Dự án thiết thực, cấp bách

Theo đồng chí Trần Sáu, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Phú Yên, mặc dù đã được nạo vét từ năm 2008, nhưng mấy năm gần đây, các luồng lạch vào cảng cá Tiên Châu bị cát bồi lấp, có thời điểm chỉ còn rộng từ 15-20m, mực nước sâu từ 1-1,8m, tàu thuyền ra vào gặp nhiều khó khăn, nguy hiểm. Đồng chí Nguyễn Phụng Ngoạn, Chủ tịch UBND huyện Tuy An, cho biết: "Việc nạo vét khơi thông luồng lạch vô cùng cần thiết, vừa tạo thuận lợi cho tàu thuyền ra vào an toàn, vừa góp phần thoát lũ vùng hạ lưu, chống ngập úng hơn 120ha lúa ở các xã An Ninh Tây và An Ninh Đông…". Từ cuối năm 2014, Dự án Nạo vét, thông luồng Cảng cá Tiên Châu được UBND tỉnh Phú Yên phê duyệt, UBND huyện chọn Công ty TNHH Thương mại và tư vấn đầu tư Quốc Bảo là đơn vị thi công, tự bỏ chi phí theo hình thức xã hội hóa, được tận thu cát nhiễm mặn theo giấy phép của Bộ Xây dựng.

Tại báo cáo gửi Thường trực Tỉnh ủy Phú Yên gần đây, đồng chí Phạm Ngọc Thanh, Phó chủ tịch UBND huyện Tuy An, cho biết: “Dự án xuất phát từ ý nguyện của nhân dân thông qua các cuộc tiếp xúc cử tri muốn khai thông luồng lạch để tàu thuyền ra vào được thuận lợi. Theo Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội huyện Tuy An đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, “phải nhận thức rằng, dự án là một phần của kế hoạch đầu tư đồng bộ cho cơ sở vật chất hậu cần nghề cá của huyện nói riêng và khu kinh tế phía Bắc của huyện nói chung”.

Một góc công trường nạo vét cảng Tiên Châu. Ảnh: VIỆT HOÀNG. 

Những vướng mắc, cản trở

Theo báo cáo của UBND huyện Tuy An, tính đến cuối tháng 3-2016, dự án nạo vét đã đạt 59% khối lượng. Song sau khi có thông báo ngày 1-3-2016 của Ban quản lý dự án cho phép đơn vị thi công ra nạo vét đoạn ngoài cửa biển thì một số người dân phản đối; có đơn thư cho rằng, việc nạo vét gây nứt tường nhà dân. Ngày 3-3, người dân đã tụ tập và có xô xát với lãnh đạo xã An Ninh Đông. Để tháo gỡ vướng mắc, huyện ủy Tuy An đã họp chỉ đạo vụ việc và giao cho đồng chí Phạm Ngọc Thanh cùng các ban ngành đoàn thể của huyện họp đối thoại với dân. Ngày 11-3 và 16-3, có một số người dùng ghe, thuyền thúng ra cản trở đơn vị thi công.

Để tiếp tục ổn định tình hình, ngày 5-4, đồng chí Nguyễn Phụng Ngoạn, Chủ tịch UBND huyện Tuy An đã chủ trì buổi đối thoại với 150 người dân đại diện cho nhân dân hai xã An Ninh Đông và An Ninh Tây, cuộc đối thoại còn có Trưởng ban Nội chính Tỉnh ủy, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thái Học và đại diện nhiều sở, ngành. Báo cáo của UBND huyện gửi UBND tỉnh nêu rõ: “Tại buổi đối thoại có 10 ý kiến tham gia trao đổi, trong đó có ý kiến thống nhất tiếp tục thực hiện dự án là cần thiết, chính đáng. Có ý kiến không thống nhất tiếp tục thực hiện dự án vì cho rằng, đơn vị thi công đã để xảy ra một số sai sót như nạo vét không đúng vị trí, độ sâu, nghi ngờ nạo vét làm nứt nhà dân, làm mất Bãi Dài… Sau khi giải thích, làm rõ các vướng mắc, Chủ tịch UBND huyện Tuy An đã kết luận: Thống nhất tiếp tục thực hiện dự án theo đúng hồ sơ thiết kế đã được duyệt; thành lập tổ kiểm tra xác minh việc nạo vét có làm sạt lở Bãi Dài và làm nứt nhà dân không; tiếp tục tuyên truyền, vận động nhân dân...".

Sau đó, trong 2 ngày 13-4 và 14-4, Tổ công tác gồm đại diện 12 cơ quan, ban ngành từ các sở, ngành đến địa phương đã kiểm tra thực địa khu vực Bãi Dài và các hộ dân phản ảnh nứt tường nhà. Tổ công tác kết luận: Bãi Dài chưa có hiện tượng sạt lở do nạo vét gây ra, chưa thể khẳng định nạo vét cát thời gian qua đã gây nứt nhà dân.

Trên cơ sở đó, UBND huyện Tuy An dự kiến cho phép nhà thầu tiếp tục thi công vào ngày 24-4. Tuy nhiên, theo chỉ đạo của huyện ủy, UBND tỉnh, ngày 23-4, Ban quản lý dự án đã có công văn về việc tạm dừng thi công để có giải pháp giải quyết rõ hơn, đồng thời để địa phương có thêm thời gian tuyên truyền, vận động nhân dân.

Không để thành “điểm nóng”

Trong báo cáo gửi UBND tỉnh, UBND huyện Tuy An cho rằng, nguyên nhân chính do một bộ phận nhân dân có những hành động quá khích cản trở đơn vị thi công như nhổ phao, chửi bới ném đá, bơi thuyền ra hăm dọa, ăn vạ, buộc đơn vị phải dừng thi công… Đã có nhiều cuộc đối thoại nhưng một số người không hiểu hoặc “cố tình không hiểu”. Số liệu thống kê cuối năm 2015 cho thấy, tỷ lệ người phản đối trong vùng dự án chỉ là cá biệt,  số người phản đối ở mỗi địa phương chỉ khoảng 20 người, trong khi dân số thôn Tiên Châu hơn 4.100 người, thôn Phú Hội hơn 4.400 người. “Có hiện tượng phản đối theo cảm tính, vì lợi ích nhóm, lợi ích cá nhân mà cố tình cản phá lợi ích chung của nhân dân toàn vùng; có những hành vi lôi kéo tạo thành hiệu ứng đám đông gây áp lực cho chính quyền; có những người không thực sự nằm trong khu vực bị ảnh hưởng vẫn bị lôi kéo, đưa phụ nữ, người già, trẻ em, người tàn tật tham gia. Đã có những hành vi vi phạm pháp luật như mang theo đá, dao lăng mạ, hăm dọa người thi công, ném đá vào phương tiện thi công...” - báo cáo nêu thực tế.

Mới đây, ông Lê Xuân Nam, Phó chủ tịch UBND xã An Ninh Tây đã có công văn gửi các cơ quan chức năng nêu rõ “không hề có việc hàng trăm người dân tụ tập trên biển phản đối hút cát”, không có chuyện “cán bộ đánh dân” hoặc “dân đánh Chủ tịch UBND xã”. Hiện tượng tung tin bịa đặt, xuyên tạc đã tác hại xấu đến tình hình địa phương. Trong khi đó, báo cáo của UBND huyện cũng thừa nhận, việc vận động tuyên truyền chưa thấu đáo, trước hành vi vi phạm còn ngại va chạm, chỉ năn nỉ mà không có răn đe, xử lý cụ thể.

Xác minh, làm rõ thông tin sạt lở, nứt nhà

Xung quanh thông tin về việc hút cát làm sạt lở Bãi Dài và nhà dân, theo UBND xã An Ninh Đông, kiểm tra 55 nhà từ đầu dốc Đá Đen vào, 13 nhà không có vết nứt, 32 nhà không phát hiê%3ḅn vết nứt mới, 10 nhà có vết nứt mới. Tổ kiểm tra cho rằng, vị trí nạo vét cách xa nhà dân 130m, không có hiện tượng mất cát tại chân bờ đá. Hầu hết dãy nhà xây dựng vào khoảng từ năm 1980 trở về sau, chủ yếu là nền đất đổ mới không ổn định nên thường xảy ra sụt, nứt.

 “Quá trình đánh giá tác động môi trường khi chuẩn bị dự án đã khẳng định không ảnh hưởng đến sạt lở nhà dân, không lấy mất Bãi Dài - nơi chắn sóng cho thôn Tiên Châu mùa biển động, xóm An Vũ của xã An Ninh Đông được xây dựng khu tái định cư triều cường và xây kè. Kè đang trong giai đoạn bảo hành, trường hợp lở kè mới lở vào nhà dân. Tại khu vực đầu doi cát Bãi Dài thường bị bồi lấp cạn hẹp gây lở bên xóm, bồi bên bãi nên phải khơi thông. Khi xây dựng cảng năm 2006 cũng đã từng hút cát thông luồng không gây ảnh hưởng gì đến nhà dân. Ngược lại xây dựng cảng còn là bức tường cản lũ giữ cho thôn Tiên Châu không bị xói lở vào mùa mưa” - Phó chủ tịch UBND huyện Phạm Ngọc Thanh khẳng định.

Vẫn theo Phó chủ tịch UBND huyện Phạm Ngọc Thanh thì việc tạm dừng thi công nhiều lần đã gây những hệ lụy xấu vì đơn vị thi công phải thuê mướn, vận chuyển thiết bị tốn kém nhiều tỷ đồng, nếu dừng dự án kéo dài thì UBND huyện phải bồi thường vì vi phạm hợp đồng.

Được biết, để làm rõ dứt điểm nghi vấn nứt nhà dân, hiện nay, các cơ quan chức năng đã trưng cầu đơn vị tư vấn, kiểm định độc lập là Viện Khoa học thủy lợi miền Nam vào cuộc, làm sáng tỏ vấn đề.

Dự án nạo vét, thông luồng cảng Tiên Châu có vai trò hết sức quan trọng, được xây dựng trên cơ sở khoa học, đã hoàn thành 59% khối lượng công việc. Dự án cần phải được tiếp tục triển khai, hoàn thiện không nên để rơi vào cảnh bế tắc, đẽo cày giữa đường chỉ vì những thông tin thiếu căn cứ khoa học. Chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc, làm sáng tỏ mọi nghi vấn; làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, tạo sự đồng thuận đồng thời xử lý nghiêm các hành vi cản trở trái pháp luật để dự án được hoàn thành đúng tiến độ.

Bài và ảnh: MINH HOÀNG