QĐND - Khu vực đầm Thủy Triều nằm trên địa bàn TP Cam Ranh và huyện Cam Lâm, là nơi có nhiều sò giá nhất ở tỉnh Khánh Hòa. Tuy nhiên, do người dân chỉ vì nguồn lợi nhỏ trước mắt mà khai thác tận diệt để bán cho thương lái đưa đi nước ngoài, gây ra nguy cơ làm mất nguồn thức ăn nuôi tôm hùm, đe dọa sự tồn tại của một nghề nuôi thủy sản mang giá trị kinh tế cao.

Lớn, nhỏ bắt hết!

Mặc dù đã hết mùa khai thác sò giá, nhưng trên tuyến đường vào bãi triều xã Cam Hải Đông, huyện Cam Lâm, ngày nào cũng có rất đông người đến đào sò. Trên bãi  triều, từng mét vuông đất đều bị người dân cày xới nát tươm để bắt sò. Nguyên do là vì các thương lái lùng mua loại thủy sản này theo kiểu "xa cạ" (không phân biệt lớn, nhỏ), với giá cao. Ông Nguyễn Hùng Huy ở xã Cam Thành Bắc, huyện Cam Lâm, cho biết: “Trước đây, sò giá chỉ dùng làm thức ăn cho tôm hùm. Giá của loại sò này thấp, khoảng 15.000 đồng/kg, nên người dân chỉ bắt những con to bằng ngón tay trở lên. Nhưng hiện nay, sò đang được giá, trung bình khoảng 25.000 đồng/kg, những hôm hàng khan hiếm, giá bán được đẩy lên 40.000 đồng/kg nên sò to, nhỏ đều bị bắt tận diệt”. 

Anh Nguyễn Văn Dương (bên phải)-một người nuôi tôm hùm có kinh nghiệm ở Cam Ranh lo ngại về việc tận diệt sò giá.

Khu vực đầm Thủy Triều là nơi có nhiều sò giá nhất ở tỉnh Khánh Hòa, thường đến tháng 10 là việc khai thác sò giá tạm dừng bởi đây là thời kỳ sò sinh sản. Song năm nay, vì sò được giá đã khiến người dân khai thác loại thủy sản này tới mức cạn kiệt. Bà Trần Thị Lan (thôn 3, xã Cam Hải Đông, huyện Cam Lâm) tặc lưỡi: "Người ta mua thì mình đi đào thôi. Trước đây sò nhỏ không ai mua, giờ nhỏ mấy họ cũng lấy nên chúng tôi bắt hết. Lớn, nhỏ cũng một giá tiền, mình không đào bắt thì người khác cũng đào". Bà Lan cho biết, thời gian gần đây vì khai thác quá mức nên số lượng giảm nhanh chóng. Năm ngoái, mỗi ngày có thể đào được 15kg nhưng bây giờ, người nào đào giỏi cũng chỉ được 4kg/ngày. "Dù khan hiếm nhưng chúng tôi vẫn đi đào. Biết như vậy là không tốt, sang năm sẽ hết cái để khai thác, song có cầu ắt có cung. Cũng vì miếng cơm, manh áo cả thôi"-bà Lan nói.

Nghề nuôi tôm hùm bị đe dọa

Bà Huỳnh Thị Thương, một đầu nậu thu mua thủy sản ở Cam Lâm và Cam Ranh, cho biết: “Mấy tháng trở lại đây, một số thương lái ở khu vực phía Bắc vào Khánh Hòa đặt mua loại sò giá với số lượng lớn. Nghe người ta nói là đặt mua để bán sang Trung Quốc, lớn, bé cũng mua hết và đồng giá. Hiện nay, sản lượng khai thác tụt giảm nhiều. Hồi tháng 6, mỗi ngày khoảng hơn 3 tấn sò được đưa ra miền Bắc, bây giờ không còn thì mỗi ngày cũng có khoảng 1 tấn”.

Được biết, sò giá vốn là thức ăn ưa thích của tôm hùm vì loại này thịt mềm, vỏ mỏng. Lâu nay, người nuôi tôm xem đây là thực phẩm chính cho tôm, các loại sò lông, hàu, vẹm... cũng được sử dụng nhưng số lượng hạn chế hơn, bởi vì những loại này thịt cứng, vỏ dày, tôm hùm ăn chậm. Ông Hoàng Văn Hòa, người nuôi tôm ở tổ Hòa Do 5B, phường Cam Phúc Bắc, TP Cam Ranh, buồn bã đưa chúng tôi ra thăm đầm tôm hùm, ngao ngán nói: "Từ khi sò giá bị gom bán đi nước ngoài, các hộ nuôi tôm hùm chúng tôi gặp khó khăn về mua thức ăn. Năm trước, mỗi ngày gia đình tôi mua khoảng gần 1 tạ sò, nhưng năm nay, dù hẹn trước nhưng mỗi ngày cũng chỉ mua được hơn 10kg, có ngày không mua được ki-lô-gam nào. Không còn sò giá, đành phải chuyển sang các loại thức ăn khác, song các loại này tôm hùm ít ăn hơn, dễ mắc dịch bệnh. Giá thức ăn cho tôm hiện cao gấp 3 lần. Với giá tôm thương phẩm như hiện nay mà chi phí mua thức ăn lại cao thì đầu tư hầu như không có lãi. Nếu sang năm sò giá không còn, có lẽ chúng tôi phải bỏ nghề".

Trao đổi với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Nhặn, Phó trưởng Trạm Khuyến công-nông-lâm-ngư huyện Cam Lâm lo ngại: "Tình trạng khai thác kiểu tận diệt khiến lượng sò giá trong đầm Thủy Triều nay đã giảm gần 60% so với các năm trước, làm nguồn thức ăn của tôm hùm ngày càng khan hiếm. Chúng tôi cũng chỉ biết cảnh báo người dân đào sò, chưa thể có biện pháp gì mạnh mẽ hơn. Điều quan trọng là chính quyền các cấp phải tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân đừng vì cái lợi trước mắt mà để mất những lợi ích lớn và lâu dài hơn".

Bài và ảnh: VĂN TUẤN - ĐÌNH LÂM