí Bình (huyện Châu Thành) trên sông Vàm Cỏ Đông, làm chết 4 người vào tháng 11-2014. Trước đó, tháng 4-2014, tại bến đò Đồi Thơ cũng trên sông Vàm Cỏ Đông, thuộc xã Phước Vinh (huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh), khi con đò chở người đi ra khỏi bến được 10m thì bị chìm. Rất may là các lực lượng chức năng và người dân đã kịp thời đến ứng cứu, nên không xảy ra thương vong. Mặc dù tai nạn xảy ra, nhưng các bến đò ngang tự phát, hoặc do chính quyền xã cấp phép trên dòng sông Vàm Cỏ Đông vẫn hoạt động, bất chấp tính mạng của con người.

Bến đò Đồi Thơ là bến do xã tự cấp phép, chúng tôi quan sát thấy cơ sở hạ tầng rất đơn giản, tạm bợ. Điểm cập bến là một bãi đất, không có cầu để khách và phương tiện lên, xuống đò. Các loại xuồng trực cứu hộ, phao cứu sinh, vật nổi, đèn báo cứu nạn đều không có. Bến có hai chiếc phà đóng bằng gỗ đã cũ, có kích thước (chiều rộng 1,5m, dài 4,5m, cao 0,6m), đã sử dụng nhiều năm, nhưng hiện chỉ có một chiếc hoạt động, chiếc kia đã bị hỏng. Chủ phương tiện phà có lúc dùng máy công suất nhỏ, nhưng cũng có lúc dùng tay bám theo dây thừng tự chế căng trên sông tạo lực đẩy đưa chở khách qua sông với cự ly gần 400m. Theo người dân nơi đây, bến đò thường đông khách vào sáng sớm, trưa và xế chiều. Người dân qua đây chủ yếu để làm rẫy, buôn bán nhỏ... Khi phà dời bến, hầu hết người đi phà không mặc áo phao, có người còn ngồi trên xe máy hoặc thành phà rất nguy hiểm. Khi phà đến giữa sông, gặp dòng nước chảy mạnh, khiến nó chao đảo, có người mất thăng bằng và loạng choạng ngã xuống sàn. Tuy nhiên, ông Đinh Văn Sang, chủ bến đò vẫn ngụy biện: “Khúc sông này nhỏ, nếu có tình huống, mọi người vẫn có thể bơi được vào bờ...”.

Chiếc phà cũ chở khách qua sông Vàm Cỏ Đông, tại bến đò Đồi Thơ, xã Phước Vinh (huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh).

Ở bến đò Cây Ổi cũng thuộc xã Phước Vinh, là bến đò nối xã Phước Vinh với xã Hòa Hội, mỗi ngày có gần 2.500 lượt khách qua sông. Thế nhưng bến chỉ có một chiếc đò cũ, cơ sở hạ tầng, phương tiện rất đơn sơ, tạm bợ. Người dân đi trên đò hầu như không mặc áo phao, kể cả khi gặp dòng nước chảy xiết. Anh Lê Quang Bình ở xã Hòa Hội cho biết: “Hằng ngày qua đò, tôi cũng như nhiều người dân ít khi mặc áo phao. Khi chủ đò phát hiện có đoàn kiểm tra thì mới yêu cầu chúng tôi mặc vào để đối phó”. Tìm hiểu chúng tôi được biết, tỉnh Tây Ninh có 14 bến đò ngang, thì có 9 bến hoạt động không phép. Các bến đò đều trong tình trạng hạ tầng không bảo đảm, phương tiện cũ và không được đăng kiểm, kiểm định; ý thức của chủ đò và khách qua lại rất kém. Hầu hết họ đều không chấp hành nghiêm các quy định bảo đảm an toàn trong giao thông đường thủy. Các chủ đò, người điều khiển phương tiện đều không có bằng, chứng chỉ chuyên môn theo quy định. Có địa phương còn “khoán thầu” với chủ đò về bảo đảm an toàn và thu phí qua lại. Để giảm chi phí, nhiều chủ đò đã tìm cách hạn chế thấp nhất việc mua sắm trang thiết bị bảo đảm an toàn, hoặc đầu tư nâng cấp, sửa chữa phương tiện của mình. Bên cạnh đó, không ít người dân ở các tỉnh miền Đông Nam Bộ vẫn cho rằng, mưa bão thiên tai ít xảy ra, nên họ rất chủ quan. Đó là những hiểm họa có thể dẫn đến tai nạn tại bến đò ngang.

Ông Nguyễn Tấn Tài, Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải tỉnh Tây Ninh cho biết: “Nguyên nhân của thực trạng trên là các bến đò thường ở vùng sâu, vùng xa, kinh tế còn khó khăn, nhận thức của chủ bến đò và người dân còn hạn chế, trong khi nhu cầu đi lại luôn ở mức cao”. Ông Bùi Minh Tiến, Phó chủ tịch HĐND xã Phước Vinh cũng thừa nhận: “Địa phương đã thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành, nhưng chỉ sau đợt kiểm tra thì đâu lại vào đó. Do đó, chúng tôi chủ yếu giao trách nhiệm cho chủ đò tự quản lý là chính”.

Tìm hiểu chúng tôi được biết, thực trạng trên không chỉ xảy ra ở tỉnh Tây Ninh, mà nhiều tỉnh như Long An, Bình Phước, TP Hồ Chí Minh... và một số địa phương khác trên địa bàn miền Đông Nam Bộ cũng xảy ra tình trạng tương tự. Từ đầu năm 2015 đến nay, trên địa bàn các tỉnh miền Đông Nam Bộ đã xảy ra 6 vụ tai nạn, làm chết 6 người. Mùa mưa bão năm 2015 đang diễn ra khá phức tạp, mực nước tại các sông lên xuống thất thường, nên nguy cơ xảy ra tai nạn tại các bến đò ngang là rất cao.

Tăng cường kiểm tra, xử lý

Tai nạn đường thủy luôn gây hậu quả khôn lường. Để phòng ngừa hiểm họa từ những bến đò ngang, ông Nguyễn Tấn Tài - Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải tỉnh Tây Ninh cho biết: “Cơ quan sẽ tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức cho người dân. Ngành chức năng cũng sẽ tăng cường kiểm tra, xử phạt nghiêm những bến đò không chấp hành quy định bảo đảm an toàn. Địa phương ở cơ sở cũng sẽ tập trung nâng cao trách nhiệm quản lý Nhà nước, khắc phục tình trạng “khoán thầu” với các chủ đò, đồng thời tổ chức cho các chủ đò ký cam kết chấp hành quy định bảo đảm an toàn giao thông đường thủy".         

Tuy nhiên theo chúng tôi, công tác phòng chống tai nạn tại các bến đò ngang cần sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành. Để thực hiện hiệu quả, các địa phương cần có quy hoạch cụ thể, tránh tình trạng phát triển tự phát; kêu gọi đầu tư xây dựng cầu ở những nơi có nhu cầu đi lại cao, để người dân không phải đối mặt với hiểm họa của đò ngang. Đối với những nơi chưa thể xây dựng được cầu, nơi tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn, các địa phương cần tăng cường kiểm tra thường xuyên và đột xuất để khắc phục hạn chế; đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng, phương tiện, trang thiết bị bảo đảm an toàn; tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ cho chủ đò. Bên cạnh đó, mỗi người dân cần nêu cao ý thức trách nhiệm bảo vệ tính mạng của mình, tự giác chấp hành tốt quy định an toàn khi đi trên các phương tiện giao thông đường thủy. Có như vậy, hiểm họa đò ngang mới có thể được đẩy lùi. 

Bài, ảnh: DUY HIỂN