Thấy gì từ 3 đợt kiểm tra?

Ngày 4-5 vừa qua, Ban quản lý dự án đã có báo cáo thường trực Huyện ủy, UBND huyện Tuy An nêu rõ: “Từ mối lo ngại lớn nhất của người trong khu vực dự án là tác động của dự án làm nứt nhà ở, Ban quản lý dự án đã chủ động yêu cầu đơn vị bảo hiểm chụp hình, thống kê nhà ở của những hộ dân ven vùng dự án, đã chụp hình ở thôn Tiên Châu, xã An Ninh Tây tổng số 22 nhà từ ngày 11-12-2015; thôn Phú Hội xã An Ninh Đông 76 nhà từ ngày 26-12-2015”.

Từ đầu năm 2016 đến nay, cơ quan chức năng đã tiến hành 3 đợt kiểm tra để xác minh, làm rõ. Cụ thể:

Đợt 1, ngày 21-3-2016 diễn ra sau khi có 2 hộ cho rằng nạo vét gây nứt nhà. Đại diện đơn vị thi công, bảo hiểm, Ban quản lý dự án đã đi kiểm tra nhưng một hộ chỉ cho chụp bên ngoài, vết nứt cũ đã trám lại nhưng lại cho rằng có vết nứt mới ở phía trong. Một hộ nằm trong bờ kè xác định là vết nứt cũ.

Một góc cảng cá Tiên Châu. Ảnh: MINH HOÀNG. 

Đợt 2 kiểm tra vào ngày 14-4, sau buổi đối thoại vào ngày 5-4. Lần này, đoàn kiểm tra có thêm Công ty TNHH Hoàng Huy-đơn vị đánh giá tác động môi trường. Đoàn kiểm tra đã kiểm tra 5 nhà thì 4 nhà có vết nứt cũ, không có cơ sở khẳng định vết nứt có lớn hơn trước khi thi công hay không, 1 nhà nằm trong bờ kè cách một con đường có vết nứt cũ, Đoàn khẳng định không phải do thi công gây ra.

Đợt 3 kiểm tra vào các ngày 21 và 22-4-2016, trong số 55 nhà được kiểm tra, có 12 nhà có vết nứt cả cũ và mới nhưng không đủ cơ sở khẳng định những vết nứt này do dự án gây ra.

Theo báo cáo, những ngôi nhà mà nhân dân lo ngại nứt hầu hết được xây dựng từ những năm 80 của thế kỷ trước trở lại, trên nền đất đổ dọc triền sông, bị tác động trực tiếp bởi dòng chảy thủy triều hằng ngày. Để tạo nền cất nhà, bà con đã chất kè bờ, hút cát từ sông bơm vào ở cự ly 30-70m. Bờ kè được cơi nới, nâng cấp nhiều lần mới có mặt bằng như hiện nay. Nhiều hộ có diện tích sử dụng lớn hơn diện tích trong "sổ đỏ" và nhà ở trong khu vực này bình thường cũng đã dễ bị nứt hơn các khu vực khác.

Không để lợi ích cục bộ cản trở lợi ích chung

Cách đây hơn một năm, ngày 8-1-2015, Báo Phú Yên đăng bài “Nâng cấp cảng cá Tiên Châu và khu neo đậu tàu thuyền lạch Vạn Củi”, phản ánh những đòi hỏi bức thiết của việc triển khai dự án. Theo bài báo thì cảng cá Tiên Châu được đưa vào sử dụng từ năm 2006 với kinh phí gần 30 tỷ đồng, hiện đại, lớn nhất tỉnh Phú Yên, mỗi ngày có thể tiếp nhận khoảng 300 lượt tàu có công suất đến 500CV cập cảng, với lượng hải sản từ 6.000 đến 10.000 tấn. Thế nhưng, sau xây dựng, cảng cá biến thành "công viên" dạo chơi, tập thể dục. Riêng khu neo đậu tàu thuyền, có hàng chục trường hợp lấn chiếm dựng nhà ở và hồ nuôi thủy sản, khiến lạch bị thu hẹp, không bảo đảm an toàn cho tàu thuyền ra vào cảng.

Bất cập của dự án, theo đồng chí Trần Sáu, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tuy An còn ở chỗ một số hạng mục dịch vụ hậu cần nghề cá vẫn chưa được đầu tư. Năm 2008, cảng cá đã được nạo vét lần thứ nhất với hơn 1 triệu mét khối cát nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu đề ra. Dự án do Công ty Quốc Bảo thực hiện sẽ tiến hành đợt nạo vét thứ hai để thông luồng, làm cơ sở đầu tư xây dựng hạ tầng hậu cần nghề cá hiện đại.

Báo cáo của UBND huyện Tuy An gửi UBND tỉnh Phú Yên nhận định: “Có hiện tượng phản đối theo cảm tính, vì lợi ích nhóm, lợi ích cá nhân mà cố tình cản phá lợi ích chung của nhân dân toàn vùng…”. Lãnh đạo Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Phú Yên cũng cho rằng, nguyên nhân dẫn đến sự việc chủ yếu xuất phát từ tâm lý lo sợ dự án làm sạt lở nhà của một số hộ dân, một số hộ lo sợ khi khơi thông luồng tuyến xong thì việc thu gom hải sản, bán đá bị ảnh hưởng. Cho nên, phải tuyên truyền về dự án mang lại hiệu quả kinh tế, để nhân dân không nghe theo các đối tượng xấu kích động.

Ông Nguyễn Phú Lộc, Tổng giám đốc Công ty Quốc Bảo nêu thực tế: “Một số người phản đối để bảo vệ lợi ích cục bộ vì có các cơ sở sản xuất nước đá, thu gom hải sản. Ví dụ ở khu vực xóm 5 có tới 4 cơ sở đá lạnh, 2 cơ sở thu mua cá đông lạnh. Họ lo ngại công ty chúng tôi nạo vét xong sẽ đầu tư giai đoạn 2, xây dựng khu hậu cần nghề cá và khu sửa chữa, đóng mới tàu thuyền hiện đại rộng 12ha (nguồn vốn do doanh nghiệp tự đầu tư) thì các cơ sở manh mún sẽ không thể tồn tại. Nhiều tháng qua, xuất hiện một nhóm người dùng ghe, thúng chở người thâm nhập lên sà lan, hăm dọa đập phá, buộc các cần cẩu phải dừng hoạt động, nhổ các phao bù... Công ty đã có đơn gửi cơ quan công an đề nghị xử lý, trong đó thống kê rõ mức thiệt hại mỗi tháng lên tới gần 8 tỷ đồng”.

Sớm kết luận, giải quyết dứt điểm

Ban quản lý dự án, UBND huyện, đơn vị thi công đều nhiều lần khẳng định: Nếu thực sự có sụt lún nhà dân thì hướng dẫn cho chủ hộ có đơn đề nghị để chủ đầu tư báo đơn vị bảo hiểm thành lập hội đồng giám định kiểm tra xem xét, bồi thường.

Thế nhưng, dường như còn có nhiều điểm không rõ ràng phía sau những lời kêu ca “dự án làm nứt nhà”. “Trong quá trình kiểm tra, đoàn không nhận được sự đồng thuận cao từ phía các chủ hộ, có nhà không cho kiểm tra nên đoàn không đủ cơ sở xác định các vết nứt là cũ hay mới bởi có nhà trước đây chỉ cho chụp phía ngoài không cho chụp phía trong, trước đây không cho kiểm tra kỹ, chi tiết nay lại cho kiểm tra toàn bộ nên phát hiện thêm vết nứt”-đồng chí Phạm Ngọc Thanh, Trưởng ban quản lý dự án, Phó chủ tịch UBND huyện Tuy An cho biết.

Để giải quyết dứt điểm, chủ đầu tư đã thuê Viện Khoa học thủy lợi miền Nam tư vấn độc lập để có kết luận chính xác về tác động môi trường của dự án, trong đó có việc xác định nhà ở của nhân dân bị nứt một cách chính xác, khách quan hơn. Được biết, kết quả sẽ có trong khoảng 20 ngày.

“Chúng tôi không né tránh trách nhiệm nếu như việc nạo vét làm nứt nhà dân. Trước đây, khi xây dựng cảng, đã nạo vét hơn 1 triệu mét khối cát còn không gây nứt nhà, nay chỉ nạo vét hơn 370m3 giai đoạn 1, còn hơn 40% khối lượng công việc nữa bị ngăn cản thì dự án có nguy cơ phá sản. Liệu nếu tới đây, khi nguyên nhân nứt nhà được làm rõ, chính quyền có giải pháp ổn định tình hình không hay vẫn bất lực để nhóm người gây rối, cản trở? Chi phí thiệt hại nhiều tỷ đồng do dự án tạm dừng và tiền tư vấn phát sinh, ai là người chịu trách nhiệm?”-ông Nguyễn Phú Lộc bức xúc.

Đồng chí Phạm Ngọc Thanh cũng kiến nghị, các cơ quan chức năng, trực tiếp là Bộ đội Biên phòng, Công an cần bố trí lực lượng, hỗ trợ cho địa phương, đơn vị thi công; kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, cản trở trái phép dự án. Được biết, mới đây, tại cuộc tiếp xúc cử tri của các ứng cử viên HĐND tỉnh Phú Yên, ông Nguyễn Cu, Trưởng nghiệp đoàn nghề cá xã An Ninh Tây đã kiến nghị với đại biểu về việc cảng Tiên Châu bị bồi lấp, đề nghị khẩn trương thực hiện dự án nạo vét, mở rộng cửa biển. Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên, ông Hoàng Văn Trà trả lời sẽ sớm xem xét, cho tiếp tục thực hiện dự án nạo vét, thông luồng cảng cá Tiên Châu.

CÔNG MINH