Tháo gỡ  “nút thắt” từ đâu?

Những vướng mắc nổi cộm liên quan đến cộng đồng doanh nghiệp ở Thanh Hóa được báo chí phản ánh thời gian qua chủ yếu xung quanh một vài vụ việc liên quan giữa Doanh nghiệp tư nhân Huy Lâm, Tổng công ty cổ phần Hợp Lực (do ông Nguyễn Văn Đệ là Chủ tịch Hội đồng quản trị) và Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa. Doanh nghiệp tư nhân Huy Lâm được UBND tỉnh Thanh Hóa giao đất từ năm 2015 để thực hiện dự án Khu bể bơi thể thao dưới nước và vui chơi giải trí cho thiếu nhi tại huyện Thạch Thành, nhưng mất tới 3 tháng chưa làm xong thủ tục cấp giấy phép xây dựng nên doanh nghiệp đã khiếu nại. Ngay sau đó, doanh nghiệp bị thanh tra Sở Xây dựng đến kiểm tra và đã phát hiện ra sai phạm khác của các doanh nghiệp do gia đình ông Nguyễn Văn Đệ quản lý, chủ yếu là vấn đề xây dựng khi chưa đủ giấy phép quy định. Cùng thời điểm này, những thông tin về sai phạm của cả hai phía được đăng tải trên nhiều cơ quan báo chí, thu hút sự chú ý của dư luận về cuộc tranh cãi: Có hay không việc “trả đũa” doanh nghiệp? Phía doanh nghiệp cũng có nhiều đơn thư phản ánh dấu hiệu sai phạm của cơ quan quản lý gửi tới nhiều cơ quan Trung ương và địa phương; trong đó có đơn phản ánh nêu tới 8 nội dung dấu hiệu sai phạm. Chính quyền địa phương đã nỗ lực giải quyết, lập đoàn công tác liên ngành để kiểm tra, xác minh có hay không việc “trả đũa” doanh nghiệp. Bản kết luận của Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa đã xác định không có chứng cứ, cơ sở chứng minh việc cơ quan quản lý “trả đũa” doanh nghiệp, đồng thời chỉ ra nhiều nội dung sai phạm của doanh nghiệp và kiến nghị một số nội dung xử lý khá “nặng” đối với doanh nghiệp, Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa và cá nhân ông Nguyễn Văn Đệ. Cho dù sau đó, nhiều nội dung kết luận không được UBND tỉnh chấp nhận, chỉ đạo xử lý khách quan hơn nhưng sự việc đến nay vẫn kéo dài khi doanh nghiệp chưa “tâm phục khẩu phục”, vẫn có nhiều kiến nghị, yêu cầu làm rõ, xử lý khách quan.

Một sự việc nổi cộm khác xung quanh dự án cấp nước của Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn, được ông Tào Quốc Tuấn, Tổng giám đốc Công ty TNHH Bình Minh phản ánh với Báo Quân đội nhân dân. Từ năm 2006 đến nay, ông đã dốc sức đầu tư dự án với tổng đầu tư lên tới hơn 1.000 tỷ đồng, sắp đến ngày "hái quả" thì bất ngờ vào tháng 6-2016, Thường trực Tỉnh ủy và HĐND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo chấp thuận chủ trương đầu tư thêm một nhà máy cấp nước sạch công suất 60.000m3/ngày đêm, có thể gây ra khủng hoảng thừa và nhiều hệ lụy. Hiện Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo địa phương xem xét kiến nghị của doanh nghiệp, báo cáo Thủ tướng trước ngày 30-8-2016.

Hai doanh nghiệp gặp khó khăn, vướng mắc nêu trên đều là những doanh nghiệp lớn, đã tiên phong trong đầu tư, kinh doanh ở Thanh Hóa. Vướng mắc xảy ra có thể ảnh hưởng đến đời sống, việc làm của hàng vạn lao động. Những kiến nghị của ông Nguyễn Văn Đệ trên cương vị Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa còn có tác động tới hơn 8.000 doanh nghiệp hội viên, nên có thể nói những sự việc trên tác động rất lớn đến dư luận, cần được quan tâm giải quyết. Vậy “nút thắt” của sự việc từ đâu chưa được tháo gỡ?

Buổi họp báo về các vấn đề kinh tế-xã hội của UBND tỉnh Thanh Hóa diễn ra chiều 5-8-2016. 

Cần bình tĩnh xử lý

Trong khi đó, làm việc với Báo Quân đội nhân dân, ông Nguyễn Đình Xứng, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết: Lãnh đạo tỉnh và cá nhân ông luôn nỗ lực tháo gỡ vướng mắc, yêu cầu cả phía doanh nghiệp và cơ quan quản lý bình tĩnh xử lý, không để sự việc phức tạp, làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư và mục tiêu phát triển. Ông Xứng đã nhiều lần làm việc với cả Sở Xây dựng và đại diện doanh nghiệp, yêu cầu hai bên bình tĩnh để giải quyết sự việc, không để phức tạp tình hình.

Làm việc với phóng viên, ông Nguyễn Văn Đệ cũng cho biết: Bản thân ông nguyên là sĩ quan công an, là doanh nhân lập nghiệp gắn bó với quê hương mấy chục năm nay, đi lên từ bàn tay trắng, được sự ủng hộ, giúp đỡ của lãnh đạo, chính quyền địa phương rất nhiều. Bản thân ông cũng không muốn gây căng thẳng, chỉ muốn tập trung kinh doanh, phát triển. Ông cũng rất tin tưởng và đồng tình với cách giải quyết của Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đình Xứng. Nhưng trong sự việc này, ông có cảm giác như bị “xử ép”, bị “vạch lá tìm sâu”, đẩy sự việc trầm trọng hơn. Theo ông, đây không còn là sự việc đơn lẻ mà như ông phát biểu tại một hội thảo do VCCI tổ chức ở Hà Nội: "Môi trường đầu tư ở Thanh Hóa thực sự đang có “vấn đề”, vì sao một ông giám đốc sở có thể có quyền lực ghê gớm, gây khó cho doanh nghiệp nhiều như vậy, không “đồng hành” với doanh nghiệp?, "đồng" thì ít mà "hành" thì nhiều" (!). Chính vì vậy, ông Đệ kiến nghị, VCCI cần cử một đoàn công tác đặc biệt vào Thanh Hóa xác minh để gỡ khó cho doanh nghiệp. Tương tự, ông Tào Quốc Tuấn cũng nguyên là một đại tá công an, nhiệt huyết với quê hương nên về Thanh Hóa đầu tư từ rất sớm, ông thừa nhận có ngày hôm nay là nhờ sự giúp đỡ, ủng hộ rất lớn của lãnh đạo, chính quyền địa phương qua các thời kỳ, việc phải gửi đơn thư kêu cứu là việc cực chẳng đã.

Như vậy, điểm chung của cả chính quyền và doanh nghiệp là đều muốn hướng tới sự ổn định, phát triển. Nhưng dường như đã thiếu sự bình tĩnh trong xử lý ở một số khâu. Sở Xây dựng là cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực xây dựng, để một dự án kéo dài hơn 3 tháng chưa xong thủ tục, cho dù có viện dẫn lý do hồ sơ của doanh nghiệp chưa hoàn thiện thì cũng là hạn chế, khuyết điểm, vì Nghị quyết 35 của Chính phủ đã nêu rõ nếu hồ sơ của doanh nghiệp hạn chế thì phải hướng dẫn một lần bằng văn bản, chỉ ra các hạn chế. Khi doanh nghiệp đang khiếu nại sở mà sở lại cho tiến hành kiểm tra các sai phạm ở nhiều dự án khác và phát hiện ra những sai phạm nằm trong các dự án mà sở từng quản lý trước đó nhiều năm, thì rõ ràng là sở cũng có một phần trách nhiệm buông lỏng quản lý. Việc kiểm tra lại tiến hành vào cả ngày nghỉ, dù theo quy định công vụ không sai phạm nhưng rõ ràng nội dung và thời điểm kiểm tra rơi vào giai đoạn “nhạy cảm”, có thể khiến người dân, doanh nghiệp nghi ngờ tính khách quan?

Cùng với đó, phải kể đến việc còn thiếu bình tĩnh trong xử lý thông tin ở cả phía Sở Xây dựng và doanh nghiệp. Trong khi sự việc khiếu nại còn đang được làm rõ thì sau kiểm tra, sở liên tiếp công bố thông tin sai phạm của doanh nghiệp ở các vụ việc khác, nhiều tờ báo đăng tải với nội dung quy kết nặng nề, sau đó được Sở Xây dựng cho dẫn nguồn, đăng tải trên chính Cổng thông tin điện tử của sở là việc làm không đúng quy định về quản lý trang thông tin điện tử và dễ gây bức xúc. Ngược lại, doanh nghiệp cũng liên tục gửi đơn thư, phát biểu, cung cấp thông tin phản ánh các dấu hiệu sai phạm của lãnh đạo sở trên báo chí, khiến dư luận có cảm giác đang có một “cuộc chiến thông tin” làm nóng thêm sự việc.

Sự thiếu bình tĩnh trong xử lý của cơ quan chức năng còn thể hiện rõ ở việc Báo cáo số 412/BC-SNV của Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa về kết quả kiểm tra nội dung khiếu nại của doanh nghiệp, dù chưa được UBND tỉnh kết luận nhưng đã để báo chí đăng tải từ ngày 2-8-2016, trước buổi họp kết luận của UBND tỉnh một ngày là sai sót cần được làm rõ. Nội dung báo cáo này có nhiều điểm sau đó không được Chủ tịch UBND tỉnh kết luận như: Kiến nghị xem xét tư cách đại biểu HĐND của ông Nguyễn Văn Đệ; kiến nghị VCCI kiểm điểm VCCI Thanh Hóa, báo cáo lại nội dung, có lời xin lỗi... Việc để lọt thông tin này như đổ thêm dầu vào lửa, khiến sự việc thêm phần phức tạp.

Nhà máy nước Bình Minh với tổng đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng đang gặp nhiều khó khăn do khách quan. 

Giải quyết phải công bằng, khách quan, thận trọng

Được biết, gần đây, để giải quyết “điểm nóng” phức tạp ở Sầm Sơn, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Trịnh Văn Chiến đã đối thoại với các ngư dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân. Dư luận mong rằng, với sự việc vướng mắc của các doanh nghiệp, ông sẽ sớm tiếp xúc, đối thoại, giúp tháo gỡ vướng mắc.

Trở lại với vướng mắc liên quan tới dự án nhà máy nước, chủ trương đầu tư thêm một nhà máy được Thường trực Tỉnh ủy, Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo chấp thuận thì rất cần sự chỉ đạo tháo gỡ các vướng mắc nảy sinh, đưa sự việc ra xem xét lại, nếu cần. Còn sự việc vướng mắc liên quan tới Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa, có một số phản ảnh, kiến nghị liên quan tới công tác tổ chức cán bộ, giám sát cán bộ, đảng viên do Thường trực Tỉnh ủy quản lý, cũng rất cần có sự chỉ đạo kịp thời.

Cùng với đó, việc giải quyết các sự việc sao cho khách quan, công bằng phải được đặt lên hàng đầu. Tìm hiểu tại địa phương, chúng tôi được biết, ngày 5-8-2016 vừa qua, Thường trực Tỉnh ủy đã chỉ đạo việc họp báo công bố nội dung kết luận một số sự việc liên quan tới các doanh nghiệp. Sự chỉ đạo này là cần thiết nhưng thiết nghĩ cũng cần gắn liền với việc xử lý sự việc sao cho toàn diện, đầy đủ hơn. Bởi vì, khi các vướng mắc được phản ánh không chỉ liên quan tới một vụ việc, một phía mà còn có tới 8 nội dung dấu hiệu sai phạm liên quan tới Sở Xây dựng chưa được làm rõ, chưa được thông báo tiếp thu, xác minh mà chính quyền lại chỉ thông báo kết luận về nội dung liên quan đến doanh nghiệp, thì doanh nghiệp dễ cảm thấy có sự “thiên vị”.

Tương tự, với sự việc Nhà máy nước Bình Minh, khi có phản ánh của đối tác lọc hóa dầu Nhật Bản về chất lượng nước, nguy cơ thiếu nước, lẽ ra trước khi chấp thuận chủ trương đầu tư thêm nhà máy mới, Thường trực Tỉnh ủy, Thường trực HĐND tỉnh phải xem xét thấu đáo, yêu cầu có việc thông báo cho Công ty TNHH Bình Minh giải trình, khắc phục; khảo sát, đánh giá khách quan trên cơ sở khoa học. Ở đây, chỉ dựa trên kiến nghị của đối tác Nhật Bản, chưa có kiểm tra, đánh giá khách quan, hai chiều, đã khiến cho sự việc trở nên phức tạp, có thể tạo ra lãng phí nguồn lực xã hội hàng nghìn tỷ đồng khi một nhà máy mới ra đời không hiệu quả.

Làm việc với phóng viên, ông Nguyễn Văn Đệ đại diện cho Tổng công ty cổ phần Hợp Lực không phủ nhận các sai phạm trong thủ tục đầu tư xây dựng một số công trình. Tuy nhiên, ông Đệ cũng giải trình các lý do khách quan đồng thời cho biết sẵn sàng cũng như đã nộp phạt nghiêm túc một số công trình sai phạm. Song ông Đệ cũng mong muốn việc kiểm tra, xử lý các sai phạm phải được tiến hành khách quan, công bằng, không nên để tình trạng còn rất nhiều công trình lớn khác sai phạm thì không bị xử lý. Quan trọng hơn, cũng phải làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý để từ đó tìm ra giải pháp vừa khắc phục, tăng cường hiệu lực quản lý và kỷ cương, pháp luật xây dựng, vừa tháo gỡ khó khăn giúp doanh nghiệp phát triển; không nên “bới lông tìm vết”, triệt hạ con đường phát triển của doanh nghiệp.

Doanh nghiệp ngày càng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước và mỗi địa phương; nhất là những địa phương như Thanh Hóa càng rất cần chắt chiu và khơi thông mọi nguồn lực. Trên tinh thần xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã nhiều lần chỉ đạo phải quan tâm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 35/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020. Nghị quyết nêu rõ: “Thực hiện chủ trương Nhà nước kiến tạo, lấy doanh nghiệp là đối tượng phục vụ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh và phát triển để xây dựng”. Với tinh thần đó, mong rằng những vướng mắc của các doanh nghiệp ở Thanh Hóa sẽ sớm được cấp ủy, chính quyền tỉnh tháo gỡ, giúp địa phương phát triển nhanh và bền vững.

Nhóm phóng viên Phòng Bạn đọc và Cộng tác viên