QĐND - Dự án xây dựng hồ chứa nước Khe Cát, thuộc xã Hải Lạng, huyện Tiên Yên (Quảng Ninh) được phê duyệt theo Quyết định số 3125, ngày 30-10-2009 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Dự án có tổng mức đầu tư 280 tỷ đồng, được xây dựng trên 100ha đất thuộc khu thượng nguồn suối Khe Cát, nhằm phục vụ tưới tiêu cho hơn 620ha diện tích đất nông nghiệp, cung cấp nước ngọt cho 950ha diện tích nuôi trồng thuỷ sản và cấp nước sinh hoạt cho 8.500 người dân hai xã Hải Lạng và Đồng Rui. Tuy nhiên, nhiều năm qua, dự án trên vẫn “bất động”, gây nhiều thiệt hại và khó khăn cho người dân địa phương.

Ruộng đồng ở thôn Bình Minh (khu tái định cư) không canh tác được vì thiếu nước.

Từ khi nhận được “tin vui” sẽ có hồ chứa nước Khe Cát tại khu vực thượng nguồn suối Khe Cát, người dân hai xã Hải Lạng, Đồng Rui rất phấn khởi, bởi lẽ từ xưa đến nay, nguồn nước sinh hoạt chính của bà con được lấy từ hồ Khe Cát nhưng cũng không đủ nên cuộc sống rất khó khăn. Để chuẩn bị mặt bằng cho dự án, UBND huyện Tiên Yên đã tổ chức hỗ trợ và tái định cư cho các hộ dân trong vùng dự án di dời sang khu vực các thôn Bình Minh, Khe Hố, xã Hải Lạng để sinh sống. Nhiều người dân sang chỗ ở mới và từng ngày mong mỏi dự án thi công nhưng gần 5 năm qua, đến nay, dự án vẫn nằm trên giấy. Khu tái định cư tuy có đường bê tông, nhà văn hóa, trường mẫu giáo, hệ thống kênh mương nhưng lại chưa có nước để sinh hoạt và sản xuất. Hơn nữa, phần lớn đất sản xuất ở khu tái định cư là đất bạc màu, ngập mặn và bị bỏ hoang đã lâu cộng thêm tình trạng thiếu nước, nên bà con chỉ sản xuất được một vụ và vẫn phụ thuộc vào nước tự nhiên. Nhiều người sốt ruột đã quay trở lại nơi ở cũ để mưu sinh. Nước sản xuất thì vậy, nước sinh hoạt càng khổ hơn; cả thôn đào được ba cái giếng thì đều bị nhiễm mặn không sử dụng được. Muốn có nước dùng, người dân phải ra ngã ba Hải Lạng, cách nhà vài cây số để lấy nước. Trước tình hình đó, xã Hải Lạng đã có nhiều cuộc họp bàn và đề xuất  với lãnh đạo huyện tìm hướng giải quyết nhưng đến thời điểm này, vẫn chưa có giải pháp nào khả thi để giúp dân ổn định cuộc sống.

Giếng đào bị nhiễm mặn không thể sử dụng được.

Bà Lý Thị Hoa ở thôn Khe Hố, xã Hải Lạng ngậm ngùi: “Không có nước sinh hoạt và sản xuất nên ruộng đồng đành bỏ hoang. Tưởng đến nơi ở mới điều kiện phải tốt hơn nhưng thế này thì quá khổ. Chúng tôi ban ngày thì phải quay lại nơi ở cũ để sản xuất, còn tối thì về khu tái định cư ngủ. Mong Nhà nước sớm xây dựng hồ Khe Cát để có nước sinh hoạt cũng như phục vụ sản xuất nông nghiệp cho bà con bớt khổ”.

Ông Nguyễn Trung Bang, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy Tiên Yên (nguyên Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Tiên Yên) cho biết: “Thực tế ở địa bàn trên, do thiếu nước ngọt nên bà con chỉ cấy một vụ mùa, mà năng suất lúa cũng chỉ đạt 40 đến 45 tạ/ha. Nếu xây dựng được hồ Khe Cát, có đủ nước sản xuất thì sẽ cấy được hai vụ và năng suất tăng lên nhiều. Địa phương rất mong muốn Nhà nước sớm đầu tư triển khai thi công dự án. Hiện nay, hơn 4000m kênh mương ở khu tái định cư đã xây dựng xong nhưng không có nước nên đành bỏ không, đã hỏng hóc, gây nhiều lãng phí. Nếu dự án không được đầu tư thi công thì nên để người dân trở lại nơi ở cũ sản xuất vì đất đai, tư liệu sản xuất của họ đều ở đó”.

Đến nay, công tác giải phóng mặt bằng đã hoàn thành, các hộ dân đã di dời đến nơi ở mới, mặt bằng đã được kiểm đếm và khảo sát đầy đủ, nhưng mong mỏi của người dân vẫn chưa thành hiện thực, dự án vẫn bất động. Cuộc sống và sản xuất nông nghiệp của hơn 5000 hộ dân nơi đây đang bị ảnh hưởng bởi dự án hồ Khe Cát chậm thi công.

Bài và ảnh: HUYỀN TRANG